1881 Sakız Adası depremi

1881 Sakız Adası depremi
	Depremden sonraki görüntü. Charles Barbant tarafından çizilmiştir.
Yerel tarih	3 Nisan 1881
Yerel saat	13.40
Büyüklük	6,5 Mw, 7,3 Ms
Merkez üs	38°15′N 26°15′E / 38.25°K 26.25°D
Maks. şiddet	XI (Aşırı)
Etkilenen ülkeler/bölgeler	Sakız Adası, Çeşme, Alaçatı
Kayıplar	7.866 ölü

1881 Sakız Adası depremi, 3 Nisan 1881 tarihinde Sakız'da meydana gelen 6,5 M_w büyüklüğündeki bir depremdir. Deprem, Sakız Adası başta olmak üzere Çeşme ve Alaçatı'yı etkiledi ve 7.866 can kaybına neden oldu. Deprem, 19. yüzyılda Sakız Adası'nı etkileyen en büyük üç olaydan biridir.^[3]

Tektonik durum[değiştir | kaynağı değiştir]

Ege Denizi, Afrika levhasının Ege Denizi levhasının altına girmesinden kaynaklanan, genişlemeli tektonik bir bölgedir.^[4]

Deprem[değiştir | kaynağı değiştir]

Deprem, 3 Nisan 1881 tarihinde yerel saate göre 13.40'da (UTC: 11.40) gerçekleşti. Merkez üssü Sakız Adası'nın güneydoğu kesimindeydi ve burada şiddet, Mercalli şiddet ölçeğine göre IX (Çok yıkıcı) seviyesine ulaştı. İzoseist haritalar, Türkiye anakarasının Karaburun Yarımadası'nın batı ucunu etkileyen VIII (Yıkıcı) yoğunluk alanıyla batıdan doğuya doğru bir uzama gösterdi. 2.5 m'ye kadar dikey hareketler gözlemlendi.^[1] Deprem büyüklüğü için, 6,5 M_w ve 7,3 M_s arasında değişen büyüklükler tahmin edilmiştir.^[2]

Hasar[değiştir | kaynağı değiştir]

Sakız şehri büyük ölçüde harap oldu ve sokakların darlığı nedeniyle birçok can kaybına neden oldu.^[1] Adanın geri kalanında 64 köyden 25'i yıkıldı, 17'si ağır hasar gördü. Çeşme ve Alaçatı'da evlerin yaklaşık %40'ı yıkıldı.^[1]

Türkiye anakarasında depremin etkilediği bölgede, yolcu gemisi Aya Evangelistra'nın kıyıdan geçişini izlemek için çoğu kişi evinde değildi. Muhtemelen bu sebepten dolayı Türkiye'deki can kaybı sayısı az oldu.^[1]

Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Depremden önce, adada 1822 yılında Sakız Adası Katliamı ve 1833 yılında portakal kıtlığı yaşanmıştı. Deprem yaşandıktan sonra birçok Sakız Adası sakini adayı terk etti.^[5] Bu olaylar, Sakız Adası'nda yaygın bir yoksulluğa ve yetersiz nüfusa sebep oldu.^[3]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d ^e Altinok, Y.; Alpar B.; Özer N.; Gazioglu C. (2005). "1881 and 1949 earthquakes at the Chios-Cesme Strait (Aegean Sea) and their relation to tsunamis" (PDF). Natural Hazards and Earth System Sciences. 5 (5): 717-725. Bibcode:2005NHESS...5..717A. doi:10.5194/nhess-5-717-2005. 11 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Temmuz 2010.
^ ^a ^b ^c National Geophysical Data Center / World Data Service (NGDC/WDS): NCEI/WDS Global Significant Earthquake Database. NOAA National Centers for Environmental Information (1972). "Significant Earthquake Information". NOAA National Centers for Environmental Information. doi:10.7289/V5TD9V7K. 4 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
^ ^a ^b Argenti, P. (1941). Chius Vincta: or, The occupation of Chios by the Turks, 1566 and their administration of the island 1566-1912 : described in contemporary diplomatic reports and official dispatches. Cambridge University Press. s. 264. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2010.
^ Karakostas, V. G.; Papadimitrio, E. E.; Trano, M. D.; Papazachos, C. B. (2007). "Active seismotectonic structures in the area of Chios Island, North Aegean sea, revealed from microseismicity and fault plane solutions" (PDF). 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2010.
^ Woodward, J. (2009). The physical geography of the Mediterranean. s. 485. ISBN 978-0-19-926803-0.

[Altinok-1] Altinok, Y.; Alpar B.; Özer N.; Gazioglu C. (2005). "1881 and 1949 earthquakes at the Chios-Cesme Strait (Aegean Sea) and their relation to tsunamis" (PDF). Natural Hazards and Earth System Sciences. 5 (5): 717-725. Bibcode:2005NHESS...5..717A. doi:10.5194/nhess-5-717-2005. 11 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Temmuz 2010.

[NGDC-2] National Geophysical Data Center / World Data Service (NGDC/WDS): NCEI/WDS Global Significant Earthquake Database. NOAA National Centers for Environmental Information (1972). "Significant Earthquake Information". NOAA National Centers for Environmental Information. doi:10.7289/V5TD9V7K. 4 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.

[Argenti-3] Argenti, P. (1941). Chius Vincta: or, The occupation of Chios by the Turks, 1566 and their administration of the island 1566-1912 : described in contemporary diplomatic reports and official dispatches. Cambridge University Press. s. 264. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2010.

[Karakostas-4] Karakostas, V. G.; Papadimitrio, E. E.; Trano, M. D.; Papazachos, C. B. (2007). "Active seismotectonic structures in the area of Chios Island, North Aegean sea, revealed from microseismicity and fault plane solutions" (PDF). 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2010.

[Woodward-5] Woodward, J. (2009). The physical geography of the Mediterranean. s. 485. ISBN 978-0-19-926803-0.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

g t d Yunanistan'daki depremler
Tarihî	365 Girit 1303 Girit 1481 Rodos 1810 Girit 1845 Midilli 1856 Girit 1865 Midilli 1867 Midilli 1881 Sakız Adası 1886 Mora 1894 Atalanti
Çağdaş	1956 Amorgos 1999 Atina 2006 Yunanistan 2014 Ege Denizi 2017 Ege Denizi 2020 Ege Denizi 2021 Girit

g t d Türkiye'deki depremler
Tarihsel	MS 17 Lidya 115 Antakya 141 Likya 262 Güneybatı Anadolu 447 Konstantinopolis 526 Antakya 557 Konstantinopolis 840 Erzurum 989 Konstantinopolis 1114 Maraş 1268 Kilikya 1509 Konstantinopolis 1513 Maraş 1556 Marmara Denizi 1598 Amasya-Çorum 1653 Doğu İzmir 1668 Kuzey Anadolu 1688 İzmir 1717 Kayseri 1739 İzmir 1766 İstanbul 1784 Erzincan 1840 Ahura 1855 Bursa 1859 Erzurum 1862 Turgutlu 1872 Amik 1881 Sakız Adası 1883 Çeşme 1894 İstanbul 1898 Balıkesir 1899 Aydın-Denizli
20. yüzyıl	1903 Malazgirt 1912 Mürefte 1914 Afyon-Bolvadin 1919 Ayvalık 1924 Pasinler 1926 Kars 1928 Torbalı 1929 Suşehri 1930 Hakkâri 1933 Çivril 1935 Erdek-Marmara Adaları 1935 Digor 1938 Kırşehir 1939 Erzincan 1940 Kayseri 1941 Muğla 1941 Van-Erciş 1942 Niksar-Erbaa 1943 Adapazarı-Hendek 1943 Tosya-Ladik 1944 Bolu-Gerede 1944 Edremit Körfezi 1945 Adana 1946 Varto-Hınıs 1949 Karlıova 1949 Karaburun 1951 Çankırı 1952 Hasankale 1953 Yenice-Gönen 1955 Söke 1957 Fethiye 1957 Abant 1964 Manyas 1966 Varto 1967 Mudurnu 1967 Pülümür 1968 Bartın 1969 Alaşehir 1970 Gediz 1971 Bingöl 1971 Burdur 1975 Lice 1976 Çaldıran 1983 Erzurum 1983 Biga 1986 Malatya 1992 Erzincan 1995 Dinar 1998 Adana-Ceyhan 1999 Gölcük 1999 Düzce
21. yüzyıl	2000 Bolvadin-Sultandağı 2000 Çankırı 2002 Çay-Sultandağı 2003 Bingöl 2004 Erzurum 2004 Doğubayazıt 2005 İzmir 2010 Elâzığ 2011 Simav Ekim 2011 Van Kasım 2011 Van 2014 Ege Denizi 2017 Ege Denizi 2019 İstanbul 2020 Elâzığ 2020 İran-Türkiye 2020 Bingöl 2020 Ege Denizi 2022 Buca 2022 Düzce 2023 Kahramanmaraş

1881 Sakız Adası depremi anlamı nedir