Afganistan devlet başkanları listesi

Bu madde, 1709'da ilk Afgan devleti olan Hotak İmparatorluğu'nun kuruluşundan bu yana Afganistan devlet başkanlarını listeler.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

18. yüzyıldan önce bugünkü Afganistan toprakları bölünmüş durumdaydı ve büyük kısmı Delhi Sultanlığı tarafından yönetiliyordu. Batıdaki Herat bölgesi İran'daki Safevî Devleti'nin, kuzeydeki Mezar-ı Şerif bölgesi ise Buhara Hanlığı'nın yönetimindeydi. Güneydeki Kandahar bölgesi ise Safevilerle Babür İmparatorluğu (Hint-Türk İmparatorluğu) arasında el değiştiriyordu. İki tarafın baskısı altında yaşayan Afganların (Peştunlar) bağımsızlık girişimleri bastırıldı.

18. yüzyıl başında Babür İmparatorluğu'nun gerilemesi ve Safevilerin zayıflaması, kaynaşan Afgan aşiretlerinin yeniden özgürlüklerine kavuşmalarını ve modern Afganistan'ın kurulmasını sağladı. Bunun ilk belirtisi Gılzey aşiretinin reisi Mir Veys Hotak'ın 1709'da ayaklanarak, bağımsızlığını ilan etmesi ve Hotak İmparatorluğu'nu kurması oldu.^[1]^[2]^[3] Ama Gılzeylere karşı ulusal bir hareket başlatan İran hükümdarı Nadir Şah, 1738'de Kandehar ve Kabil'i ele geçirdi.

Nadir Şah, 1747'de öldürülünce, subaylarından Ahmed Han (Abdali aşiretinden), kendisini Kandehar'da kral ilan etti ve Dürrani Hanedanı'nı kurdu.^[4]^[5] Dürrani Hanedanı'ndan gelen Timur Şah'ın ölümünden (1793) sonra oğulları ve onlara bağlı aşiret resileri taht için birbirleriyle çatıştılar.

1818'de etkinlik gösteren Dost Muhammed Han, Kabil'de emir olarak tanındı (1839) ve Barakzay hanedanını kurdu. 1926'da Emanullah Han önderliğinde Afganistan Emirliği, Afganistan Krallığı adını aldı.

1973'te, son kral Muhammed Zahir Şah, kuzeni Muhammed Davud Han tarafından muhalefetin de desteklediği bir askerî darbeyle devirdi. Barakzay hanedanının bir parçası olmasına rağmen, Davud Han gelenekten ayrıldı ve kendini Şah ilan etmedi, bunun yerine monarşiyi kaldırdı ve Afganistan Cumhuriyeti'ni kurdu, kendisi de cumhurbaşkanı oldu.^[6]^[7] Cumhuriyet, 1978'deki Sevr Devrimi'ne kadar sürdü.^[8]

1978'den beri Afganistan, sürekli bir iç çatışma ve dış müdahalelere sahne durumundadır.

Eski cumhurbaşkanı Hamid Karzai, 7 Aralık 2004'te Afganistan'ın demokratik olarak seçilen ilk devlet başkanı oldu. Halefi Eşref Gani 29 Eylül 2014'ten, Taliban'ın 2021 saldırısı sebebiyle 15 Ağustos 2021'de Kabil'in düşmesi üzerine sürgüne gidişine kadar iktidardaydı.^[9]

Taliban, 19 Ağustos 2021'de İslam Emirliği'ni resmen restore etti ve liderleri Hibetullah Ahundzade yeni devlet başkanı oldu.^[10]

Devlet başkanlarının listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

(İtalik olarak yazılan tarihler görevin fiilen devam ettiğini göstermektedir)

Hükümdarlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Hotak İmparatorluğu (1709-1738)[değiştir | kaynağı değiştir]

İsim (doğum - ölüm)	Tahta geçişi	Tahttan inişi	Hanedan	Not(lar)
Mir Veys Hotak (1673 - 1715)	1709	1715	Hotak	Hotak Hanedanı'nın kurucusu
Abdülaziz Hotak (? - 1717)	1715	1717	Hotak	Mir Veys Hotak'ın kardeşi. Kısa hükümdarlık süresi yeğeni tarafından sona erdirildi.
Mahmud Hotak (1697 - 22 Nisan 1725)	1717	22 Nisan 1725	Hotak	Mir Veys Hotak'ın oğlu
Eşref Hotak (? - 1730)	22 Nisan 1725	1730	Hotak	Mir Veys Hotak'ın yeğeni
Hüseyin Hotak (? - 1738)	1730	24 Mart 1738 (tahttan indirildi)	Hotak	Mir Veys Hotak'ın oğlu. Kandehar Kuşatması sonrası Nadir Şah tarafından tahttan indirildi.

Dürrani İmparatorluğu (1747-1842)[değiştir | kaynağı değiştir]

İsim (doğum - ölüm)	Tahta geçişi	Tahttan inişi	Hanedan	Not(lar)
Ahmed Şah Dürrani (1722 - 16 Ekim 1772)	1747	16 Ekim 1772	Dürrani	Dürrani Hanedanı ve Dürrani İmparatorluğu'nun kurucusu. Modern Afganistan'ın kurucusu olarak kabul edilir
Timur Şah Dürrani (1748 - 18 Mayıs 1793)	16 Ekim 1772	18 Mayıs 1793	Dürrani	Ahmed Şah Dürrani'nin oğlu
Zaman Şah Dürrani (1770 - 1884)	18 Mayıs 1793	25 Temmuz 1801 (tahttan indirildi)	Dürrani	Timur Şah Dürrani'nin oğlu
Mahmud Şah Dürrani (1769 - 18 Nisan 1829) (ilk saltanatı)	25 Temmuz 1801	13 Temmuz 1803 (tahttan indirildi)	Dürrani	Timur Şah Dürrani'nin oğlu
Şüca Şah Dürrani (4 Kasım 1785 - 5 Nisan 1842) (ilk saltanatı)	13 Temmuz 1803	3 Mayıs 1809 (tahttan indirildi)	Dürrani	Timur Şah Dürrani'nin oğlu
Mahmud Şah Dürrani (1769 - 18 Nisan 1829) (ikinci saltanatı)	3 Mayıs 1809	1818 (tahttan indirildi)	Dürrani	Timur Şah Dürrani'nin oğlu
Ali Şah Dürrani (? - ?)	1818	1819 (tahttan indirildi)	Dürrani	Timur Şah Dürrani'nin oğlu
Eyüp Şah Dürrani (? - 1 Ekim 1837)	1819	1823 (tahttan indirildi)	Dürrani	Timur Şah Dürrani'nin oğlu

Afganistan Emirliği (1823-1926)[değiştir | kaynağı değiştir]

İsim (doğum - ölüm)	Tahta geçişi	Tahttan inişi	Hanedan	Not(lar)
Sultan Muhammed Han (1792 - 1834)	1823	1826 (tahttan indirildi)	Barakzay	Serdar Payendah Han'ın oğlu
Dost Muhammed Han (23 Aralık 1793 - 9 Haziran 1863) (ilk saltanatı)	Yaz 1826	6 Ağustos 1839 (tahttan indirildi)	Barakzay	Serdar Payendah Han'ın oğlu
Şüca Şah Dürrani (4 Kasım 1785 - 5 Nisan 1842) (ikinci saltanatı)	7 Ağustos 1839	5 Nisan 1942	Dürrani	Timur Şah Dürrani'nin oğlu. Şüca Şah, 1842'de Kabil'den geri çekilmenin ardından öldürüldü.
Ekber Han (1816 - 1847)	Mayıs 1842	1843	Barakzay	Dost Muhammed Han'ın oğlu
Dost Muhammed Han (23 Aralık 1793 - 9 Haziran 1863) (ikinci saltanatı)	1843	9 Haziran 1863	Barakzay	Serdar Payendah Han'ın oğlu
Şir Ali Han (1825 - 21 Şubat 1879) (ilk saltanatı)	9 Haziran 1863	Mayıs 1866 (tahttan indirildi)	Barakzay	Dost Muhammed Han'ın oğlu
Muhammed Afzal Han (1815 – 7 Ekim 1867)	Mayıs 1866	7 Ekim 1867	Barakzay	Dost Muhammed Han'ın oğlu
Muhammed Azam Han (1820 - 1870)	7 Ekim 1867	21 Ağustos 1868	Barakzay	Dost Muhammed Han'ın oğlu
Şir Ali Han (1825 - 21 Şubat 1879) (ikinci saltanatı)	9 Eylül 1868	21 Şubat 1879	Barakzay	Dost Muhammed Han'ın oğlu
Muhammed Yakup Han (1849 - 15 Kasım 1923)	21 Şubat 1879	12 Ekim 1879 (tahttan indirildi)	Barakzay	Şir Ali Han'ın oğlu
Eyüb Han (1857 - 7 Nisan 1914)	12 Ekim 1879	31 Mayıs 1880 (tahttan indirildi)	Barakzay	Şir Ali Han'ın oğlu
Abdurrahman Han (1840/44 - 1 Ekim 1901)	31 Mayıs 1880	1 Ekim 1901	Barakzay	Muhammed Afzal Han'ın oğlu
Habibullah Han (3 Haziran 1872 - 20 Şubat 1919)	1 Ekim 1901	20 Şubat 1919	Barakzay	Abdurrahman Han'ın oğlu
Nasrullah Han (1874 - 1920)	20 Şubat 1919	28 Şubat 1919 (tahttan indirildi)	Barakzay	Abdurrahman Han'ın oğlu
Emanullah Han (1 Haziran 1892 - 25 Nisan 1960)	28 Şubat 1919	9 Haziran 1926	Barakzay	Habibullah Han'ın oğlu

Afganistan Krallığı (1926-1929)[değiştir | kaynağı değiştir]

İsim (doğum - ölüm)	Portre	Tahta geçişi	Tahttan inişi	Hanedan	Not(lar)
Emanullah Han (1 Haziran 1892 - 25 Nisan 1960)		9 Haziran 1926	14 Ocak 1929 (tahttan çekildi)	Barakzay	Habibullah Han'ın oğlu
İnayetullah Han (20 Ekim 1888 - 12 Ağustos 1946)		14 Ocak 1929	17 Ocak 1929 (tahttan indirildi)	Barakzay	Habibullah Han'ın oğlu

Sakkavist Emirliği ve 1928-1929 İç Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]

İsim (doğum - ölüm)	Tahta geçişi	Tahttan inişi	Hanedan	Not(lar)
Habibullah Kalakani (19 Ocak 1891 - 1 Kasım 1929)	17 Ocak 1929^{[not 1]}	13 Ekim 1929	Hanedanı yok	Kral ve emir olarak taç giydi. 1928-29 iç savaşı sırasında tahta çıktı.^[13] Görevden alındı ve idam edildi.^[14]
Ali Ahmed Han (1883 - 11 Temmuz 1929)	17 Ocak 1929	9 Şubat 1929	Hanedanı yok	Kral olarak taç giydi. 1928-29 iç savaşı sırasında Kalakani'ye karşı ayaklandı. Yakalanıp idam edildi.
Emanullah Han (1 Haziran 1892 - 25 Nisan 1960)	Mart 1929	23 Mayıs 1929	Barakzay	Habibullah Han'ın oğlu
Emanullah Han (1 Haziran 1892 - 25 Nisan 1960)	Mart 1929	23 Mayıs 1929	Barakzay	Eski kral. 1928-29 iç savaşı sırasında tahta çıkmak için Afganistan'a döndü. Sonunda Britanya Hindistanı'na geri çekildi.^[15] Ayrıca bkz. Emanullah sadakati

Afganistan Krallığı (restore edildi; 1929-1973)[değiştir | kaynağı değiştir]

İsim (doğum - ölüm)	Portre	Tahta geçişi	Tahttan inişi	Hanedan	Not(lar)
Muhammed Nadir Şah (9 Nisan 1883 - 8 Kasım 1933)		15 Ekim 1929^[16]	8 Kasım 1933^{[not 2]}	Barakzay	Dost Muhammed Han'ın büyük yeğeni
Muhammed Zahir Şah (15 Ekim 1914 - 23 Temmuz 2007)		8 Kasım 1933	17 Temmuz 1973^[18] (tahttan indirildi)	Barakzay	Muhammed Nadir Şah'ın oğlu

Yerel hükümdarlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı yöneticiler, tahtta hak iddia etmek için Afganistan'daki iç çatışmalardan yararlanmaya çalıştılar. Ancak, yönetimleri yalnızca belirli alanlarla sınırlı kaldı.

İsim (doğum - ölüm)	Tahta geçişi	Tahttan inişi	Hanedan	Not(lar)
Cehandad Han (? - 1914)	Mayıs 1912	Mayıs 1912 (tahttan indirildi)	Hanedanı yok	Emir olarak taç giydi. 1912 isyanı sırasında sadece Host'ta hüküm sürdü.
Abdül Kerim (1897 - 18 Şubat 1927)	Temmuz 1924	30 Ocak 1925 (tahttan indirildi)	Barakzay	Muhammed Yakup Han'ın oğlu.
Abdül Kerim (1897 - 18 Şubat 1927)	Temmuz 1924	30 Ocak 1925 (tahttan indirildi)	Barakzay	Emir olarak taç giydi. 1924-1925 isyanı sırasında Güney İli'nde hüküm sürdü.
Salemay (? - ?)	1944	1946 (tahttan indirildi)	Hanedanı yok	Kral olarak taç giydi. 1944-47 aşiret isyanları sırasında Doğu İli'nde hüküm sürdü.

Hükümdar olmayanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

İsim		Doğum–Ölüm	Görev Başlangıcı	Görev Bitişi	Görev Süresi	Siyasi Parti	Not(lar)
Afganistan Cumhuriyeti (1973-1978)
	Muhammed Davud Han	1909-1978	17 Temmuz 1973	28 Nisan 1978	4 yıl, 285 gün	Bağımsız (1976'ya kadar)	Cumhurbaşkanı. Barakzay hanedanının üyesi (Muhammed Zahir Şah'ın birinci kuzeni). Sevr Devrimi sırasında ailesinin çoğuyla birlikte öldürüldü.^[19] Yeni yetkililere teslim olmayı reddettiği için öldürüldüğü iddia edildi.^[20]
	Muhammed Davud Han	1909-1978	17 Temmuz 1973	28 Nisan 1978	4 yıl, 285 gün	Ulusal Devrimci Parti
Afganistan Demokratik Cumhuriyeti (1978-1992)
	Albay Abdül Kadir	1944-2014	28 Nisan 1978	30 Nisan 1978	2 gün	Demokratik Halk Partisi (Halk grubu)	Askeri Devrimci Konsey Başkanlığı Başkanı.
	Nur Muhammed Tereki	1917-1979	30 Nisan 1978	14 Eylül 1979^[21]	1 yıl, 137 gün	Demokratik Halk Partisi (Halk grubu)	Devrimci Konsey Başkanlığı Başkanı. Hafızullah Emin'in emriyle öldürüldü.
	Hafizullah Emin	1929-1979	14 Eylül 1979	27 Aralık 1979	104 gün	Demokratik Halk Partisi (Halk grubu)	Devrimci Konsey Başkanlığı Başkanı. Fırtına Operasyonu-333 sırasında Sovyet özel kuvvetleri tarafından öldürüldü.^[22]
	Babrak Karmal	1929-1996	27 Aralık 1979	24 Kasım 1986	6 yıl, 332 gün	Demokratik Halk Partisi (Perçem grubu)	Devrimci Konsey Başkanlığı Başkanı. Görevden alındı.
	Hacı Muhammed Çamkani	1947-2012	24 Kasım 1986	30 Eylül 1987	310 gün	Bağımsız	Devrimci Konsey Başkanlığı Başkanı. Ulusal Uzlaşma sürecinin bir parçası olarak atandı.
	Muhammed Necibullah	1947-1996	30 Eylül 1987	16 Nisan 1992	4 yıl, 199 gün	Demokratik Halk Partisi (Perçem grubu) (1990'a kadar)	Cumhurbaşkanı (30 Kasım 1987'ye kadar Devrimci Konsey Başkanlığı Başkanı). İstifa etti.
	Muhammed Necibullah	1947-1996	30 Eylül 1987	16 Nisan 1992	4 yıl, 199 gün	Vatan Partisi
	Abdülrahim Hatif	1926-2013	16 Nisan 1992	28 Nisan 1992	12 gün	Vatan Partisi	Cumhurbaşkanı vekili. Görevden alındı.
Afganistan İslam Devleti (1992-1996)
	Sibgatullah Müceddidi	1926-2019	28 Nisan 1992	28 Haziran 1992	61 gün	Afganistan Ulusal Kurtuluş Cephesi	Devlet başkanı vekili. İstifa etti.
	Burhaneddin Rabbani	1940-2011	28 Haziran 1992	27 Eylül 1996	4 yıl, 91 gün	Cemiyet-i İslami	Devlet başkanı. 27 Eylül 1996'da Kabil'in Düşüşü üzerine görevden alındı.^[23] 13 Kasım 2001'de Kabil'in geri alınmasına kadar 1996-2001 İç Savaşı sırasında isyanda yer almaya devam etti. 1996 ve 2001 yılları arasında İslam Devleti, Afgan topraklarının yalnızca %10'unu kontrol etmesine rağmen uluslararası alanda kabul görmüş hükûmet olarak kaldı.
Afganistan İslam Emirliği (1996-2001)
	Molla Muhammed Ömer	1966-2013	27 Eylül 1996	23 Kasım 2001	5 yıl, 47 gün	Taliban	Yüksek Konsey Başkanı, Lider ve Müminlerin Emiri. 13 Kasım 2001'de Kabil'in düşüşü sırasında görevden alındı. 23 Nisan 2013'teki ölümüne kadar Taliban Ayaklanması sırasında isyanda yer almaya devam etti. 1996 ve 2001 yılları arasında İslam Emirliği, Afgan topraklarının yaklaşık %90'ını kontrol etmesine rağmen hiçbir zaman geniş çapta uluslararası tanınma elde edemedi.
Afganistan İslam Devleti (2001-2002)
	Burhaneddin Rabbani	1940-2011	13 Kasım 2001	22 Aralık 2001	39 gün	Cemiyet-i İslami	Devlet başkanı. Kabil'in geri alınması üzerine görevine geri döndü.
	Hamid Karzai	1957-	22 Aralık 2001	13 Temmuz 2002	203 gün	Bağımsız	Devlet başkanı vekili. Bonn Konferansı'nda atandı.
Afganistan Geçiş Yönetimi (2002-2004)
	Hamid Karzai	1957-	13 Temmuz 2002	7 Aralık 2004	2 yıl, 147 gün	Bağımsız	Geçici Cumhurbaşkanı; 2002 loya jirga'da atandı
Afganistan İslam Cumhuriyeti (2004-2021)
	Hamid Karzai	1957-	7 Aralık 2004	29 Eylül 2014	9 yıl, 296 gün	Bağımsız	Cumhurbaşkanı. Demokratik olarak seçilmiş ilk cumhurbaşkanı. 2004'te seçildi ve 2009'da yeniden seçildi.
	Eşref Gani	1949-	29 Eylül 2014	15 Ağustos 2021	6 yıl, 320 gün	Bağımsız	Cumhurbaşkanı. İktidarın ilk barışçıl geçişi. 2014'te seçildi ve 2019'da yeniden seçildi. Görevden alındı.
Afganistan İslam Emirliği (2021-günümüz)
	Molla Mevlevî Hibetullah Ahundzade	y. 1961 – y. 1969 -	15 Ağustos 2021	Günümüz	2 yıl, 237 gün	Taliban	Lider ve Müminlerin Emiri. 15 Ağustos 2021'de Kabil'in geri alınmasına kadar Taliban Ayaklanması sırasında konumunu iddia etti. 7 Eylül 2021'de resmi olarak göreve atandı.^[24] İslam Emirliği, Afgan topraklarının çoğunluğunu kontrol etmesine rağmen şu anda uluslararası olarak tanınmamaktadır.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Çoğu kaynak, Kalakani'nin Kabil'i ele geçirdiği gün olan 17 Ocak 1929'u saltanatının başladığı tarih olarak listeler. Ancak kendisi 14 Aralık 1928'den itibaren emir unvanını kullanıyordu.^[11]^[12]
^ Nadir Şah, Abdulhalik Hazara tarafından öldürüldü^[17]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "An Outline Of The History Of Persia During The Last Two Centuries (A.D. 1722-1922)". Edward Granville Browne. Londra: Packard Humanities Institute. s. 29. 10 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2010.
^ Otfinoski, Steven (2004). Afghanistan. Infobase Publishing. s. 7. ISBN 0-8160-5056-2. 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2010.
^ Malleson, George Bruce (1878). History of Afghanistan, from the Earliest Period to the Outbreak of the War of 1878. Londra: Elibron.com. s. 227. ISBN 1-4021-7278-8. 16 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2010.
^ "Afghanistan". The World Factbook. Central Intelligence Agency. 14 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2010. Ahmad Shah DURRANI unified the Pashtun tribes and founded Afghanistan in 1747.
^ "Last Afghan empire". Louis Dupree, Nancy Hatch Dupree and others. Encyclopædia Britannica Online Version. 12 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2010.
^ "Afghan King Overthrown; A Republic Is Proclaimed". The New York Times. 18 Temmuz 1973. 17 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020.
^ William Borders (28 Nisan 1978). "Coup Is Reported in Afghanistan". The New York Times. 15 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2021.
^ Barfield, Thomas (25 Mart 2012). Afghanistan: A Cultural and Political History (Princeton Studies in Muslim Politics). Princeton University Press. ISBN 978-0691154411. 14 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021.
^ "President Ashraf Ghani flees Afghanistan as Taliban enters Kabul". South China Morning Post (İngilizce). Reuters. 15 Ağustos 2021. 14 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2021.
^ Schnell, Mychael (19 Ağustos 2021). "Taliban declare 'Islamic Emirate of Afghanistan'". TheHill (İngilizce). 19 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021.
^ Qassem, Dr Ahmad Shayeq (28 Mart 2013). Afghanistan's Political Stability: A Dream Unrealised (İngilizce). Ashgate Publishing, Ltd. s. 175. ISBN 9781409499428. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021.
^ Wazir, Azmatullah Khan (2002). The immediate solution of Afghan crisis (İngilizce). A.K. Wazir. s. 8. 21 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021.
^ TIMES, Wireless to THE NEW YORK (18 Ocak 1929). "REBEL BECOMES KING IN AFGHANISTAN; Ex-Water Boy, Revolutionary Leader, Takes Kabul and Forces Inayatullah to Abdicate. ORDER REIGNS IN CAPITAL Amanullah Raises Royal Standard at Kandahar and Plans to Continue Fight. Amanulah to Fight On. Souriya Awaits the Stork. Rebels Get Guns and War Stores. "Water Boy" a Romantic Figure. Britain Denies Intriguing". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2021.
^ "AFHGAN USURPER YIELDS TO NEW KING; Bacha Sakao, Former Water Boy, Surrenders Fortress Held for Nearly a Week. WINS PROMISE OF AMNESTY Telegram Wishing Nadir Khan Success Is Sent to Kabul by the British Foreign Secretary". The New York Times (İngilizce). 24 Ekim 1929. ISSN 0362-4331. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2021.
^ "AMANULLAH HUNGRY IN FLIGHT TO INDIA; Former Ruler of Afghanistan Had Difficult Trip--Nadir Khan Note Bids for Throne". The New York Times (İngilizce). 26 Mayıs 1929. ISSN 0362-4331. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2021.
^ TIMES, Special Cable to THE NEW YORK (18 Ekim 1929). "NADIR KHAN IS ELECTED AMIR OF AFGHANISTAN; Habibullah Is Driven Out of Citadel--Opposing Tribes March Toward Capital". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2021.
^ "King of Afghanistan Is Slain at Kabul; Stable Boy Won Throne by Military Skill". The New York Times. 9 Kasım 1933. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2021.
^ "Afghan King Overthrown; A Republic Is Proclaimed". The New York Times (İngilizce). 18 Temmuz 1973. ISSN 0362-4331. 17 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2021.
^ "There was, therefore, little to hinder the assault mounted by the rebel 4th Armored Brigade, led by Major Mohammad Aslam Watanjar, who had also been prominent in Daoud's own coup five years before. Watanjar first secured the airport, where the other coup leader, Colonel Abdul Qadir, left by helicopter for the Bagram air base. There he took charge and organized air strikes on the presidential palace, where Daoud and the presidential guard were conducting a desperate defense. Fighting continued the whole day and into the night, when the defenders were finally overwhelmed. Daoud and almost all of his family members, including women and children, died in the fighting. Altogether there were possibly as many as two thousand fatalities, both military and civilian." p. 88 of Ewans, Martin (2002) Afghanistan: A Short History of Its People and Politics HarperCollins, New York, Page 88 10 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 0-06-050507-9
^ "1978: Afghan coup rebels claim victory". 29 Nisan 1978. 28 Haziran 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi – news.bbc.co.uk vasıtasıyla.
^ "Nur Mohammad Taraki". 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021.
^ "How Soviet troops stormed Kabul palace" (İngilizce). 27 Aralık 2009. 12 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021.
^ Crossette, Barbara (26 Eylül 1996). "Kabul Falls to Islamic Militia; Afghans Accuse Pakistan". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 13 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021.
^ "Hardliners get key posts in new Taliban government". BBC News (İngilizce). 7 Eylül 2021. 7 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021.

[14Aralık1928-13] Çoğu kaynak, Kalakani'nin Kabil'i ele geçirdiği gün olan 17 Ocak 1929'u saltanatının başladığı tarih olarak listeler. Ancak kendisi 14 Aralık 1928'den itibaren emir unvanını kullanıyordu.^[11]^[12]

[suikast-19] Nadir Şah, Abdulhalik Hazara tarafından öldürüldü^[17]

[1] "An Outline Of The History Of Persia During The Last Two Centuries (A.D. 1722-1922)". Edward Granville Browne. Londra: Packard Humanities Institute. s. 29. 10 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2010.

[Otfinoski-2] Otfinoski, Steven (2004). Afghanistan. Infobase Publishing. s. 7. ISBN 0-8160-5056-2. 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2010.

[3] Malleson, George Bruce (1878). History of Afghanistan, from the Earliest Period to the Outbreak of the War of 1878. Londra: Elibron.com. s. 227. ISBN 1-4021-7278-8. 16 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2010.

[4] "Afghanistan". The World Factbook. Central Intelligence Agency. 14 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2010. Ahmad Shah DURRANI unified the Pashtun tribes and founded Afghanistan in 1747.

[5] "Last Afghan empire". Louis Dupree, Nancy Hatch Dupree and others. Encyclopædia Britannica Online Version. 12 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2010.

[NYT1-6] "Afghan King Overthrown; A Republic Is Proclaimed". The New York Times. 18 Temmuz 1973. 17 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020.

[NYT2-7] William Borders (28 Nisan 1978). "Coup Is Reported in Afghanistan". The New York Times. 15 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2021.

[8] Barfield, Thomas (25 Mart 2012). Afghanistan: A Cultural and Political History (Princeton Studies in Muslim Politics). Princeton University Press. ISBN 978-0691154411. 14 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021.

[9] "President Ashraf Ghani flees Afghanistan as Taliban enters Kabul". South China Morning Post (İngilizce). Reuters. 15 Ağustos 2021. 14 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2021.

[10] Schnell, Mychael (19 Ağustos 2021). "Taliban declare 'Islamic Emirate of Afghanistan'". TheHill (İngilizce). 19 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021.

[11] Qassem, Dr Ahmad Shayeq (28 Mart 2013). Afghanistan's Political Stability: A Dream Unrealised (İngilizce). Ashgate Publishing, Ltd. s. 175. ISBN 9781409499428. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021.

[12] Wazir, Azmatullah Khan (2002). The immediate solution of Afghan crisis (İngilizce). A.K. Wazir. s. 8. 21 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021.

[14] TIMES, Wireless to THE NEW YORK (18 Ocak 1929). "REBEL BECOMES KING IN AFGHANISTAN; Ex-Water Boy, Revolutionary Leader, Takes Kabul and Forces Inayatullah to Abdicate. ORDER REIGNS IN CAPITAL Amanullah Raises Royal Standard at Kandahar and Plans to Continue Fight. Amanulah to Fight On. Souriya Awaits the Stork. Rebels Get Guns and War Stores. "Water Boy" a Romantic Figure. Britain Denies Intriguing". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2021.

[15] "AFHGAN USURPER YIELDS TO NEW KING; Bacha Sakao, Former Water Boy, Surrenders Fortress Held for Nearly a Week. WINS PROMISE OF AMNESTY Telegram Wishing Nadir Khan Success Is Sent to Kabul by the British Foreign Secretary". The New York Times (İngilizce). 24 Ekim 1929. ISSN 0362-4331. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2021.

[16] "AMANULLAH HUNGRY IN FLIGHT TO INDIA; Former Ruler of Afghanistan Had Difficult Trip--Nadir Khan Note Bids for Throne". The New York Times (İngilizce). 26 Mayıs 1929. ISSN 0362-4331. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2021.

[17] TIMES, Special Cable to THE NEW YORK (18 Ekim 1929). "NADIR KHAN IS ELECTED AMIR OF AFGHANISTAN; Habibullah Is Driven Out of Citadel--Opposing Tribes March Toward Capital". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2021.

[18] "King of Afghanistan Is Slain at Kabul; Stable Boy Won Throne by Military Skill". The New York Times. 9 Kasım 1933. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2021.

[20] "Afghan King Overthrown; A Republic Is Proclaimed". The New York Times (İngilizce). 18 Temmuz 1973. ISSN 0362-4331. 17 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2021.

[21] "There was, therefore, little to hinder the assault mounted by the rebel 4th Armored Brigade, led by Major Mohammad Aslam Watanjar, who had also been prominent in Daoud's own coup five years before. Watanjar first secured the airport, where the other coup leader, Colonel Abdul Qadir, left by helicopter for the Bagram air base. There he took charge and organized air strikes on the presidential palace, where Daoud and the presidential guard were conducting a desperate defense. Fighting continued the whole day and into the night, when the defenders were finally overwhelmed. Daoud and almost all of his family members, including women and children, died in the fighting. Altogether there were possibly as many as two thousand fatalities, both military and civilian." p. 88 of Ewans, Martin (2002) Afghanistan: A Short History of Its People and Politics HarperCollins, New York, Page 88 10 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 0-06-050507-9

[22] "1978: Afghan coup rebels claim victory". 29 Nisan 1978. 28 Haziran 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi – news.bbc.co.uk vasıtasıyla.

[23] "Nur Mohammad Taraki". 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021.

[24] "How Soviet troops stormed Kabul palace" (İngilizce). 27 Aralık 2009. 12 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021.

[25] Crossette, Barbara (26 Eylül 1996). "Kabul Falls to Islamic Militia; Afghans Accuse Pakistan". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 13 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021.

[26] "Hardliners get key posts in new Taliban government". BBC News (İngilizce). 7 Eylül 2021. 7 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[not 1]

[13]

[14]

[15]

[16]

[not 2]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[11]

[12]

[17]

g t d Afganistan Hükümdarları
Hotakîler	Mirvaiz Hotak Abdülaziz Hotak Mahmud Hotaki Aşraf Hotaki Hüseyin Hotaki
Dürrânîler	Ahmed Şah Dürrânî Timur Şah Dürrânî Zaman Şah Dürrânî Mahmud Şah Dürrânî Şuca Şah Dürrânî Ali Şah Dürrânî Eyüb Şah Dürrânî
Barakzay Emirliği	Sultan Muhammed Han Dost Muhammed Han Akbar Han Şer Ali Han Muhammed Afzal Han Muhammed Azam Han Muhammed Yakub Han Muhammed Eyüb Han Abdurrahman Han Habibullah Han Nasrullah Han
Barakzay Krallığı	Emanullah Han İnayetullah Han Muhammed Nadir Şah Muhammed Zahir Şah Salemay
Sakkavist Emirliği	Habibullah Kalakani
İtalik yazı 1944–47 kabile ayaklanmaları sırasında Doğu ilindeki isyancı kralı göstermektedir.

g t d Afganistan Devlet Başkanları
Cumhuriyet	Muhammed Davud Han
Demokratik Cumhuriyet	Nur Muhammed Tereki Hafızullah Emin Babrak Karmal Hacı Muhammed Çamkani (geçici) Muhammed Necibullah Abdülrahim Hatif (geçici)
İslami Devlet	Sibgatullah Müceddidi (geçici) Burhaneddin Rabbani Hamid Karzai (geçici)
İslam Emirliği (de facto)	Muhammed Ömer‡ Ahtar Mansur‡
Geçiş Yönetimi	Hamid Karzai
İslam Cumhuriyeti	Hamid Karzai Eşref Gani
İslam Emirliği (de facto)	Hibetullah Ahundzade‡
‡ Afganistan İslam Emirliği Lideri

Afganistan devlet başkanları listesi nedir?, Afganistan devlet başkanları listesi anlamı nedir?, Afganistan devlet başkanları listesi ne demektir?