Aleksios (ya da Alexius) Branas ya da Vranas (Yunanca: Grekçe: Ἀλέξιος Βρανᾶς) (ö. 1187) Bizanslı bir soylu, gasp teşebbüsünde bulunmuş ve 12. yüzyılın yabancı düşmana karşı kayda değer bir başarı elde etmeyi başaran son Bizans askeri lider.

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

Aleksios Branas, imparatorluk yapmış Komninos Hanedanı iki kez bağlantılıdır. Mihail Branas ve I. Aleksios'un büyük yeğeni olan Maria Komnini'nin oğluydu. Kendisi I. Manuil'in yeğeni Anna Vatatzaina ile evlendi. Anna'nın kız kardeşi Theodora Vatatzaina da Manuil'in sevgilisiydi. Branas ailesi, 11. yüzyılın ortalarından itibaren Hadrianapolis kentinde ve bölgesinde öne çıkmıştı. Aynı şehirde bulunan bir diğer önemli aile ise, Aleksios Branas'ın evlendiği Vatatzes idi. Branas, bir çağdaşı tarafından "Kısa boylu, fakat derinlikte muazzam ve anlayışında dolambaçlı ve zamanının en iyi generali" olarak tanımlanmıştır.^[1]

Başarılı seferleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Branas, Bizanslı generaller arasında, I. Andronikos'a karşı bir isyan çıkarmayan nispeten az sayıdaki kişiden biridir. Sadakat ödülü olarak Branas, I. Andronikos tarafından protosebastos rütbesine yükseltildi. Branas, imparator adına, 1183'te Macaristan Kralı III. Béla'nın kuvvetlerine karşı ve Theodore Kantakuzenos önderliğinde Nicaea, Prussa ve Lopadion şehirleri merkezli kuzey-batı Anadolu'da bir isyan karşısında birçok başarılı sefere komuta etti. I. Andronikos'un tahttan indirilmesi ve 1185 yılında II. İsaakios'un tahta çıkmasını takiben, Branas, Sicilya Kralı II. Guglielmo'nun komutasında Sicilya-Norman işgalcilerine karşı savaşırken en büyük savaş başarısını elde etti. Demetritzes Muharebesi'nde, Normanların İmparatorluğa karşı tehdidini etkin bir şekilde sona erdiren ezici ve kesin bir zafer kazandı.^[2][3]

İsyanı ve ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Branas yeni imparator II. İsaakios'u küçümsedi, genel olarak elde ettiği başarılar ve önceki imparatorluk Komninos Hanedanı ile bağlantısı, onu taht için harekete geçirdi.^[4]

1187 yılında Ulah-Bulgar Ayaklanması için gönderildi. O zaman I. Andronikos'a bağlılığının tersine; baba ocağı Hadrianapolis'te kendini imparator ilan etti, orada birliklerini bir araya getirdi ve akrabalarının desteğini kazandı. Sonra Branas Konstantinopolis'e ilerledi, ilk başta savunan kuvvetlere karşı başarılar kazandı. Fakat şehri müdafaa edenler tarafından şaşırtıldı ve şehre hiçbir şekilde girebilmeyi başaramadı.^[5] İmparatorun kayınbiraderi Corrado del Monferrato tarafından idare edilen imparatorluk ordusu bir saldırı düzenledi. Branas'ın kuvvetleri, Corrado'nun ağır süvarisi karşısında zorlanmaya başladı. Karşılık olarak Branas kişisel olarak muharebeye katıldı fakat onun mızrağı çok az etki etti. Corrado, Branas'ı attan düşürdü, mızrağı Branas'ın miğferinin yanlığına geldi. Branas yerde savaşırken, Corrado'nun yardımcı piyadeleri tarafından kafası kesildi. Liderlerinin ölümü ile asi ordu muharebe alanından kaçmaya başladı.^[6] Barana'ın kafası imparatorluk sarayına götürüldü, orada futbol topu muamelesi gördü ve sonra karısı Anna'ya gönderildi, Anna bu dehşet manzara karşısında çok cesur davrandı (Nikitas Honiatis'a göre).^[7]

Çocukları[değiştir | kaynağı değiştir]

Muhtemelen ölümünden sonra oğlu Theodore Branas dul imparatoriçe Anna'nın (Fransalı Agnes) sevgilisi oldu: Batılı vakainüvis Aubry de Trois-Fontaines'e göre 1193'ten itibaren beraber oldular. Theodore, Sezar olarak atandı ve Latin İmparatorluğu tarafından miras yoluyla kalan Hadrianapolis Lord'luğu kuruldu.^[8] Aleksios Branas'ın ayrıca bir kızı vardı, muhtemelen ismi Eudokia idi ve Sebastokrator İoannis Dukas'ın oğlu İsaakios Angelos ile evliydi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel

Genel

• Angold, M. (1984) The Byzantine Empire 1025-1204: A Political History, Longman, Harlow.
• Nikitas Honiatis: Magoulias, Harry J., (Ed.) (1984). O City of Byzantium. Annals of Niketas Choniates. Detroit: Wayne State University Press. ISBN 0-8143-1764-2. 
• Van Tricht, F (2011) The Latin Renovatio of Byzantium: The Empire of Constantinople (1204-1228), Brill, Leiden.

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8. 
• Varzos, Konstantinos (1984). Η Γενεαλογία των Κομνηνών [Komninosların Soyağacı] (PDF) (Yunanca). B. Selanik: Bizans Araştırmaları Merkezi. ss. 394–417, 540–543. OCLC 834784665.