.tr

Tanımlama tarihi	1987
Üst seviye alan adı tipi	İnternet ülke üst seviye alan adı
Durumu	Etkin
Kayıt	Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu
Kullanım amacı	Türkiye'yle bağlantılı siteler
Gerçek kullanım	Türkiye'de yaygın olarak kulanılmaktadır. 2008 yılında kayıtlı 103.175 .com.tr alan adı bulunmaktaydı.
Kayıt sınırlamaları	Kaydolanın kendisi ya da bir temsilcisi Türkiye'de bulunmalıdır.
Yapı	Üç seviyeli
Website	trabis.gov.tr

.tr, Türkiye'nin ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin internet ülke üst seviye alan adıdır.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Yönetimi Orta Doğu Teknik Üniversitesi tarafından yapılmaktaydı ve 20 yıldan fazla süredir yürüttüğü Kayıt Operatörü işlevini 14 Eylül 2022 tarihinde TRABİS faaliyete geçene kadar sürdürdü.^[1][2]

2010 yılında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından "İnternet Alan Adları Yönetmeliği" (TRABİS) yayınlanmıştır. Bu yasa ve yönetmelikle birlikte 21 Aralık 2018 tarihinde ".tr" uzantılı alan adlarının tahsis yetkisi (Kayıt Otoritesi İşlevi) Nic.TR'den BTK'ye devredilmiştir ve sözleşme gereği, 12 Eylül 2022 tarihinde nic.tr kapanmış ve 14 Eylül 2022 .tr Ağ Bilgi Sistemi'nin (TRABİS) faaliyete geçmiştir.^[3][4]

Sınıflandırma yapılabilmesi amacıyla .com.tr, .gov.tr gibi ikinci seviye alan adı satışı yapılmaktadır.

KKTC'nin resmî kurumları için ise gov.ct.tr alan adı kullanılmaktadır. Eylül 2023'e kadar yalın .tr alan adına sahip olan tek site Türk Silahlı Kuvvetleri'ne ait olan www.tsk.tr adresiydi. Ancak 14 Eylül 2023 tarihinden itibaren, başta kamu kurumları olmak üzere a.tr olarak alan adı alınabileceği duyuruldu.^[5]

Alan Adları (2. Seviye)[değiştir | kaynağı değiştir]

.TR Uzantılı Belgeli Alan Adları[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu alan adlarının tahsisi için çeşitli belgeler gerekmektedir.^[6]

• gov.tr: Türkiye Cumhuriyeti devlet kurum ve kuruluşları için alt alan adı.
• bel.tr: İl, ilçe ve belediyeler için alt alan adı.
• pol.tr: Türkiye Cumhuriyeti Emniyet Teşkilatı´nın alt alan adı.
• edu.tr: YÖK tarafından onaylanmış yüksek eğitim kurumları tarafından kullanılan alt alan adı.
• k12.tr: MEB tarafından onaylanmış anaokulu, ilköğretim okulu, lise ve dengi okullar için alt alan adı.
• av.tr: Serbest avukatlar, hukuk büroları ve kayıtlı avukat ortaklıkları için alt alan adı.
• dr.tr: Doktorlar, doktor ortaklıkları, hastaneler ve kayıtlı birinci basamak sağlık kuruluşları için alt alan adı.
• tsk.tr: Türk askeri kurum ve kuruluşlar için alt alan adı.
• ct.tr: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne ait kurum ve kuruluşlar için alt alan adı.

.TR alan adı için başvuru yapıldıktan sonra gerekli belgeler 15 gün içerisinde gönderilmelidir. Belgeler iletildiğinde alan adı tahsisi iki gün içinde gerçekleştirilmektedir.

.TR Uzantılı Belgesiz Alan Adları[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu alan adlarının tahsisi için belge gerekmez. İlk gelen alır, alan adı kurum-kişi ilişkisi aranmaz.

• com.tr: Gerçek ve tüzel kişiler için tahsis edilen esasen ticari amaçlı alt alan adı.
• net.tr: İnternet üzerinden hizmet veren oluşumlar için tahsis edilen alt alan adı.
• org.tr: Dernek, vakıf, STK vb. kuruluşlar için alt alan adı.
• biz.tr: Web üzerinde kamusal ve/veya ticari hizmet sunacak gerçek ve tüzel kişiliklerin kullanımlarına yönelik alt alan adıdır.
• info.tr: Web üzerinde kamusal ve/veya ticari hizmet sunacak gerçek ve tüzel kişiliklerin kullanımlarına yönelik alt alan adıdır.
• tv.tr: TV sektöründeki özel ve tüzel kişiler ile uluslararası program sahipleri için kullanılan alt alan adı.
• gen.tr: Kişisel ve kurumsal başvurunun (genel) yapılabildiği ve "ilk gelen alır" ve "alan adı - kişi/kuruluş adı ilişkisi aranmaz" ilkeleri ile ad tahsisi yapılan alt alan adlarıdır.
• web.tr: Kişisel ve kurumsal başvurunun (genel) yapılabildiği ve "ilk gelen alır" ve "alan adı - kişi/kuruluş adı ilişkisi aranmaz" ilkeleri ile ad tahsisi yapılan alt alan adlarıdır.

.TR Uzantılı Belge Gerektirmeyen Ancak Bazı Durumlarda Sonradan Belge Talep Edilebilen Alan Adları[değiştir | kaynağı değiştir]

Aşağıdaki alan adları için, Alan adı tahsisinin hızla yapılabilmesi için, ".tr" Alan Adı Yönetimi veya onun yetkilendirdiği makamca başvuru ve tahsis sırasında belge istenmeyecektir. Ancak; tahsisi yapılan alan adı ile ilgili olarak çelişki (tutarsızlık), kötü niyet veya alan adı ticaretinin yapıldığına dair kanıt bulunması halinde, alan adı tahsisi yapılan kişiden dayanak belgelerini ibraz etmesi istenebilir. Herhangi bir uyuşmazlık durumunda telefon numarasının sahipliğine dayanak olarak, ilgili kurumla yapılan sözleşme, son ödenen fatura gibi belgeler kabul edilecektir.

• tel.tr: Türkiye'de yaşayan kişiler ile faaliyet gösteren kuruluşların, Türkiye'de kullandıkları her türlü telefon numarası ile bağlantılı olarak tahsis edilen alt alan adıdır.
• name.tr: T.C. vatandaşları ile Türkiye'de yaşayan yabancı uyruklu kişiler tarafından alınabilen alt alan adıdır.
• bbs.tr: BBS (Bulletin Board System) hizmeti veren kurumlar ve oluşumlar için kullanılan alt alan adıdır.

Ayrıca .ct.tr alan adı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti resmî web siteleri için kullanılmaktadır.

Eski alan adları[değiştir | kaynağı değiştir]

• mil.tr - Askeri site için kullanılmaktaydı. Kullanımdan kalkmıştır ve yerine "tsk.tr" kullanılmaktadır.

.TR Alan Adı Satış Yetkisi Verilen Onaylı Kuruluşlar ^[7][değiştir | kaynağı değiştir]

• Aerotek Bilişim Sanayi ve Ticaret AŞ.
• Alan Adı Kayıt Bilişim Ltd. Şti.
• Alastyr Telekomünikasyon A.Ş.
• Atak Domain Bilgi Teknolojileri A.Ş.
• Çizgi Telekomünikasyon A.Ş.
• Doruk Bilişim Teknolojiler Ltd. Şti.
• DH Bilişim Teknolojileri San. ve Tic. Ltd. Şti.
• Gri İnternet Teknolojileri A.Ş
• İHS Kurumsal Teknoloji Hizmetleri A.Ş.
• İsim Kayıt Bilişim A.Ş.
• İsimtescil Bilişim A.Ş.
• Netdirekt Bilişim Danışmanlık İletişim Hizmetleri San. ve Tic. A.Ş.
• Niobe Telekomünikasyon Bilişim Teknolojileri Yazılım Danışmanlık San. ve Tic. Ltd. Şti.
• ODTÜ Geliştirme Vakfı Bilgi Teknolojileri Sanayi ve Ticaret A.Ş.
• Teknotel Telekomünikasyon San. ve Tic. A.Ş.
• Türkticaret.Net Yazılım Hizmetleri Sanayi ve Ticaret A.Ş.
• Webhosting Bilişim Teknolojileri A.Ş.
• Yöncü Bilişim Çözümleri Ltd. Şti.

ct.tr[değiştir | kaynağı değiştir]

ct.tr, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne ait ikinci seviye alan adıdır. Yönetimi Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'nun TRABİS kurumu tarafından yapılmaktadır.^[1][2] Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti devlet olarak tanınmadığı için kendisine ait bir üst seviye alan adı alamamaktadır. Bu sebeple Türkiye Cumhuriyeti'nin üst seviye alan adı olan .tr uzantısı ile ikinci seviye alan adı oluşturulmuştur. Şimdilik sadece bazı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti devlet kurumlarının web sitelerini barındıran alan adının ileride yaygınlaşması için alt yapı oluşturulmuştur.

.ct.tr Alan adı altındaki web siteleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Başbakanlık 29 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• e-Devlet Kapısı 22 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• İçişleri Bakanlığı Web Sitesi 22 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Sağlık Bakanlığı 2 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Maliye Bakanlığı 8 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı 4 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Turizm Bakanlığı 6 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 17 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Tarım ve Orman Bakanlığı 26 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Ekonomi Bakanlığı 27 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Yenilenebilir Enerji Kaynakları Kurulu 27 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Muhaceret Dairesi Müdürlüğü 27 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]