İmam Ali Türbesi

İmam Ali Türbesi
Temel bilgiler
Konum	Necef, Irak
Koordinatlar	31°59′46″K 44°18′51″D / 31.99611°K 44.31417°D
İnanç	İslam
Mimari
Tamamlanma	977

Irak'ın Necef kentinde bulunan İmam Ali Türbesi (Arapça:حرم الإمام علي (Harem el-İmam Ali), ya da kısa adıyla İmam Ali Mescidi veya İmam Ali Camii, İslam'ın Şii itikadına bağlı yaklaşık 200 milyon Müslüman için Suudi Arabistan'da bulunan Kabe ve Medine'de Mescid-i Nebevî' ve Kudüs taki ilk islam kıblesi Mescid-i Aksa dan sonra dördüncü kutsal yerdir. Burası İslam peygamberi Muhammed'in amcasının oğlu ve damadı ve dördüncü İslam halifesi ve ilk şii imamı olan Ali ibn Ebu Talib'in defnedildği yerdir. Ayrıca Şii inancına göre bu camide İmam Ali'nin yanında Adem ile Havva ve Nuh peygamberin de bedenleri defnedilmiş bulunmaktadır.^[1]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Mabet ilk olarak Büveyhoğulları hükumdarı Adudüddevle veya Fena Hüsrev (tam adı: Azud'üd-Devle fena Husrev-ibn-i Buveyh'id-Deylemi) tarafından 977 yılında Ali'nin mezarı üzerine inşa ettirilmiştir. Bir yangında tahrip olduktan sonra Selçuklu hükümdarı I. Melikşah tarafından 1086 yılında yeniden inşa edilip, 1500 yılından sonra bir daha Safevi Şahı I. İsmail tarafından bir daha yapılmıştır.

Körfez savaşı sonrası Irak'ta meydana gelen isyanlar süresince Saddam Hüseyin'in emrindeki Cumhuriyet Muhafızları hükûmet muhalifi Şiî'leri camide kıstırdıktan sonra camiye saldırmış ve camiye sığınmış olan herkesi öldürdükten sonra camiye önemli ölçüde zarar vermiştir. Türbe bunun üzerine, açıklamalara göre onarım için iki yıl kapalı kalmıştır. Saddam Hüseyin ayrıca Fars asıllı çok sayıda bölge sakinini İran'a sürmüştür.

Dindeki yeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Caminin 2008 yılındaki onarımlardan önceki iç görünümü

Caminin 2008 yılındaki onarımlardan önceki dış görünümü

İslam'daki ikinci önemli şahsiyetin mezarı olarak,^[2] İmam Ali Türbesi, dünya Müslümanlarının %15'ini teşkil eden Şiî itikadına sahip yaklaşık 200 milyon Müslüman için üçüncü kutsal yer sayılır. Tahminlere göre sadece Kerbela, Mekke ve Medine'ye daha fazla ziyaretçi gelmektedir.^[3] 6. İmam Cafer-i Sadık'tan rivayet edilen bir söyleme göre "burası çok hürmet ettiğimiz 5 kutsal yerden bir tanesidir."^[4]

2003-2006 olayları[değiştir | kaynağı değiştir]

Irak'ın 2003 yılında Amerikan ordusu tarafından istila edildiği 2003 yılından beri, camiye birkaç tane saldırı düzenlenmiştir:

10 Nisan 2003: Ayetullah el-uzma Ebul Kasım El-Hoei'un oğlu Şiî lider Seyyid Abdulmecid El-Hoei, caminin yakınında öldürüldü. El-Hoei daha önce Irak'ı istila altında tutan ABD güçleri ile işbirliği yapılmasını sağlamak amacıyla sürgünde yaşadığı Britanya'dan Irak'a dönmüştü.
29 Ağustos 2003: Caminin önüne park edilen bir araca yerleştirilmiş olan bir bomba, cuma namazı çıkışı esnasında patladı. Saldırıda aralarında Irak Yüksek İslam Şurası'nın Şii lideri Muhammed Bakır el-Hekim'in de bulunduğu en az 95 kişi hayatını kaybetti. Saldırının Tevhit ve Cihat Cemaati tarafından düzenlendiği kabul ediliyor.
24 Mayıs 2004: Bir havan topu mermisi mabede düşerek, İmam Ali'nin türbesine açılan kapıların tahrip olmasına neden oldu.
5 Ağustos 2004: Mukteda es-Sedr ve emrindeki Mehdi Milisleri camiyi ele geçirip Irak polisi, yerel yönetim ve müttefik güçlere karşı saldırılar düzenlemek üzere burada karargâh kurdu. Çatışmaların bir barış antlaşması sonucunda sona erdiği tahmin ediliyor. Caminin bitişiğindeki binalarda ciddi hasarlar meydana geldiği halde, camide sadece saçma ve şarapnellerle meydana gelen, yüzeysel hasarlar oluştu.^[5]
10 Ağustos 2006: Patlayıcılarla doldurulmuş bir yelek giyen bir intihar bombacısı kendini mabedin yakınında havaya uçurtarak 33 kişinin ölümüne ve 90'dan fazla kişinin yaralanmasına neden oldu.^[6]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Kamil az-Ziyarat, çev. Sayyid Mohsen al-Husaini al-Milanî, 2008, Shiabooks.ca, s. 66–67
^ Never Again! 5 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ShiaNews.com
^ Necef'teki Irak güçleri önemli Şiî mabedi ele geçirdi 13 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Boston Globe, 2 Nisan 2003
^ Iran Diary, Part 2: Knocking on heaven's door 4 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Asia Times Online
^ Hz.Ali Türbesi tehlikede^{[ölü/kırık bağlantı]}, Haberciniz.biz, 25.08.2010 tarihli erişim
^ Irak'ta İmam Ali Türbesi hedef: 33 ölü 14 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 11 Ağustos 2006 tarihli Radikal Gazetesi, 25.08.2010 tarihli erişim

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

GlobalSecurity.org Caminin tarihçesi (İng.)16 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] Kamil az-Ziyarat, çev. Sayyid Mohsen al-Husaini al-Milanî, 2008, Shiabooks.ca, s. 66–67

[2] Never Again! 5 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ShiaNews.com

[3] Necef'teki Irak güçleri önemli Şiî mabedi ele geçirdi 13 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Boston Globe, 2 Nisan 2003

[4] Iran Diary, Part 2: Knocking on heaven's door 4 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Asia Times Online

[5] Hz.Ali Türbesi tehlikede^{[ölü/kırık bağlantı]}, Haberciniz.biz, 25.08.2010 tarihli erişim

[6] Irak'ta İmam Ali Türbesi hedef: 33 ölü 14 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 11 Ağustos 2006 tarihli Radikal Gazetesi, 25.08.2010 tarihli erişim

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

İmam Ali Türbesi nedir?, İmam Ali Türbesi anlamı nedir?, İmam Ali Türbesi ne demektir?