Dorothy Allison
Doğum	11 Nisan 1949 (75 yaşında) Güney Carolina, Amerika
Meslek	Yazar
Konu	Feminizm, lezbiyenlik

Dorothy Allison (d. 11 Nisan 1949, Güney Carolina, Amerika), Amerikalı yazardır. Eserlerinde; sınıf çatışması, cinsel istismar, çocuk istismarı, feminizm ve lezbiyenizm gibi konuları işlemiştir. Kendisini bir lezbiyen kadın olarak tanımlamıştır. Lambda Edebiyat Ödülleri de dahil olmak üzere birkaç ödüle layık görülmüştür. Allison, 2014'te Güneyli Yazarlar Cemiyeti'ne seçilmiştir.

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Çocukluk ve gençlik yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Dorothy Allison 11 Nisan 1949’da Güney Karolina'nın Greenville eyaletinde, henüz on beş yaşında olan Ruth Gibson Allison tarafından dünyaya getirildi. Annesi bekar ve fakirdi. Garsonluk ve aşçılık yaptı. Evlendi ama Dorothy Allison henüz beş yaşındayken üvey babası ona karşı cinsel istismara başladı ve bu istismar yedi yıl sürdü. On bir yaşındayken bu durumu bir akrabasına anlattı, o da annesine. Ruth, kocasını kızı yalnız başına bırakmaya zorladı ve aile dağılmadı. Bu süreç fazla uzun sürmedi. Üvey baba istismarına beş yıl daha devam etti. Allison hem fiziksel hem de ruhsal acılar çekti. Babasından belsoğukluğu kaptı ve bu hastalık 20'lerine kadar ne teşhis ne de tedavi edilebildi. Tedavi edilemeyen bu hastalık Allison’un doğurganlığını elinden aldı.

Aile borçtan kaçmak için merkez Florida'ya yerleşti. Allison aşırı fakirlik yüzünden aile bireylerinin ölümlerine şahit oldu. Kaoslarla dolu aile yaşamına rağmen, liseden mezun olan ilk kişi olmayı başardı. Ulusal Erdem Bursu'nu kazandı. 18 yaşında evini terk etti ve üniversiteye kayıt oldu.

Üniversite yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

1970'lerin başında Allison Florida Presbiteryan Üniversitesi’ne (şimdilerin Eckerd Üniversitesi) Ulusak Erdem bursu ile katıldı. Üniversitedeyken, bir feminist kolektifin izinden kadın hareketlerine katıldı. Militan feministleri yazma kararını aldırdıkları için övdü. Antropoloji dalında B.A ile mezun olduktan sonra Florida Eyalet Üniversitesi’nde antropoloji üzerine çalıştı.

Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Allison yazar olarak henüz bir başarı yakalamadan önce, komilik, hizmetçilik, bakıcılık, ücretli öğretmenlik gibi çeşitli işler yaptı ve Florida'da bir feminist kitabevinin kurulmasına yardımda bulundu. Ayrıca çocuk gelişim merkezinde çalışıp tecavüz kriz merkezinde telefonlara yanıt verdi ve Sosyal Güvenlik Kurumu'nda katiplik yaptı. Bazı zamanlar da ise otel odasında gece gündüz demeden oturup sarı not defterinde kendini geliştirdi. Üvey babasının istismarı, fakirlikle mücadelesi ve kadınlara olan düşkünlüğünü içeren hayat tecrübelerini kaleme aldı. Bu yazıları onun gelecekteki işlerinin yapıtaşı oldu.

1979'da New York'a taşındı. 1981'de kentsel antropoloji üzerine master yaptı ve burada ders vermeye başladı.

Feminist Seks Savaşçıları olarak ünlenen topluluğun kilit isimlerinden biriydi. 1982'de cinsellik üzerine yapılan Barnard Konferansı'nda konuşmacı oldu . Bu durum New York'ta "Pornografiye Karşı Kadınlar" grubu tarafından hor görüldü ve panele katılan konuşmacılara anti-feminist teröristler dendi. Bazı protestocular Allison'u eserlerindeki bazı grafik içerikler yüzünden çocuk istismarını desteklediği konusunda suçladılar. Allison bu suçlamalara "Benden Nefret Eden Kadınlar: Dorothy Allison Tarafından Şiirler" isimli koleksiyonuyla cevap verdi. Bu eser gay ve lezbiyen kuruluşlar arasında saygı gördü.

Kurgu ve şiir dalındaki eserlerine ek olarak, Allison üniversitede ders verip, misafir öğretmenlik de yaptı ve Köylülerin Sesi, New York Yerlileri ve Edebi Destek Sesi gibi eserlerin yayımlanmasına destek oldu.

1988'de Allison, yarı otobiyografik kısa hikâyeler içeren "Çöp: Kısa Hikâyeler" isimli eserini yayımladı. Bu eser Lambda Edebiyat Ödülü'nü kazandı. Kitap Mab Segret'in "Annemin Ölü Sincabı" adlı eserinde olumsuz bir şekilde değerlendirildi. Bu durum Allison'u kızdırdı. Segret'in eserleri Allison'un favorilerindendi ve eleştirmenin kullandığı "beyaz çöp" tabiri ve Güneylilere yönelik küçümseyici tavrı onu hezimete uğrattı. Güneylilerin aptal, beyin özürlü ya da ahlak yoksunu oldukları önyargısını kırmak için gelecek iki yılını "Çöp"ü yazmakla geçirdi.

1989'da Dutton Yayınları'na yarı tamamlanmış halde gönderdiği, ilk romanı olan "Karolina'dan Çıkan Piç"i yazmak için neredeyse on yılını harcadı. Kitabı tamamlaması için ona $37.500 nakit avans verdiler ve kitap 1992'de basıldı. Sonrasında Angelica Huston'un yönetmenliğinde aynı isimle filme uyarlanıp TNT'de gösterime girdi.

Kitap ve film görsel içerikler sebebiyle birbirine zıt düştü. Bu sebeple film TNt yerine Showtime'da gösterildi. Başlarda, Kanadalı Film Derecelendirme Sistemi filmin Kanada'da gösterimini yasakladı. Sonrasında yasak tersine döndü. 1997 Kasımında ABD Yüksek Mahkemesi Eğitim Kurulu'nun görsel içerikleri yüzünden liselerde yasaklanması kararını onadı.

1998'de Allison pek çok ödül kazandığı "Mağara Adamı" isimli eserini yayımladı. O yıl Bağımsız Ruhlar Ödülü'nün temelini attı. Bu romanı yazdığı süre boyunca Allison ve bir ressam olan partneri Alix Layman, Wolf Micheal ismini verdikleri bir erkek çocuğunun annesi oldular.

2002'de Allison ‘Çöp’ün yeni versiyonunu ortaya çıkardı ve yeni bir kısa hikâye ekledi. "Merhamet" 2003'te En İyi Amerikan Kısa Hikâyeleri ve Güneyden En iyi Hikâyelere seçildi.

2007'de Allison "O Olan" ismini verdiği yeni bir hikâye üzerinde çalıştığını duyurdu ve Riverhead yayınevi tarafından basıldı. Hikâye Kaliforniya'da üç kadın baş karakterin şiddetle şekillenen hayatlarını konu alıyordu.

2008'de Atlanta'da Emory Üniversitesinde Bill ve Carol Fox Merkezi'nde Seçkin Misafir Öğretim Üyesi olarak üç ay bulundu.

Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Allison'un eserleri; sınıf çatışması, çocuk ve cinsel istismar, kadınlar, lezbiyenlik ve aileyi tema olarak aldı.

Allison'un ilk romanı olan yarı otobioyografik eseri Karolina'dan Çıkan Piç(1992). Ulusal Kitap Ödülleri'ndeki finalistlerden biriydi. İçerisindeki Güneylilerin fakirliği, aile bağları, çocuk istismarı ve tecavüzü ele alan görselleriyle "Piç" Ferro Grumbley ve Bay Area Eleştirmenleri Ödülünü kurgu dalında kazandı. Roman düzineden fazla dillere çevrildi. Filme uyarlandı ve 1996'da Showtime'da galası yapıldı.

Allison'un ikinci romanı "Mağara Adamı" 1998'de yayımlandı ve New York Times en çok satanlar listesine girdi. 1998'de kurgu dalında Lambda Edebiyat Ödülü'nü kazandı ve Lillian Smith Ödülü'nde finalist oldu. Mağara Adamı sahneye ve ekrana uyarlandı en çok dikkat çekeni ise 2004'te Lisa Cholodenko tarafından yönetilen, Kyra Sedgwick ve Kevin Bacon'un başrol olduğu aynı isimli filmdi.

Allison'un kitabı Çöp: Kısa Hikâyeler 1988'de Firebrand Kitapçılık tarafından basıldı. Düzenlenmiş baskı Penguen (1990) ve Plume (2002), "Merhamet" ve "Yaşamaya Karar Vermek" gibi yeni eklenen hikâyelerle yayımlandı. 1989'da Lambda Edebiyat Ödülleri'ni En iyi Lezbiyen Küçük Basım Kitabı ve En İyi Lezbiyen Kurgusu dalında kazandı. Etkileri Toni Morr, Som, Berta Harris ve Andre Lordeu'u da kapsadı. Allison "Masmavi Göz"ün onu ensest hakkında yazmasında yardımcı olduğunu söyler. 1975'te Allison, Vermont, Plainfield’da feminist teori enstitüsünde Sagaris'li Harris'ten ders aldı. Haris ona, "Özellikle lezbiyenlik üzerine yazdığın zaman dürüst ve korkusuz olmalısın," dedi. 1980'lerin başında, bir şiir dinletisinde Lorde ile tanıştı. Sonunda Allison'un kısa hikâyesi olacak olan "Nehirlerin İsmi"ni okuduktan sonra Allison'a yaklaştı ve "Öylece yazmalısın," dedi.

Küçük basımcılara desteği[değiştir | kaynağı değiştir]

Allison 1998'de Özgür Ruhlar Ödülü'nü kurdu. Bu, küçük matbaacılarla ve bağımsız kitapçılarla çalışıp onların gelişimine katkı sağlayan bireylere yıllık verilen bir ödüldür. Bu ödül Astraea Kurumu tarafından yönetilmiştir. İnsanları ve kurumları yeni yazarladı tanıtmaya teşvik etmeye yönelik bir ödüldür. Aksi takdirde bu eserler hiç okunmamış olabilirdi.

"Şartlar", "Köyün Sesi", "New York Yerlileri" ve "Edebi Destek Sesi"ne katkı sağlamıştır.

Allison Uluslararası PEN Kurumu'nun da üyesidir. Sansüre Karşı Ulusal Koalisyon'un danışma kuruluna, Özgür İfade İçin Feministler ve James Tiptree Jr. Ödülleri için de hizmet etmiştir. Bu ödül, cinsiyet fikirlerini keşfeden ve derinlemesine inceleyen bilimkurgu ve fantezi eserlerine yılda bir kez sunulur.

Cins ve cinsiyet eylemciliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Allison güvenli sekse bağlı kaldı ve feminist ve lezbiyen topluluklarda aktif olarak bulundu. Illinois, Quincy'li Kristle Friddle ile birlikte Lezbiyen Seks Mafyası adlı grubun kurucularından biriydi. Grup, bütün cinsel yönelim ve kimliklere sahip kadınlar için bir bilgi ve destek grubudur. 1977'de Basındaki Özgürlük İçin Kadınların Enstitüleri Allison ile bağdaştı. ÖİKD bir kâr amacı gütmeyen Amerikan yayın organizasyonudur. Bu organizasyon kadınlar ve kadınlar üzerine kurulu halka açık medya biçimlerini bağlamak ve iletişimlerini artırmak için çalışır.

Özel hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Alix Layman isimli partneri ve oğulları Wolf ile birlikle Kaliforniya Monte Rio'da yaşıyor.

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Emory Üniversitesi merkezinde 2008 ilkbaharında Ayrıcalıklı Ziyaretçi Profesör olarak görev yapmıştır. Ayrıca Allison Davidson Üniversitesi'nde 2009 sonlarında yazma profesörü olarak seçilmiştir. Güneyli Yazarlar Yoldaşlığına seçilmiştir.

Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]

Eserler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Benden Nefret Eden Kadınlar: Dorothy Allison'dan Şiirler (1983)
• Çöp: Kısa hikâyeler(1988)
• Benden Nefret Eden Kadınlar: Şiirleri 1980-1990(1991)
• Karolina'dan Çıkan Piç(1992)
• Ten: Seks, Sınıf ve Edebiyat Hakkında Sohbetler(1994)
• Bildiğimden Emin Olduğum İki Veya Üç Şey(1995)
• Mağara Adamı (1998)
• O Olan(TBA)

Filmografya[değiştir | kaynağı değiştir]

• Karolina'dan Çıkan Piç (1996)
• Bildiğimden Emin Olduğum İkiVeya Üç Şey (1997)
• Taşduvardan Sonrası (1999)
• Mağara Adamı(2004) Yönetmen: Lisa Cholodenko, Başrol: Aidan Quinn ve Kyra Sedgwick

Sahne[değiştir | kaynağı değiştir]

Mağara Adamı(2003) Kate Moira Ryan tarafından New York Tiyatrosu’nda sahneye uyarlanmıştır.

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• 1989- Lambda Edebiyat Ödülleri "En İyi Lezbiyen Küçük Basım Kitabı": Çöp: Kısa Hikâyeler
• 1989- Lambda Edebiyat Ödülleri "En İyi Lezbiyen Kurgu" Çöp: Kısa Hikâyeler
• 1992- Ulusal Kitap Ödülü finalisti "Karolina'dan Çıkan Piç"
• 1992- Ferro-Groumley "Karolina’dan Çıkan Piç"
• 1992- Bay Bölgesi Kitap Eleştirmenleri Ödülü “Karolina'dan Çıkan Piç”
• 1995- Lezbiyen Kitap Ödülü Ten: Seks, Sınıf ve Edebiyat Hakkında Sohbetler
• 1995- New York Times Kitap Eleştirisi, yılın dikkat çeken kitabı Bildiğimden Emin Olduğum İki veya Üç Şey
• 1998- Lambda Edebiyat Ödülleri “En İyi Lezbiyen Kurgu” Mağara Adamı
• 1998- Lillian Smith Ödülü finalisti “Mağara Adamı”
• 2007- Jim Duggings Üstün Orta Kariyer Romancılar’ın Ödülü (Azizler ve Günahkarlar Edebi Festivali)

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Güneyli Yazarlar Yoldaşlığı
• Güney Carolina Edebiyatı

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

1. Ed. Burke, Jennifer Clare (2009). Görünür:
2. Dorothy Allison. Güneyli Yazarların Yoldaşlığı. 20 Mart 2014'te yeniden alındı.
3. Modern Yazarlar Çevrimiçi. Detroit, Michigan: Gale. 2004.
4. “Derinlik, Hamilton Koleji’nin Güneyinden, Dorothy Allison Kalabalığa Bir Yudum Gerçeklik Sunuyor.” Laura T. Ryan Staff. Post-standart (Syracuse, NY). STARS; sf. 21, 22 Ekim 2000
5. Bataklık, “Dorothy Allison”
6. Nolan, Margaret. “Dorothy Allison: Zen redneck dyke mama”. Filigran.
7. Hartt, Jordan (28 Mart 2007). “Dorotyh Allison ile Röportaj”.
8. Queer Culture Center: "Owen Keehnen: Interviews, Dorothy Allison", accessed June 14, 2010
9. "Associates | The Women's Institute for Freedom of the Press". www.wifp.org. Retrieved 2017-06-21.
10. "Saints and Sinners Literary Festival". bestofneworleans.com, May 8, 2007.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Çevrimiçi Çağdaş Yazarlar (Detroit, MI Gale, 2004) ISBN 978-0-7876-3995-2
• Philip Gambone, Gey Ulusunda Geziler LGBT-E’li Amerikalılar(Madison, Wisconsin Üniversite Basımcılığı. 2010) ISBN 978-0-299-236847
• Janet Z Marsh, Edebi Biyografiler Sözlüğü’nde Dorothy Allison: Yirmi Birinci Yüzyıl Amerikan Yazarları, İkinci Serisi (Detroir: MI Gale, Cangage Öğrenim. 2009) ISBN 978-0-7876-8168-5
• Megan, Carolyn E. Allison Dorothy (1994) Gerçekliğe Hareket: Dorothy Allison ile Röportaj "Kenyon Eleştirmenleri" 16 (4): 71—83 JSTOR 4337130
• Carter, Natalie "Harcanabilir Bir Güneyli". "Kültürel Patriark" ve "Narrativization in Dorothy Allison’s"
• Carter, Natalie(2013) "Karolina'dan Çıkan Piç". Kadın Çalışmaları. 42(8): 886—903. Doi:10.1080/00497878.2013.830540
• Allison Dorothy ile Röportaj

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Dorothy Allison Online
• Works by or about Dorothy Allison 28 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in libraries (WorldCat catalog)
• Bio at The Fellowship of Southern Writers
• AuthorViews video interview about Bastard Out of Carolina
• A Question of Class by Dorothy Allison 11 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• FemBiography of Dorothy Allison 28 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Guide to the Dorothy Allison Papers at Duke University 2 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]