Amfibiler

İki yaşamlılar
Yaşadığı dönem aralığı: 367,5-0 myö
Fameniyen-Günümüz
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
İki yaşamlılar; Yaşadığı dönem aralığı: 367,5-0 myö; Fameniyen-Günümüz PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
	Ateş semenderi (Salamandra salamandra)
Biyolojik sınıflandırma
lem:	Animalia
Şube:	Chordata
Üst sınıf:	Tetrapoda
Sınıf:	Amphibia; Linnaeus 1758
Alt sınıflar ve Takımlar
	Alt sınıf † Temnospondyli; Alt sınıf †Lepospondyli; Alt sınıf Lissamphibia; Anura; Caudata; Gymnophiona;

İki yaşamlılar^[1] ya da iki yaşayışlılar,^[2] amfibiler, amfibyumlar (Latince: Amphibia), amniyotik yumurtaya sahip olmayan, değişkensıcaklı, derisi çıplak ve nemli, göğüs kemiği hiçbir zaman kaburgalarla bağlanmamış, çoğu ses çıkarabilen, omurgalı hayvan sınıfı. Sınıf, Gymnophiona, Anura ve Caudata olmak üzere 3 takımdan oluşur.

Amfibiler, değişken sıcaklı (ekzotermik) hayvanlardır ve yaşamlarının bir kısmını karada bir kısmını suda geçirdikleri için "iki yaşayışlı" ismini almışlardır. Günümüzde yaşayan 6,022 adet iki yaşayışlı türü olduğu bilinmektedir. Amfibi ve sürüngenleri inceleyen bilim dalına herpetoloji denir.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Amfibi Türkçeye, Fransızca "su ve karada yaşayan canlı" veya "su ve karada hareket eden araç veya askeri birlik" anlamına gelmiş amphibie sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük Eski Yunanca "çift canlı" anlamındaki αμφιβίος (amphibíos) sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Eski Yunanca βίος (bíos) "canlı" sözcüğünden amphi+ ön ekiyle türetilmiştir. Türkçede ilk kullanımı 1930 yılı öncesine tarihlenir.^[3]

Eski Türkçe kurbağa anlamındaki bağa (baka) sözcüğü hem suda hem karada yaşadığı görülen kurbağa, kaplumbağa, tosbağa, otlu bağa gibi hayvan adlarında kullanılagelmiştir; ancak bunun bilimsel sınıflandırmayla ilgisi yoktur.

Taksonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaşayan türlerin hepsi Lissamphibia alt sınıfındandır ve 3 takıma ayrılır:

1. Kuyruksuz iki yaşamlılar (Anura) takımından türler kurbağa olarak bilinir.

2. Kuyruklu iki yaşamlılar (Caudata) takımından türler semender olarak bilinir.

3. Ayaksız iki yaşamlılar (Gymnophiona) takımından türler Türkiye'de yaşamadığından halk tarafından verilmiş adları da yoktur.

Evrim[değiştir | kaynağı değiştir]

Gerek anatomi gerekse fizyolojik açıdan balıklarla, sürüngen arasında bir özellik gösteren Amphibia sınıfı, omurgalıların su dışında yaşayan ilk grubunu oluşturmaktadır. Omurgalılar su yaşamından kara yaşamına geçerken, birçok değişiklikler meydana gelmiştir. Devoniyen'in sonlarına doğru meydana gelen kuraklık nedeniyle, akciğerli balıkların bazı popülasyonları yaşadıkları ortamlardan çıkarak karadan diğer sulara geçmişlerdir. Daha sonra da tüm suların kurumasıyla zamanlarının büyük bir bölümünü karalarda geçirmeye başlamışlardır. Amfibyumlar ve bütün diğer tetrapodlar, balıklar arasında daha kompleks olan Teleostei grubu yerine görece ilkel Dipnoi grubuna evrimsel açıdan daha yakındır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Türk Dil Kurumu". 24 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2013.
^ "Dil Derneği". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2013.
^ "amfibi". Nişanyan Sözlük. 17 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2021.

[1] "Türk Dil Kurumu". 24 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2013.

[2] "Dil Derneği". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2013.

[3] "amfibi". Nişanyan Sözlük. 17 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2021.

[1]

[2]

[3]

Amfibiler Nedir?

Amfibiler Nedir?

Amfibiler Nedir?

Amfibiler

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Taksonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Evrim[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Haberler Kategorisinden Haberler