Yassı solucanlar

Platyhelminthes
Yaşadığı dönem aralığı: 270-0 myö
Guadalupiyen-Günümüz^[1]
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
Platyhelminthes; Yaşadığı dönem aralığı: 270-0 myö; Guadalupiyen-Günümüz PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
	Ernst Haeckel'den "Platodes" (1909)
Biyolojik sınıflandırma
lem:	Animalia
Üst şube:	Platyzoa
Şube:	Platyhelminthes; Minot, 1876
Sinonimler
	Turbellaria; Graffia Levinsen, 1879; Dalyellioidarum Steinböck, 1948; Coleophora Steinböck, 1932; Thalattoplana Bock, 1925; Celidotus Diesing, 1862; Disorus Diesing, 1862; Graffiella Korotneff, 1912; Goharia Beltagi, 1958; Gyrator Ehrenberg, 1831; Anotocelis Diesing, 1862; Goniocarena Schmarda, 1859; Ommatoplea Diesing, 1862; Diporoplana Steinböck, 1932; Lamelliposthia Steinböck, 1932; Planaridium Pease, 1860; Anomalocoelus Haswell, 1905; Derostoma Ørsted, 1844; Diotis Schmarda, 1859; Chonostomum Schmarda, 1859; Megastomum Schmarda, 1859; Brederweldia Karling, 1978; Mesopharynx Schmarda, 1859; Nemertoscolex Greeff, 1877; Platamonia Busch, 1851; Heteroplana Willey, 1897; Spiroclytus Schmidt, 1857; Prostomum A. L. Dugès, 1828; Proteola Czerniavsky, 1880; Typhloplanidarum Steinböck, 1948; Pseudogyratrix Meixner, 1938; Tetracotylus Korotneff, 1912; Polysolenoposthia Steinböck, 1932; Telostomum Schmarda, 1859; Rhynchota Schmarda, 1859; Rhynchoprobolus Schmarda, 1859; Gyrator marginstus Graff, 1882; Gyrator littorales Ørsted, 1843; Chonostomum crenulatum Schmarda, 1859; Derostoma truncatum Schmarda, 1859; Derostoma notops A. L. Dugès, 1828; Derostoma leucocelis Schmarda, 1859; Diotis grisea Schmarda, 1859; Ommatoplea armata (A. L. Dugès, 1830); Platamonia tergestina Busch, 1851; Pseudogyratrix helgolandicum Meixner, 1938; Rhynchoprobolus erythrophthalmus Schmarda, 1859; Rhynchoprobolus tetrophthalmus Schmarda, 1859; Prostomum littorale Ørsted, 1843; Prostomum elipsinoideum A. L. Dugès, 1830; Tetracotylus tenax Korotneff, 1912; Curtisia ambigua (Böhmig, 1902); Bipalium modiglianii Graff, 1894; Coleophora levinseni (Steinböck, 1932); Anotocelis flavicaris (Ehrenberg, 1831); Anomalocoelus caecus Haswell, 1905; Nemertoscolex parasiticus Greeff, 1877; Lamelliposthia rubromaculata Steinböck and Lanser, 1932; Megastomum ferrugineum Schmarda, 1859; Planaria ambigua Böhmig, 1902; Elasmodes obtusus Collingwood, 1876; Dugesia ambigua (Böhmig, 1902); Derostoma selenops A. L. Dugès, 1830; Diporoplana cnidophora (Steinböck, 1932); Disorus viridis Ehrenberg, 1831; Diporoplana fulgipenis (Steinböck, 1932); Derostoma mutabils A. L. Dugès, 1830; Derostoma flavicaris Ehrenberg, 1831; Derostoma claudiopolitanum Sekera, 1904; Derostoma lanceolatum A. L. Dugès, 1828; Derostoma laticeps A. L. Dugès, 1830; Derostoma angusticeps A. L. Dugès, 1830; Derostoma benedenii Francotte, 1883; Graffia capitata Levinsen, 1879; Gyrator album Silliman, 1884; Graffiella lamelli-rostris Korotneff, 1912; Goharia obscuria Beltagi, 1958; Goniocarena capitata (Ørsted, 1844); Gyrator tetrophthalmus (Schmarda, 1859); Gyrator viridis Busch, 1851; Gyratoris viridis Busch, 1851; Gyrator erythrophthalmus (Schmarda, 1859); Gyrator helgolandicus Attems, 1897; Gyrator notops (A. L. Dugès, 1828); Gyrator papillosus (Schmarda, 1859); Heteroplana newtoni Willey, 1897; Telostomum ferrugineum Schmarda, 1859; Proporus viridis (Busch, 1851); Vortex capitata Ørsted, 1844; Vortex crenulatum (Schmarda, 1859); Vortex selenops Graff, 1882; Turbella truncata (Schmarda, 1859); Turbella leucocelis (Schmarda, 1859); Turbella lanceolatum (A. L. Dugès, 1828); Turbella selenops (A. L. Dugès, 1830); Polysolenoposthia bathycola Steinböck and Lanser, 1932; Polysolenoposthia porsildi Steinböck and Lanser, 1932; Turbella crenulata (Schmarda, 1859); Rhynchota tetrophthalmus (Schmarda, 1859); Rhynchota papillosus Schmarda, 1859; Rhynchota erythrophthalmus (Schmarda, 1859); Rhynchoprobolus papillosus Schmarda, 1859; Rhynchoscolex papillosus (Schmarda, 1859); Spiroclytus capitata (Ørsted, 1844); Prostomum armatum A. L. Dugès, 1830; Proteola hyalina Czerniavsky, 1881;

Yassısolucanlar ya da Platyhelminthes, üç embriyonik tabakadan oluşmuş, bilateral simetrili, çoğunlukla yassı yapılı hayvanlar şubesidir.^[2]

Parazit yaşayanlarda döldeğişimi ve başkalaşım görülür. Sindirim kanalı tek bir açıklığa sahiptir. Vücutlarında sölom, yalancısölom ve dolaşım sistemi yoktur. Merkezi bir beyin içeren sinir sistemi vardır. Boşaltım sistemi olarak alev hücreleri görev yapar. Çoğalmalarında hermafroditizm görülür. Yaklaşık 13.000 türü bilinmektedir. Bilateral simetri ilk defa bu filumda ortaya çıkar. Bilateral simetride duyu organlarının ve sinir sistemi merkezlerinin vücudun ön kısmında toplanmasıyla baş bölgesinin oluşumu görülür. Bilateral simetrili canlılarda sesil (hareketsiz) yaşam görülmez.

Genel özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Solucanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

2000'e yaklaşık türleri vardır.
Az gelişmiş omurgasız hayvanlardır.
Tekrar başından koptuklarında üreyebiliirler.
Çoğu tatlı sularda, denizlerde ya da dip çamurlarda yaşarlar.
Hareketlerini uzunlamasına kasların uzayıp kısalmasıyla sağlarlar.
Çoğu hermafrodittir.Çoğu solucan hem sperm hem yumurta hücresi üretir.
Boyları birkaç mm’den 4 metreye kadar uzanır.
Parazit olan türlerin tutunma organları gelişmiştir.
Sürekli karanlıkta yaşadıklarından gözleri gelişmemiştir.
Gelişmişlik düzeylerine göre yassı solucanlar, yuvarlak solucanlar, halkalı solucanlar şeklinde sıralanır.

Özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Parazit yaşarlar.
Vücutları baş, boyun ve gövdeden oluşur.
Sindirim sistemleri gelişmemiştir.
İnsan ve omurgalıların bağırsaklarında yaşarlar ve bu canlılara zarar verirler.
Örnekler:Karaciğer kelebeği, planarya, tenya.

Sınıflandırma[değiştir | kaynağı değiştir]

5. Phylum (Şube): Platyhelminthes (Yassı Solucanlar)

Acoelomata'nın ilk şubesidir. Sindirim kanalı boşluğu bulunur, ancak bu boşluk sölom olarak kabul edilmez. Bilateral simetri, triploblasti, spiral segmentasyon ve buna bağlı olarak da mozaik gelişim görülür. Organizasyon organ-sistem düzeyindedir.

Protostomia üyeleri oldukları için, sadece ağız bulunur ve anüs olmaması nedeniyle sindirim tek yönlüdür. Boşaltım sistemleri bulunur. Alev hücreleri taşıyan protonefridiumları vardır.

Vücut dorso-ventral olarak (alt-üst yönünde) yassılaşmıştır. Solunum, iskelet ve dolaşım sistemleri bulunmaz. Basit duyu organlarına sahiptirler.

Çoğu tür monoiktir. Bazı denizel formlarda, silli ve serbest yüzücü olan Müller larvası görülür.

Taksonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Yassı solucanlar şubesine bağlı taksonlar (2023):^[3]

×

' -

Altşubeler

Cinsler

Centrostomum - Diesing, 1859
Darwinia - Pereyaslawzewa, 1892
Diplonchus - Stimpson, 1857
Endocelis - Schmankewitsch, 1873
Glossostoma - Le Conte, 1851
Monotus - Diesing, 1862
Niobe - Girard, 1852
Plagiostomula - Westblad, 1956
Polyporus - Plehn, 1897
Trachyplana - Stimpson, 1857
Tricelis - Quatrefage, 1845
Turbella - Ehrenberg, 1831
Typhlolepta - Ørsted, 1843
Vortex - Ehrenberg, 1831

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Yassı solucanlar ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Vikitür'de Yassı solucanlar ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Dentzien-Dias, Paula C.; Jr, George Poinar; Figueiredo, Ana Emilia Q. de; Pacheco, Ana Carolina L.; Horn, Bruno L. D.; Schultz, Cesar L. (30 Ocak 2013). "Tapeworm Eggs in a 270 Million-Year-Old Shark Coprolite". PLOS ONE (İngilizce). 8 (1): e55007. doi:10.1371/journal.pone.0055007. ISSN 1932-6203. PMC 3559381 $2. PMID 23383033. 2 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022. KB1 bakım: PMC biçimi (link)
^ Walker, J.C.; Anderson, D.T. (2001). "The Platyhelminthes". In Anderson, D.T. (ed.). Invertebrate Zoology. Oxford University Press. ss. 58-80.
^ "ITIS". 30 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2023.

[1] Dentzien-Dias, Paula C.; Jr, George Poinar; Figueiredo, Ana Emilia Q. de; Pacheco, Ana Carolina L.; Horn, Bruno L. D.; Schultz, Cesar L. (30 Ocak 2013). "Tapeworm Eggs in a 270 Million-Year-Old Shark Coprolite". PLOS ONE (İngilizce). 8 (1): e55007. doi:10.1371/journal.pone.0055007. ISSN 1932-6203. PMC 3559381 $2. PMID 23383033. 2 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022. KB1 bakım: PMC biçimi (link)

[2] Walker, J.C.; Anderson, D.T. (2001). "The Platyhelminthes". In Anderson, D.T. (ed.). Invertebrate Zoology. Oxford University Press. ss. 58-80.

[ITIS1-3] "ITIS". 30 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2023.

[1]

[2]

[3]

Yassısolucanlar nedir?, Yassısolucanlar anlamı nedir?, Yassısolucanlar ne demektir?