Mezar taşı, mezarlıklarda gömülen kişiye ait kimlik bilgileri, dua vb. yazıları kazınmış olarak üzerine bulunduran ve mezarın baş ucuna dikilen stel ve taştır. Türkçe deyim ve atasözleri arasında çok fazla kullanılmaz, "mezar taşı ile övünülmez" sözü halk içinde kullanılan bir sözdür. Bu söz "kişi geçmişteki atalarıyla değil ancak kendi değeri ile övünmelidir" anlamında kullanılır.^[1][2] Semavi dinler için mezar taşı cenaze törenlerinde gelenekseldir. Yahudilik, Hristiyanlık, Bahailik ve İslam için genel olarak kullanılır. Mezar taşı üzerine yazılan kimlik bilgileri bölgelere göre değişmektir. Genellikle isim, soyisim, ölüm tarihi, dinin sembolü, dua ve ölüm tarihi yazar. Aşağıda Türkiye'deki mezarların üzerinde genellikle kullanılan bazı dini semboller bulunmaktadır. Bununla ilgili birçok ülkelerde mezar sanatı da gelişmiştir.

Mezar taşları dik veya yatay mezartaşı, dörtgen, daire ve diğer tasarımlarda, hatta heykel ve büst türünde de olabilir. 18. yüzyıldaki bazı mezarlar, mezarın ayak ucunu sınırlamak için ayak taşı da içeriyordu. Başlangıçta, bir mezar taşı, tabutun taş kapağı veya kendisiydi ve mezar taşı, bir mezarın üzerine yerleştirilen taş levhaydı.

Malzemeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Taş[değiştir | kaynağı değiştir]

• Sahra taşları: Pek çok kültürde, özellikle Kuzey Avrupa'da, kapalı alanlar dışındaki mezarlar için kullanılan taşlar doğal tarla taşlarıydı. Sahra taşları kolay bulunması ve masrafsız olması dolayısıyla kullanılır.
• Granit: Granit sert bir taştır ve elle oymak beceri ister. Modern oyma yöntemleri arasında bilgisayar kontrollü döner uçların kullanılması ve kauçuk bir şablon üzerinde kumlama yer alır. Bu yöntemlerle oyan kişi neredeyse her türlü sanat eserini veya kitabeyi yaratabilir.
• Mermer ve kireçtaşı: Hem kireç taşı hem de mermer kolay oyulur. Mermer, yeniden kristalleşmiş bir kireçtaşı şeklidir. Bu yüzden yağmur suyundaki hafif asit, zamanla mermer ve kireçtaşını yavaşça çözebilir ve bu da yazıtları okunamaz hale getirebilir. Portland taşı, İngiltere'de yaygın olarak kullanılan bir kireç taşı türüdür. Ekstra maliyeti çekiciliğini sınırlasa da, mermer 19. yüzyılın başlarından itibaren popüler hale geldi.
• Kumtaşı: Kumtaşı dayanıklıdır; ancak kolayca oyulabilecek kadar yumuşaktır. Bazı kumtaşı eserler o kadar iyi korunmuştur ki, tek tek keski izleri fark edilebilirken, diğerleri tabakalara ayrılıp toz haline gelmiştir. Delaminasyon, kumtaşı katmanları arasına nem girdiğinde meydana gelir. Donup genişledikçe tabakalar pul pul dökülür. 17. yüzyılda, kumtaşı Amerika'da tarla taşlarının yerini aldı. Yorkstone, İngiltere'de kullanılan yaygın bir kumtaşı malzemesiydi.
• Kayrak: Kayrak, hoş bir dokuya sahip olabilir; ancak biraz gözeneklidir ve katmanlara ayrılmaya eğilimlidir. Kayrak, özellikle Atlantik kıyılarından Charleston ve Savanah üzerinden sevk edildiği Boston'da yaygın olarak kullanılıyordu. Genellikle beyaz boya veya yaldızla vurgulanan harfleri iyi gösterir.
• Şist: Şist, 17. ve 18. yüzyılda Amerikan Kolonilerinde mezar yapımı için yaygın bir malzemeydi.

• 
  Arabistan kökenli bir mezar taşı
• 
  Josiah Leavitt (1679–1717) için yapılan mezar taşı
• 
  Polanya'da bir Yahudi mezarı
• 
  İngiltere'den mezar taşı
• 
  HIS LAST MESSAGE: NO MORE WARS FOR ME (Onun son mesajı: benim için daha fazla savaş yok) yazılı 1. Dünya Savaşından kalma mezar
• 
  Kabartma sanatıyla hazırlanmış bir mezar taşı
• 
  Victorya döneminden mezar taşları
• 
  Mansfield'dan bir mezar taşı

Yazıtlar^[3][değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı kişilerin mezarlarında çeşitli yazıtlar bulunur. Bu yazıtlar genellikle mezar taşının bir kısmına yazılır. Yazıtlar bazen aile üyelerinin istediği şiirler, dini yazılar ve benzeri konuludur. Aşağıda bazı yazıt örnekleri bulunmaktadır:

• William Shakespeare'in yazıtı:

İyi dostum, İsa aşkına,

buradaki tozu kazmak için.

Ne mutlu ki bu taşları ayıran adam,

Ve kemiklerimi hareket ettiren lanet olsun.

• Eski bir mezar taşına oyulmuş bu Fars şiirinde olduğu gibi ölüm hakkında bir uyarı da yazıtlarda görülebilir:

Kudretli Kral

Jamshed'in bir su kaynağının yanında bir taşa oyulmuş olduğunu duydum :

"Bizim gibi birçok kişi bu baharda burada oturdu

Ve bu hayatı bir göz açıp kapayıncaya kadar bıraktım.

Cesaretimiz ve gücümüzle tüm dünyayı ele geçirdik,

Yine de yanımızda mezarımıza hiçbir şey götüremedi."

• Ya da ölümün kaçınılmazlığına dair daha basit bir uyarı:

Sen geçerken beni hatırla

Şimdi olduğun gibi, ben de bir zamanlar öyleydim,

Şimdi olduğum gibi, öyleyse olacaksın,

Ölüme hazırlan ve beni takip et.

• Bir Türk mezarından yazıt:

Ey yolcu!

Ben de yaşadım geçtim

68 yaşında ecel şerbeti içtim

Beni gör,kendini unutma sakın

Ölüm insana her şeyden yakın.

• Başka bir Türk mezar taşındaki yazıt:

İstemem, kabrime ne su ne gül saç,

Ellerini yalnız dua için aç.

Dün hayatta idim, şifaya muhtaç,

Bugün kabirdeyim duaya muhtaç...

Mezar taşlarında görülen amblemler ve anlamları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Çapa: Sabit umut
• Keder meleği: Keder
• Kuşlar: Ruh
• Kitap: İman, bilgelik
• Melek: İlahi bilgelik veya adalet
• Sütun: Asil yaşam
• Kırık sütun: Erken ölüm
• Kabuklu deniz hayvanı kabuğu: Bilgelik
• Haç, çapa ve İncil: Denemeler, zafer ve ödül
• Taç: Ödül ve şan
• Yunus: Kurtuluş, Cennete ruhların taşıyıcısı
• Güvercin: Saflık, sevgi ve Kutsal Ruh
• Yaprak dökmeyen bitkiler: Ebedi hayat
• Çelek çiçek: Ölüme karşı zafer
• Su kabakları: Kederden kurtuluş
• Eller: Bir ilişki veya ortaklık
• Kalp: Özveri
• At nalı: Kötülüğe karşı koruma
• Kum Saati: Zaman ve onun hızlı uçuşu
• Sarmaşık: Sadakat, hafıza ve ölümsüz arkadaşlık
• Kuzu: Masumiyet, genç yaş
• Lamba: Ölümsüzlük
• Defne: Zafer, şöhret
• Zambak: Saflık ve diriliş
• Aslan: Güç ve diriliş
• Deniz Kızı: Mesih'in Dualizmi
• Meşe: Mukavemet
• Zeytin dalı: Bağışlama ve barış
• Palmiye: Şehitlik veya ölüme karşı zafer
• Tavus kuşu: Ebedi yaşam
• Yastık: Bir ölüm yatağı, sonsuz uyku
• Haşhaş: Ebedi uyku
• Horoz: Uyanış, cesaret ve tetikte olma
• Kabuk: Doğum ve diriliş
• İskelet: Hayatın kısalığı
• Bir daire içinde yılan: Cennette sonsuz yaşam
• Kare ve Pusulalar: Masonluk
• Davut'un Yıldızı: Yahudilik
• Kırlangıç: Annelik
• Kırık kılıç: Hayatın kısa sürmesi
• Çapraz kılıçlar: Savaşta kaybedilen hayat
• Meşale: Tersine dönmüşse sonsuz yaşam, söndürülmüşse ölüm
• Ağaç gövdesi: Hayatın güzelliği
• Üçgen: Gerçek, eşitlik ve üçlü
• Parçalanmış semaver: Yaşlılık, bol dökümlü ise yas
• Ağlayan söğüt: Yas ve keder

Yunan harfleri de kullanılabilir:

• (alfa ve omega): Başlangıç ve son
• (chi rho): Mesih'in adını yazan ilk harfler

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

• 
  Amerika'dan bir mezar taşı
• 
  Bir köpek için mezar taşı
• 
  Mezar taşları
• 
  Ağaç kütüğüne benzer tasarımlı bir mezar taşı
• 
  Almanya'dan bir mezar taşı
• 
  Mason mezarı
• 
  Bosna'dan bir mezar
• 
  Amerika'dan bir mezar

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Kripta
• İşaretsiz mezar
• Megalit
• Lahit
• Yazıt
• Tümülüs
• Haçkar
• Anıt mezar
• Kremasyon