Almanya'daki Azeriler

Almanya'daki Azeriler
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
	Azerice, Almanca, Farsça, Rusça, Türkçe
Din
	Şii İslam

Almanya Azerileri, Almanya'da yaşayan etnik gruplardan birisidir. Almanya'daki Azeriler; Türkiye,^[1] İran ve kısmen Azerbaycan ve diğer devletlerden bu ülkeye yerleşmişlerdir. 2008 yılı gayri resmî verilerine göre Almanya'da 200.000 Azeri yaşamaktadır ve bunların 14.000-17.000 kadarı başkent Berlin'de yaşamaktadır.

Nazi mahkumları[değiştir | kaynağı değiştir]

Azerbaycan millî Komitesi, 1941'de Azerbaycanlı siyasi göçmenler tarafından Berlin'de kuruldu. Aserbaidschanische Lejyonu, esas olarak eski Azerbaycanlı savaş esiri gönüllülerinden ve aynı zamanda bölgedeki diğer halklardan gönüllülerden 1942'de kuruldu. Pek çok Azerbaycanlı, anavatanını (genellikle 'sınıf' demek istedikleri) Sovyet yönetiminden kurtarmak umuduyla buraya katıldı. Yakalanan bir Azerbaycan askeri, Almanlara Bolşevik karşıtı olduğunu ve sadece vatanını kurtarmak için bir fırsat istediğini söyledi.^[2] Argumenty i Fakty gazetesine göre 40.000 Azerbaycan vatandaşı Üçüncü Reich için savaştı.^[3]

Yerleşim tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Azerbaycanlıların ilk dalgası, yirminci yüzyılın 1960'lı yıllarında Almanya'da ortaya çıktı. Azerbaycanlıların Almanya'ya kitlesel akışı, yirminci yüzyılın 90'lı yıllarının başlarında meydana geldi. Bu akışın ana nedenleri Dağlık Karabağ sorunu, mülteci sayısındaki artış ve ekonomik krizdi.

2015'te,^[4] Göç konusunda uzman Azer Allahveranov,^[5] geri kabul anlaşmasına göre yüzlerce Azerinin Avrupa ülkelerinden sınır dışı edilmesini beklediğini söyledi.^[6] Bu anlaşma Eylül 2014'te Azerbaycan hükümeti ile AB ile imzalandı.^[7] 2014 kışında Norveç Krallığı ile böyle bir anlaşma imzalandı.^[8]

Almanya'daki güncel Azerbaycan toplumları[değiştir | kaynağı değiştir]

Almanya'daki Azerbaycan diasporası, Azerbaycan diasporasının Avrupa'daki en büyük temsilciliklerinden biri olarak kabul edilmektedir. 1988 yılında Berlin şehrinde "Azerbaycan-Alman Topluluğu" kuruldu. Daha önce 1986'da "Azerbaycan-Alman Akademisi" adlı bir örgüt kuruldu.

Berlin[değiştir | kaynağı değiştir]

Aşağıdaki Azerbaycan dernekleri Berlin'de faaliyet göstermektedir:

Alman-Azerbaycan Kültür Derneği (Alman Deutsch-Aserbaidschanischer Kulturverein) (Başkan İbrahim Ahrari), Azerbaycan Akademisyenleri Derneği (Vereinigung der aserbaidschanischen Akademiker) (Başkan Ahmed Yazdani), Nizami Gandjavi (Alman Kulturinstitut Nizami) Gandschavi) (başkan: Dr. Nurida Ateshi), Verein der deutsch-aserbaidschanischen Freundschaft (başkan Mansour Rashidi), "Verne Odlar Yurdu" Derneği (Almanca: Verein Odlar Yurdu), Azerbaycan Odlar Yurdu - Işık Ülkesi) (Başkan Jafar Jafarzadeh)^[9]

Köln[değiştir | kaynağı değiştir]

Aşağıdaki Azerbaycan toplulukları Köln'de faaliyet göstermektedir:

Azerbaycan Kültür Derneği (Alman Aserbaidschanischer Kulturverein) (1990'da Başkan Chalice Tazel atanmıştır), Azerbaycan ve Almanya Dostluk Derneği (Alman Verein der deutsch-aserbaidschanischen Freundschaft) (Başkan Ufug).^[9]

Stuttgart[değiştir | kaynağı değiştir]

Stuttgart'ta Azerbaycan Kültür Derneği (Alman Aserbaidschanischer Kulturverein) (başkan Jumali Turan) var.^[9]

Bochum[değiştir | kaynağı değiştir]

Bochum'da akademik Azerbaycan Derneği (Almanca: Aserbaidschanische Akademikerverein) (Başkan Mardan Agayev) var.^[9]

Nürnberg[değiştir | kaynağı değiştir]

Nürnberg'de Azerbaycan ile Almanya arasında Dostluk ve Kültür Derneği (Almanca: Aserbaidschanisch-Deutscher Freundschaft und Kulturverein) (başkan Asad Rahimov) var.

Würzburg[değiştir | kaynağı değiştir]

"Güney" Azerbaycan Kültür Derneği var (Almanca: Aserbaidschanischer Kulturverein "Güney") (Başkan Gulamhuseyn Şahmari) var.^[9]

Bonn'da "Azerbaycan kültürünün Merkezi", Düsseldorf'ta "Azerbaycan-Alman toplumu" (1991), Frankfurt'ta "Azerbaycan kültürel ilişkiler Derneği", Limburg an der Lahn'da "Azerbaycan Evi" (1997) ve Almanya'da faaliyet gösteren diğer kuruluşlar da bulunmaktadır. 1996 yılında, Almanya'daki tüm Azerbaycan toplulukları tek bir organizasyonda birleştirildi – Alman-Azerbaycan toplumları Federasyonu (FGAO). Federasyon Mainz şehrinde kuruldu ve 8 organizasyon içeriyordu. Federasyonun temel amacı, Diaspora örgütleri arasındaki dış ilişkileri güçlendirmektir. Federasyon Başkanı Nusret Delbest'dir.

21-22 Ağustos 1999'da FGAO'nun ilk kongresi Bonn'da yapıldı. Ekim 2004'ten beri Nizami Gencevi'nin adını taşıyan Kültür Enstitüsü, Berlin'de faaliyete başlamıştır. Eş zamanlı olarak Almanca ve Azerbaycan dillerinin öğrenilmesi, müzik ve bilgisayar bilgisi alanında öğretim kursları açıldı.^[10] Federasyon üyeleri, Almanya ve Azerbaycan'ın milli bayramlarını kutluyor.^[11]

2011 yılından bu yana, 15 Haziran'da Dresden'de, "Alm.az" derneği Ulusal Kurtuluş Günü onuruna bir etkinlik düzenliyor. Derneğin başkanı Agahuseyn Babayev'dir.

Günümüzde Almanya topraklarında yaklaşık 35-40 Azerbaycan örgütü bulunmaktadır.

Almanya'da yaşayan Azerbaycan halkı artık bir haftalığına Bakü şehrini ziyaret etme fırsatı buluyor ve sözde "Anavatanım - Azerbaycan" projesine katılıyor. Projenin kendisi, Diaspora ile Çalışma Devlet Komitesi ve Almanya-Azerbaycan Dostluk Derneği'nin faaliyetlerinin bir sonucu olarak düzenlendi.^[12]

2014 yılında Azerbaycan Devlet Komitesi diaspora delegasyonu ve Frankfurt'taki Azerbaycan diaspora örgütlerinin başkanları arasında bir toplantı yapıldı. Toplantıya örgütlerin başkanları ve aktivistleri katıldı. Samira Pater-Ismayilova, Etibar Ganiyev, Beşar Komur, Agahuseyn Babayev, Tarana Taghiyeva, Tofiq Garaev, Elnur Richter ve diğerleri.

2014 yılında hayata geçirilen planların bir raporu toplantı katılımcılarına tanıtıldı. Avrupa'da yaşayan Azerilerin sosyal ve siyasal hayata katılımının sağlanması alanında mevcut sorunlar tartışıldı.^[13]

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Alman şair ve gezgin Friedrich Martin von Bodenstedt, Kafkasya'dan Almanya'ya dönüşünde Mirza Shafi Vazeh'in şiirini Almancaya çevirdi. Şafi hakkındaki ilk kitabı Doğu'da Bin Bir Gün başlığını taşıyordu.^[14]^[15] Bu, Bodenstedt'in Asya'daki ikametinin bir kaydını içeriyordu ve Şafi'nin birçok şiirini içeriyordu. Yayıncısı ondan içerdiği şiirleri ayrı olarak yayınlamasını istedi ve sonuç olarak bunlar, birçok ek şiir içeren Die Lieder des Mirza Schaffy (Mirza Shafi'nin Şarkıları)^[16] adlı bir kitap olarak 1851'de yayınlandı.^[14]

Berlin'deki Hocalı Katliamı Anıtı, Almanya'da Hocalı Katliamı kurbanlarına adanmış ilk halka açık anıtıdır. Anıt, Steglitz-Zehlendorf'taki Gottfried Benn Kütüphanesi'nin yakınındadır.^[17] Anıt 30 Mayıs 2011'de açıldı ve açılış törenine Steglitz-Zehlendorf Belediye Başkanı Norbert Kopp; Azerbaycan Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Adalat Valiyev; gurbetçi Azeriler ve her iki ülkenin önde gelen bilimsel ve kültürel figürleri katıldı.

Azerbaycan Cumhuriyeti'nin bağımsızlığının 20. yıldönümü vesilesiyle Eylül 2011'de Berlin Tarih Müzesi'nde kültür gecesi düzenlendi, ayrıca 2013 yılında Münih, Shtutgart, Köln, Hamburg, 2014 yılında Hannover, Düsseldorf, Dresden, 2015 yılında Frankfurt'ta Haydar Aliyev Vakfı tarafından Azerbaycan Büyükelçiliği'nin desteğiyle düzenlendi.

Berlin merkezli, kâr amacı gütmeyen Azerbaycan medya kuruluşu olan Meydan TV, 2013 yılında Emin Milli tarafından kurulmuştur.

Önemli kişiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Abdurrahman Fatalibeyli, İkinci Dünya Savaşı sırasında Alman kuvvetlerine sığınan Sovyet ordusu binbaşı; Radio Liberty'nin Münih'teki Azerbaycan masası şefi.
Dimitrij Nazarov, 2. Bundesliga'da Erzgebirge Aue'de forma giyen Azerbaycanlı futbolcu.
Emin Milli, yazar, insan hakları aktivisti ve sürgünde yaşayan muhalif.
Franghiz Ali-Zadeh, Azerbaycanlı besteci ve piyanist.
Igor Lukanin, buz dansçısı, Azerbaycan için uluslararası yarışıyor.
Ilham Mammadov, Azerbaycanlı futbolcu.
Vugar Aslanov, yazar ve gazeteci.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "From turkey to Germany". 15 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Dallin, Alexander(1981) German Rule in Russia, 1941-1945: A Study of Occupation Policies, p. 540
^ Hitler ordusunda 40 min azərbaycanlı olub 6 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Azerice)
^ "Азербайджанцы мигрируют в Германию – Minval.az". Minval.az (Rusça). 5 Nisan 2017. 15 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2018.
^ "Сотни азербайджанцев ожидают депортации из Европы". ЭХО (Rusça). 12 Temmuz 2017. 14 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2018.
^ "A readmission agreement". 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Azerbaijan and EU. A readmission agreement" (PDF). 17 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
^ "Azerbaijan and Norway/ A readmission agreement". 17 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b ^c ^d ^e "Diaspora of Azerbaijan in Germany". 2 April 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Azerbaijani people in Germany". www.azerbaijans.com (Azerice). 29 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2018.
^ "Азербайджанцы хорошо интегрированы в Германское общество". novoye-vremya.com (Rusça). 14 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2018.
^ CBC.AZ. "Азербайджанцы, живущие в Германии, знакомятся со своей исторической родиной". CBC.AZ (İngilizce). 14 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2018.
^ "Во Франкфурте прошла встреча с главами азербайджанских диаспорских организаций Германии " Федеральная национально-культурная автономия азербайджанцев России". fnkaa.ru (Rusça). 15 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2018.
^ ^a ^b "The Songs of Mirza-Schaffy" (1876) Lippincott's Magazine, Vol.17 pp.367-375
^ Friedrich Martin von Bodenstedt, Richard Waddington (translator) (1851) The Morning-Land; or, A Thousand and One Days in the East, Richard Bentley, London
^ Die Lieder des Mirza-Schaffy 22 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (1851) translated by Friedrich Bodenstedt (German)
^ Interview with Salehab Mammadov 8 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça)

[1] "From turkey to Germany". 15 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[2] Dallin, Alexander(1981) German Rule in Russia, 1941-1945: A Study of Occupation Policies, p. 540

[3] Hitler ordusunda 40 min azərbaycanlı olub 6 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Azerice)

[4] "Азербайджанцы мигрируют в Германию – Minval.az". Minval.az (Rusça). 5 Nisan 2017. 15 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2018.

[5] "Сотни азербайджанцев ожидают депортации из Европы". ЭХО (Rusça). 12 Temmuz 2017. 14 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2018.

[6] "A readmission agreement". 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[7] "Azerbaijan and EU. A readmission agreement" (PDF). 17 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.

[8] "Azerbaijan and Norway/ A readmission agreement". 17 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[:05-9] "Diaspora of Azerbaijan in Germany". 2 April 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[10] "Azerbaijani people in Germany". www.azerbaijans.com (Azerice). 29 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2018.

[11] "Азербайджанцы хорошо интегрированы в Германское общество". novoye-vremya.com (Rusça). 14 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2018.

[12] CBC.AZ. "Азербайджанцы, живущие в Германии, знакомятся со своей исторической родиной". CBC.AZ (İngilizce). 14 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2018.

[13] "Во Франкфурте прошла встреча с главами азербайджанских диаспорских организаций Германии " Федеральная национально-культурная автономия азербайджанцев России". fnkaa.ru (Rusça). 15 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2018.

[lipp2-14] "The Songs of Mirza-Schaffy" (1876) Lippincott's Magazine, Vol.17 pp.367-375

[15] Friedrich Martin von Bodenstedt, Richard Waddington (translator) (1851) The Morning-Land; or, A Thousand and One Days in the East, Richard Bentley, London

[16] Die Lieder des Mirza-Schaffy 22 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (1851) translated by Friedrich Bodenstedt (German)

[ulu-17] Interview with Salehab Mammadov 8 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

g t d Ülke ve bölgelere göre Azeri nüfusu
Azeri diasporası
Geleneksel alanlar	Azerbaycan Güney Azerbaycan Borçalı Derbent İrevan Kars Kerkük Zengezur
Eski SSCB	Rusya Dağıstan Ermenistan Gürcistan Kazakistan Kırgızistan
Avrupa	Almanya Birleşik Krallık Fransa İspanya Bulgaristan
Asya	İran Irak
Amerika	Kanada
Ayrıca bakınız	Batı Azerbaycan

Almanya'daki Azeriler nedir?, Almanya'daki Azeriler anlamı nedir?, Almanya'daki Azeriler ne demektir?