Amasra

Amasra
Amasra
İlçe
	; Amasra İlçesi'nin Bartın İli'ndeki konumu
	; İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Bartın
Coğrafi bölge	Karadeniz Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Gökhan Gürbüzerol
• Belediye başkanı	Recai Çakır (CHP)
Yüzölçümü
• Toplam	120 km²
Rakım	20 m
Nüfus (2018)
• Toplam	14,776
• Kır	8,116
• Şehir	6.146
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu	74300
İl alan kodu	0378
İl plaka kodu	74
	Resmî site; http://www.amasra.gov.tr/

Amasra, Batı Karadeniz Bölgesinde, Bartın iline bağlı bir ilçedir.

Denize doğru uzanmış bir burun, burnun iki yanında korunaklı birer liman görevi gören iki koy ve ana karaya bağlı bağımsız adalarına sahip olan Amasra, antik dönemde Amastris^[4] 3000 yıllık tarihiyle; hem çekicilik^[5] ve balıkçılığa^[6] dayanan yerel sanatlarına, hem de kendini çevreleyen ormanlık alanlarına sahip bir yerleşim yeridir. Amasra hâlen özgün balık lokantaları, otelleri ve ev pansiyonlarına sahip bir turizm bölgesidir.

Amasra yaz aylarında özellikle Ankara'ya olan yakınlığı nedeniyle çok fazla yerli turist ağırlar.^{[kaynak belirtilmeli]} Günübirlik ve konaklamalı birçok geziye ev sahipliği yapan Amasra'da Amasra plajı, Amasra müzesi, Gürcüoluk mağarası, Kuş Kayası yol anıtı, Göldere şelalesi, Ağlayan Ağaç, Direkli kaya, Amasra kalesi ve Amasra feneri en çok ziyaret alan yerlerdir. Sanatçı Barış Akarsu'nun memleketidir. Akarsu, Ocak 2007'de çıkardığı son kasetini Amasralılara ithaf etmiştir. Amasra'da Barış Akarsu heykeli bulunmaktadır.^[7] Amasra'yı fetheden Fatih Sultan Mehmed'in heykeli de Amasra Müzesinin önünde bulunmaktadır.^[8]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Bölgede yapılan bilimsel araştırmalarda çıkan arkeolojik kalıntılar ve Nümismatik veriler ışığında çıkan sonuçların Amasra tarihi hakkında ilk yerleşim tarihini M.Ö. 5000 - M.Ö. 8500 (Neolitik Çağ) yılları arasına, hatta Üst Palelotik (Eski Taş Devri'nin üçüncü ve son alt devri) tarihlendiren bölgede antik kalıntıları araştıran belgesel yönetmeni G.Tekin Gün Paflagonya bölgesi yerleşimleri adlı eserde geçmektedir. Kurucaşile ve Ulus ilçelerinde tarih öncesi kaya üzerine Tamga, betimlemeleri Türklerin Orta Asya'dan Anadolu göçlerini desteklediği tarih öncesi varlıklarının izleri olduğunu, üzerinde bilimsel çalışmaların neticesinde daha fazla verilere ulaşılabileceği sanılmaktadır. Kentin isim kaynağı olan Amastris, Pers İmparatorluğu'nun son yöneticisi III.Dareios'un yeğeni, bir Pers prensesidir. Amastris'in Pers sarayından Karadeniz kentine gelen kadar geçirdiği macera dolu yaşamı ve sonucunda tarihte kendi adına bir devlet kurarak adına para basılan ilk kraliçe olmasıyla fark yaratmıştır. Amasra tarihi hakkındaki en net bilgiler bölgede uzun süre arkeolojik araştırma yapan Prof.Dr. Semavi Eyice Küçük Amasra Tarihi ve Eski. Eserleri Kılavuzu eserinde geçmektedir. 1965 yılında yayınlanan eserde Amasra (Küçük Amasra tarihi) sırasıyla Amasra tarihinin başlangıcı, İyon kolonizasyonu, İranlılar ve İskender'in seferi, Roma İmparatorluğu, Hristiyanlık dönemi Amasra, Bizans idaresinde Amasra, Cenovalılar, Fatih ve Amasra, Amasra'nın fethi, Türk idaresinde Amasra, Amasra'nın eski eserleri olarak sıralanabilir.^[9]

Osmanlı dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

13. yüzyılda Cenevizliler tarafından ele geçirilen Amasra'ya Fatih Sultan Mehmet liderliğindeki Osmanlı İmparatorluğu orduları Ekim 1460'ta bir sefer düzenler. Rivayete göre Fatih Sultan Mehmet şehre hakim bir tepeye geldiğinde hayranlığını belli etmek için şu sözü sarf etmiştir;

"Lala, lala!, Çeşm-i Cihan bu mu ola" ve kaleye haber gönderir : " Bu kadar güzel bir yere zarar vererek almak istemem kalenin anahtarını bana getiriniz.

Rivayetin devamına göre, bu olay üzerine Amasra Kalesi komutanı anahtarı Fatih'in bulunduğu tepeye getirir ve şehir savaşmadan alınmış olur. Şehir ele geçirildikten sonra Karabük - Eflani yöresinde yaşamakta olan Kıpçak Türklerini buraya yerleştirilir. Ardından yörede yaşayan Rumlar'ın büyük bir kısmı ise İstanbul'a göç etmeye zorlanmıştır.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
Amasra ilçesi (Zonguldak)
1990^[10]	19.857	6.510	13.347
Amasra ilçesi (Bartın)
2000^[11]	16.122	6.338	9.784
2007^[12]	15.199	6.582	8.617
2008^[13]	15.641	6.686	8.955
2009^[14]	15.481	6.505	8.976
2010^[15]	15.364	6.450	8.914
2011^[16]	15.143	6.359	8.784
2012^[17]	15.284	6.601	8.683
2013^[18]	15.341	6.640	8.701
2014^[19]	15.376	6.788	8.588
2015^[20]	15.067	6.666	8.401
2016^[20]	14.984	6.684	8.300
2017^[20]	14.867	6.589	8.278
2018^[20]	14.776	6.085	8.691
2019^[20]	14.151	5.963	8.188
2020^[20]	14.262	6.146	8.116

Turistik yerler[değiştir | kaynağı değiştir]

Mimari mirasıyla Amasra, Norwich merkezli Avrupa Tarihi Kentler ve Bölgeler Birliği üyesidir.^[21]

Arkeoloji Müzesi[değiştir | kaynağı değiştir]

1955 yılında belediye binasında küçük bir salondan oluşan ilk müze açılmıştır. 30 Ocak 1982'de bu bina daha büyük bir müze olarak ziyaretçilere yeniden açıldı. Dört sergi salonu ile tek kattan oluşmaktadır. Objelerin çoğu Amasra ve çevresinden gelmekte olup Helenistik, Roma, Doğu Roma, Ceneviz ve Osmanlı dönemlerine aittir.

Hem karadan hem de su altından kalıntıların bulunduğu, deniz kenarında orta büyüklükte güzel bir arkeoloji müzesi vardır. Özellikle ilgi çekici olan, Roma imparatorluk döneminde yerel bir girişimcinin hileli bir yaratımı olan yılan tanrısı Glykon'un heykelidir.

1. Arkeoloji Salonu: Mezarlarda bulunan kil ve cam kaplar, gözyaşı şişeleri, altın ve bronzdan yapılmış el işleri ve denizden çıkarılan amforalar buradadır. Bronz heykeller, haçlar, silahlar ve altın, gümüş ve bronz paralar da sergilenir.
2. Arkeoloji Salonu: Hellenistik, Roma ve Doğu Roma dönemlerine ait mermer eserlere ayrılmıştır. Heykeller, büstler, mezarlar ve diğer mimari parçalar burada görülebilir.
1. Etnografya Salonu: Geç Osmanlı dönemine ait küçük sergiler bu salonda sergilenmektedir. Bunlar arasında Amasra'nın geleneksel oyma sanatının kanıtı olan tunç mutfak kapları, silahlar, yazı gereçleri, şamdanlar, pullar, seramik ve yüzükler ile ahşap kaplar bulunmaktadır.
2. Etnografya Salonu: Burada gümüşten yapılmış giysi ve el işleri, yatak örtüleri ve şallar, Kuran-ı Kerim yazmaları, halılar, çantalar ve duvar saatleri vardır. Müzenin koridorunda, İstanbul'daki Sultan Sarayı'nın matbaalarında üretilen 1852'den kalma bir Akdeniz haritası asılıdır. Müzenin bahçesinde küçük taş anıtlar vardır.

Şehrin panoramik manzarası

Amasra Kalesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Amasra Kalesi Roma döneminde inşa edilmiştir. Kalenin surları Bizanslılar tarafından yapılmıştır. Ön duvarlar ve kapılar 14. ve 15. yüzyıllarda Cenevizliler tarafından yapılmıştır.^[22] Dar bir yarımada üzerinde yer almasına rağmen kalenin altından tatlı su havuzuna giden bir tünel vardır.

Fatih Camii[değiştir | kaynağı değiştir]

Aslen MS 9. yüzyılda bir Bizans kilisesi olarak inşa edilmiştir. Kilisenin narteks bölümü üç bölümden oluşmaktadır. Osmanlı Sultanı II. Mehmed 1460 yılında Amasra'yı fethettikten sonra camiye çevrilmiştir. Duaya açıktır. Aynı sokakta bir de şapel var ama 1930'dan beri ibadete kapalıdır.^[22]

Kuşkayası Anıtı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuşkayası Yol Anıtı MS 41-54 yılları arasında Bitinya ve Pontus Valisi Gaius Julius Aquila'nın emriyle yapılmıştır. Bir dinlenme yeri ve anıttıdır. Claudius'un Roma İmparatoru olduğu dönemde, Aquila doğu vilayetlerinde ordunun inşasının komutanıydı.^[22] Amasra'nın biraz dışında yer alır ve yol kenarından inilen merdivenlerle kolayca erişilebilir.

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Amasra'ya D010 karayolu ağı üzerinden Bartın-Amasra tüneli ile ulaşım sağlanmaktadır. Aynı zamanda ilçe Bartın ile Samsun arası sahil karayolunun otoyolun başlangıcında bulunur. Özellikle yaz aylarında en fazla turistin geldiği Ankara'ya yaklaşık 290–300 km uzaklıktadır.

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kemere Köprüsü
Amasra Evleri
Amasra Kumsalı
Kuş Kayası
Amasra Kalesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2015.
^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2020.
^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2012.
^ "Zonguldak'ın ilk kraliçesi Amatris'in yüzü". web.archive.org. 21 Haziran 2023. 21 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024.
^ Amasra’da Çekicilik Sanatı 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 25 Şubat 2016.
^ Amasra'da Balıkçılık 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 25 Şubat 2016.
^ "Barış Akarsunun heykeli dikildi". İnternethaber. 3 Şubat 2019. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020.
^ "Amasra'ya Fatih Sultan Mehmet Heykeli". 14 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2023.
^ Küçük Amasra Tarihi ve Eserleri Klavuzu. Türk Tarih Kurumu Basımevi, ANlogical AR1965. Milli Eğitim Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Ankara- 1965. s. Seri 1 - Sayı 19. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021.
^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 6 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2015.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Amasra Nüfusu - Bartın". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Bartın Amasra Nüfusu". nufusune.com.
^ "Turkey". European Association of Historic Towns and Regions. 10 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2012.
^ ^a ^b ^c Local signage

[1] "Arşivlenmiş kopya". 28 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2015.

[2] "Arşivlenmiş kopya". 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2020.

[3] "Arşivlenmiş kopya". 23 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2012.

[4] "Zonguldak'ın ilk kraliçesi Amatris'in yüzü". web.archive.org. 21 Haziran 2023. 21 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024.

[5] Amasra’da Çekicilik Sanatı 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 25 Şubat 2016.

[6] Amasra'da Balıkçılık 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 25 Şubat 2016.

[7] "Barış Akarsunun heykeli dikildi". İnternethaber. 3 Şubat 2019. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020.

[8] "Amasra'ya Fatih Sultan Mehmet Heykeli". 14 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2023.

[9] Küçük Amasra Tarihi ve Eserleri Klavuzu. Türk Tarih Kurumu Basımevi, ANlogical AR1965. Milli Eğitim Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Ankara- 1965. s. Seri 1 - Sayı 19. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021.

[10] "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[11] "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[12] "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[13] "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[14] "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[15] "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[16] "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[17] "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.

[18] "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.

[19] "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 6 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2015.

[:9-20] 
"Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.

"Amasra Nüfusu - Bartın". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.

"Bartın Amasra Nüfusu". nufusune.com.

[21] "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.

[22] "Amasra Nüfusu - Bartın". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.

[23] "Bartın Amasra Nüfusu". nufusune.com.

[21] "Turkey". European Association of Historic Towns and Regions. 10 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2012.

[Local_signage-22] Local signage

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

g t d Bartın'ın ilçeleri
İl merkezi	Bartın
Bağlı ilçeler	Amasra · Kurucaşile · Ulus

Amasra Mahalleleri