Çekya coğrafyası

Çekya coğrafyası
Kıta	Avrupa
Bölge	Orta Avrupa
Koordinatlar
Yüzölçüm	dünyada 118. sırada; 78.865 km²; Kara : 97,95 % ; Su : 2,05 %
Kıyılar	0 km
Sınırlar	2.143 km ; Almanya – 704 km; Polonya – 796 km; Avusturya – 402 km; Slovakya – 241 km km;
En yüksek nokta	Sněžka,; 1603,3 m
En alçak nokta	Hřensko,; 115 m
En uzun nehir	Moldau, ; 433 km
En büyük göl	Černé jezero, ; 18,4 ha

Çekya, Orta Avrupa'da yer alan ve denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Batıda Almanya, güneyde Avusturya, doğuda Slovakya ve kuzeyde Polonya ile komşu olan ülkenin coğrafyasını çoğunlukla alçak tepeler oluştururken sınırlar boyunca dağlarla çevrili platolar da görülmektedir. Ovaların iki bölgesi Elbe ve Morava nehirlerini boyunca uzanır. Ülkenin yaklaşık üçte biri ormanlarla kaplıdır.

Çek Cumhuriyeti ayrıca Hamburg rıhtımlarının ortasında Moldauhafen adında 30.000 m²'lik bir enklava sahiptir. Bu enklav Versay Barış Antlaşması'nın 363. maddesi ile dönemin Çekoslovakya devletine verilmiş, böylelikle denize sınırı olmayan bu ülke nehirden aşağı taşınan malların denizdeki gemilere aktarılabileceği bir yere erişim sağlamıştır. Bu enklav 2028 yılında Almanya'ya geri verilecektir.

Fiziki coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Çek Cumhuriyeti'nin iklimi ılıman olmakla birlikte genellikle okyanusal iklim ile karasal iklim arasında geçiş halindedir. Yazlar oldukça serin ve kuraktır, çoğu bölgede ortalama sıcaklık 20 °C civarındadır, kışlar oldukça ılık ve yağışlıdır ve çoğu bölgede ortalama sıcaklık bu mevsimde 0 °C'tur. Bağıl nem %60-80 arasındadır.

Jeoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Çek Cumhuriyeti'nin büyük bir bölümü coğrafi olarak Çek Masifi üzerinde yer alır. Ülkenin doğusunda, Batı Karpatlar'daki alan ülkenin en genç oluşumlu arazilerini barındırır ve Tersiyer döneminde yükselmiştir. Volkanik kayaçlar, Çek Masifinin temelini oluşturur. Tortul kayaçlar çoğunlukla Bohemya'nın kuzeydoğu kesiminde önemli kumtaşı alanları ile birlikte bulunur. Metamorfik kayaçlar arasında en yaygın bulunanı gnaystır.

Dağlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Çekya'daki en önemli sıradağlar ülkenin sınırları boyunca uzanır. Bohemya'da, Almanya sınırını çevreleyen Bohemya Ormanı ve Ore Dağları yer alır. Ülkenin en yüksek noktası olan Sněžka ise Südet dağ zincirinde, deniz seviyesinden 1603 metre yüksekte yer alır. Ülkede yer alan başka bir dağ zinciri ise doğudaki Beskid Dağları'dır. Bu dağ zinciri doğu yönünde Polonya ve Slovakya'ya kadar uzanır.

Nehirler[değiştir | kaynağı değiştir]

Çekya'dan geçen dört büyük nehir bulunmaktadır. Elbe, (Çekçe: Labe) Bohemya'nın kuzey doğusundaki Krkonoše Dağları'ndan batı yönüne doğru akar ve ardından Kuzey Almanya'da Kuzey Denizi'ne kadar akmaya devam eder. Morava Nehri ise güney yönünde Tuna'ya doğru akar ve Karadeniz'de sonlanır. Odra Nehri, Moravya Silezya'da başlar ve kuzey yönünde Polonya üzerinden Baltık Denizi'ne akar. Dördüncü büyük nehir ise aynı zamanda Çek Cumhuriyeti'nin en uzun nehri olan Moldau (Çekçe: Vltava) nehridir.

Su kaynakları[değiştir | kaynağı değiştir]

Doğal olarak oluşan su kaynakları oldukça azdır, önemli su kaynaklarının çoğu insan yapımı göletler ve barajlardır. En büyük gölet, 16. yüzyılda Třeboň çevresinde inşa edilen göletlerden biri olan Rožmberk Göleti'dir. Kapladığı alana göre en büyük baraj, 4870 herktar ile 1950'lerde inşa edilen Lipno Barajı'dır. Kübik kapasiteye göre en büyük rezervuar, Lipno aynı zamanda inşa edilen Orlík Barajı'dır. (716,000,000 m³)

Beşeri coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Nüfus coğrafyası[değiştir | kaynağı değiştir]

Çek Cumhuriyeti'nin nüfusunun yaklaşık nüfusu 10,6 milyondur. En yüksek nüfus yoğunluğu, Ostrava metropol bölgesinde ve en büyük şehir ve aynı zamanda başkent Prag şehrinin çevresindeki alandadır. En düşük nüfus yoğunluğu, çoğunlukla Almanların II. Dünya Savaşı'ndan sonra Çekoslovakya'dan sürülmesinin kalıcı bir sonucu olarak Almanya ve Avusturya sınır bölgelerindedir.^[3]

Siyasi coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Çek Cumhuriyeti, on üç ile (Çekçe: kraje) ve bölgesel statüye sahip bir başkente bölünmüştür. Yetmiş altı ilçenin eski idari birimleri (Çekçe: okresy) ise resmî kurumlarca hâlâ tanınmaktadır. Bunlardan bağımsız olarak ülke aynı zamanda tarihsel ve kültürel açıdan üç bölgeye ayrılmaktadır: Bohemya (batı), Moravya (doğu) ve Çek Silezyası (kuzeydoğu).

Güney Bohemya ili	Merkez Bohemya ili	Plzeň
Karlovy Vary ili	Ústí nad Labem	Liberec ili
Hradec Králové ili	Pardubice ili	Vysočina
Moravya-Silezya ili	Olomouc ili	Zlín
Güney Moravya ili	Prag

Sanayi ve tarım[değiştir | kaynağı değiştir]

Ağır sanayiden en çok etkilenen alanlar Çek Cumhuriyeti'nin kuzeybatısındaki Sokolov Havzası ve Most Havzası'dır. Bu bölgelerde çıkarılan kahverengi kömür kaynakları çoğunlukla elektrik üretimi için kullanılmaktadır. Çekya'da üretilen tüm elektrik enerjisinin neredeyse %40'ının bu alanlarda çıkarılan kahverengi kömür kaynaklarından elde edildiği tahmin edilmektedir. Tarım ise Elbe Nehri ve Morava Nehri'ni çevreleyen ovaların etrafında yoğunlaşmıştır. Ülkenin yaklaşık üçte biri ormanlarla kaplıdır ve arazinin yaklaşık %40'ı tarım için uygundur. Sulanan arazi alanının ise yaklaşık 385 km²'ye yayıldığı tahmin edilmektedir.

Önemli şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]

Şablon:Çekya'nin en büyük şehirleri

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Largest countries in the world by area". worldometers.info. 13 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2021.
^ "Czechia". CIA World Factbook. 13 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2021.
^ Testa, Patrick A. (2020). "The Economic Legacy of Expulsion: Lessons from Postwar Czechoslovakia". The Economic Journal. doi:10.1093/ej/ueaa132.

[1] "Largest countries in the world by area". worldometers.info. 13 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2021.

[2] "Czechia". CIA World Factbook. 13 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2021.

[3] Testa, Patrick A. (2020). "The Economic Legacy of Expulsion: Lessons from Postwar Czechoslovakia". The Economic Journal. doi:10.1093/ej/ueaa132.

[1]

[2]

[3]

g t d Avrupa coğrafyası
Egemen devletler	Almanya Andorra Arnavutluk Avusturya Azerbaycan Belarus Belçika Birleşik Krallık Bosna-Hersek Bulgaristan Çekya Danimarka Ermenistan Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan Hırvatistan Hollanda İrlanda İspanya İsveç İsviçre İtalya İzlanda Karadağ Kazakistan Kıbrıs Cumhuriyeti Kuzey Makedonya Letonya Lihtenştayn Litvanya Lüksemburg Macaristan Malta Moldova Monako Norveç Polonya Portekiz Romanya Rusya San Marino Sırbistan Slovakya Slovenya Türkiye Ukrayna Yunanistan
Sınırlı tanınmış olan devletler	Abhazya Güney Osetya Kosova Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Transdinyester
Bağımlı ve diğer bölgeler	Åland Aynoroz Cebelitarık Faroe Adaları Gagavuzya Guernsey Jersey Man Adası Svalbard

Çekya coğrafyası nedir?, Çekya coğrafyası anlamı nedir?, Çekya coğrafyası ne demektir?