William Hanna
Doğum	William Denby Hanna 14 Temmuz 1910 Melrose, New Mexico, ABD
Ölüm	22 Mart 2001 (90 yaşında) Kuzey Hollywood, Los Angeles, Kaliforniya, ABD
Ölüm sebebi	Yemek borusu kanseri
Defin yeri	Ascension Cemetery
Meslek	Animatör Yönetmen Prodüktör
Etkin yıllar	1932–2001
Evlilik	Violet Blanch Wogatzke (1936–2001)

William Denby "Bill" Hanna (d. 14 Haziran 1910 – ö. 22 Mart 2001), Amerikalı animatör, yönetmen, yapımcı, ses aktörü ve karikatürist. Kendi tasarladığı film ve televizyon çizgi film karakterleri 20. yüzyılda milyonlarca insan tarafından izlendi. Çocukken ailesi sık sık taşındı ama sonunda 1919'da Compton'a yerleştiler. 1928'de Compton Lisesi'nden mezun oldu. Ardından Compton Şehir Koleji'ne başladı ama 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı'ndan sonra okulu bıraktı.

Bunalımın ilk aylarında garip işlerde çalıştıktan sonra 1930'da Harman and Ising animasyon stüdyosuna katıldı. 1930'larda Captain and the Kids gibi çizgi filmler üzerinde çalışırken ün ve beceri kazandı. 1937'de Metro-Goldwyn-Mayer'de çalışırken Joseph Barbera ile tanıştı. İki adam Tom ve Jerry ve animasyonlu canlı aksiyon filmleri üretmek için ortak oldular. Daha sonra 1957'de beraber Hanna-Barbera'yı kurdular. Taş Devri, Huckleberry Hound Show, Jetgiller, Scooby-Doo, Şirinler ve Ayı Yogi gibi programları üreterek işinde başarılı animasyon stüdyolarından biri oldular. 1967'de Hanna-Barbera, Taft Broadcasting'e 12 milyon dolara satıldı ama Hanna ve Barbera 1991'e kadar şirketin başında kaldı. Bu yıllarda stüdyo, Time Warner ile birleşen Turner Broadcasting System şirketine satıldı ve 1996 yılında Hanna-Barbera'nın Warner Bros. ile birleşmesinden dolayı Hanna ilk işvereni olan Turner ile birlikte burada danışman olarak kalmıştır.

Hanna ve Barbera, yedi Akademi Ödülü ve sekiz Emmy Ödülü kazandı. Yaptıkları çizgi film karakterleri kültürel simgeler haline geldi ve birçok film, kitap ve oyuncakta kullanıldı. 1960'ların sonlarında Hanna-Barbera'nın programları dünya çapında 300 milyondan fazla insan tarafından izlenerek en parlak dönemini yakaladı ve 28'den fazla dile tercüme edildi.

Özel yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

William John ve Avice Joyce (Derby) Hanna'dan olan William Hanna Melrose, New Mexico'da doğdu.^[1]:5 Yedi kardeşinin üçüncüsü ve içlerindeki tek erkek çocuktu. Hanna ne "cinsiyetler arasındaki savaş'ın var olduğunu ne de kardeş rekabetinin evlerinde olduğunu iddia eder.^[1]:5[2] Hanna ailesini "güçlü ve soylu bir İrlanda-Amerikan aile" olarak tanımlar.^[1]:9 Babası Amerika'nın batı bölgelerindeki raylı sistemler, su ve kanalizasyon sistemlerinde şantiye şefiydi. Bu yüzden ailesi sürekli taşınma ihtiyacı duymuştur.^[1]:6

Hanna 3 yaşına geldiğinde aile, babasının Balm Creek Dam'da çalıştığı Oregon'daki Baker City'e geldi. Hanna'nın açık havayı sevmeye başladığı burasıydı^[1]:6[3] San Pedro, California'a taşınmadan önce ailesi 1917'de Logan, Utah'a taşındı.^[4]:67 Sonraki iki yıl boyunca, 1919'da Watts, California'ya yerleşmeden önce birkaç kez daha taşındılar.^[1]:10

1922'de Watts'ta yaşarken, izciliğe katıldı.^[1]:11 1925 ile 1928 arasında bir dans grubunda saksofon çaldığı Compton Lisesi'nde eğitimine devam etti.^[5] Müzik tutkusunu ileride kariyerine taşıdı, Çakmaktaşlar'da dahil olmak üzere çizgi filmleri için şarkı yapılırken yardımcı oldu.^{[4]:67–68[6][7][8]} Hanna gençliğinde bir izci rütbesi olan "Eagle Scout" oldu ve hayatı boyunca İzcilik'te aktif kaldı.^{[4]:67–68[9]} Daha sonra oymak beyi olarak görev yaptı ve 1985'te Seçkin Eagle Scout Ödülü'nü alarak Boy Scouts of America tarafından tanındı.^{[3][4]:120[10]} Kariyerindeki sayısız ödüllere rağmen, Hanna en çok bu Seçkin Eagle Scout Ödülü ile gurur duydu.^[5] Yelken sporu ve Barbershop müzik ile de ilgileniyordu.^[8][11][12] Hanna Compton City College'da hem gazetecilik hem de yapısal mühendislik okudu.^[6][13]:6 Ama 1929'da Dünya Ekonomik Bunalımı'ndan sonra koleji bırakmak zorunda kaldı.^[14]

Hanna, 7 Ağustos 1936'da Violet Blanch Wogatzke (d. 23 Temmuz 1913) ile evlendi ve 64 yıl süren evliliklerinde iki çocukları^[1]:29 -David William ve Bonnie Jean^[9]- ve yedi torunları oldu.^[15] Hanna, 1996'da asistanı yazar Tom Ito ile birlikte otobiyografisini yayınladı—Joe Barbera ise iki yıl daha önce yayınladı.^[4]

Kariyer başlangıcı[değiştir | kaynağı değiştir]

Hanna, koleji bıraktıktan sonra inşaat mühendisi olarak kısa bir süre çalıştı ve Holywood'daki Pantages Tiyatrosu'nun yapılmasına yardım etti.^[6][13]:6 Bunalım sürecinde işini kaybetti ama sonrasında araba yıkama işi buldu. Kız kardeşinin erkek kardeşi, Hanna'yı sinema filmleri için başlık kartı üreten Pacific Title and Art'a bir iş başvursu yapması için teşvik etti.^[16] Burada çalışırken Hanna'nın çizimde yetenekli olduğu belli oldu ve 1930'da Looney Tunes ve Merrie Melodies'in yapıldığı Harman ve Ising animasyon stüdyosuna katıldı.^[17] Hanna, eğitim eksikliğine rağmen sonradan şirketin mürekkep and boya bölümü başkanı oldu. Mürekkep ve boyamanın yanı sıra şarkı ve şarkı sözleri de yazdı.^[17] Hanna'nın çalıştığı ilk yıllarda stüdyo Harman-Ising'in yapıtlarını Warner Bros. aracılığıyla yayınlayan Pacific Title and Art'tan Leon Schlesinger ile anlaşma yaptı. Hugh Harman ve Rudolph Ising, Schlesinger'dan ayrılmaya karar verdiği ve 1933'te Metro-Goldwyn-Mayer (MGM) için bağımsız olarak çizgi film üretmeye başladığında, Hanna onları izleyen çalışanlardan biriydi.^[17][18]

Tom ve Jerry[değiştir | kaynağı değiştir]

1940'ta Hanna ve Barbera, En İyi (Çizgi Film) Kısa Konu Akademi Ödülü kazanan Puss Gets the Boot'u ortaklaşa yönettiler.^[19][20] Puss Gets the Boot'un başarısına rağmen stüdyo, çok yönlü bir çizgi film portföyü istedi çünkü Hanna ve Barbara'nın süpervizörü Fred Quimby daha fazla kedi ve fare çizgi filmi üretilmesini istemiyordu.^[4]:75-76 Puss Gets the Boot'un şaşırtan başarısı, Quimby'nin isteğini Hanna ve Barbera'nın görmezden gelmesini sağladı^[1]:45 ve kedi-fare temalı projeler geliştirilmeye devam edildi. Ancak bu sırada Hanna, Ising için çalışmaya geri dönmek istedi, çok sadık olduğunu hissetti. Hanna ve Barbera, Quimby ile bir araya geldi; Ising'i tek başına keşfetmiş olmasına rağmen Puss Gets the Boot'un üretimi için üzerinde hiç çalışma yapmamıştı. Quimby daha sonra Hanna ve Barbera'nın takip ettikleri kedi-fare fikirlerine izin verdi. Sonuç olarak, en ünlü çalışması olan Tom ve Jerry ortaya çıktı.^[4]:78-79

Puss Gets the Boot karakterleri hafif farklılıklarla model alındı. Jerry, sinir bozucu kemirgen düşmanı kedi Tom'u aklıyla alt etti.^[3][11] Hanna, çizgi filmde kedi ve fare temasının yerleşmesini şöyle anlattı: "İki karakter gerektiğini biliyorduk. Bir çatışmanın, kovalamacanın ve aksiyonun olması gerektiğini düşündük. Temel düşünce olarak bir kedi, sonra bir fare iyi gibi görünüyordu."^[6] Yenilenmiş karakterler ilk olarak 1941'deki Geceyarısı Atıştırması'nda ortaya çıktı.^[1]:46 Sonraki 17 yıl içinde Hanna ve Barbera, neredeyse sadece Tom ve Jerry üzerinde çalıştı,^[19] 114'ten fazla popüler kısa çizgi filmi yönettiler.^[21] II. Dünya Savaşı sırasında bunun dışında animasyonlu eğitim filmleri yaptılar.^[4]:92-93 Tom ve Jerry'de iletişim çoğunlukla hareketlere dayanıyordu.^[18] Popülerliğine rağmen Tom ve Jerry, aşırı şiddet içerdiği gerekçesiyle sık sık eleştirildi.^{[22]:42[23]:134} Bununla birlikte seri, bir savaş macerası konulu on birinci çizgi filmi The Yankee Doodle Mouse (1943) ile ilk Akademi Ödülü'nü kazandı.^[3] Tom ve Jerry toplamda 14 Akademi Ödülü'ne aday gösterildi ve bunlardan 7 tanesini kazandı.^[24] Başka hiçbir karakter tabanlı tiyatral animasyon serisi daha çok ödül kazanamadı, aynı karakterler eşliğindeki başka bir seri de bu başarıya ulaşamadı.^[17][25] Ayrıca Tom ve Jerry, Anchors Aweigh (1945), Gene Kelly eşliğindeki Invitation to the Dance (1956) ve Esther Williams eşliğindeki Dangerous When Wet (1953) filmleri dahil olmak üzere MGM'in birçok canlı-aksiyon filminde konuk olarak yer aldı.^[14][25][26]

Quimby, Tom and Jerry için verilen her Akademi Ödülü'nü Hanna ve Barbera'yı sahneye davet etmeden kabul etti. Quimby'nin tek prodüktör olarak belirtildiği çizgi filmler de yayımlandı, halbuki kendisi daha önceden aynı uygulamayı takip ettiği için Ising'i kınamıştı.^[4]:83-84 Quimby, 1955'in sonlarında emekli olduğunda Hanna ve Barbera MGM'in animasyon bölümünün sorumluluğuna yerleştirildi^[17][27] Stüdyo, televizyon nedeniyle daha fazla gelir kaybetmeye başladı,^[8][16] bunun üzerine MGM eski çizgi filmlerinin çok daha kârlı yenilerini üreterek tekrar yayımladı.^{[4]:2-3, 109} 1957 yılında Hanna ve Barbera'nın işletmecisi olduğu animasyon bölümünün kapatılması MGM tarafından kararlaştırıldı ve bir telefon görüşmesiyle herkes işten çıkarıldı.^{[4]:2-3, 109} Hanna ve Barbera kapatılmayı şaşırtıcı buldu, çünkü Tom ve Jerry oldukça başarılı olmuştu.^[25]

Televizyon[değiştir | kaynağı değiştir]

MGM'deki son yıllarında Hanna televizyon dalları içine girdi, animatör dostu Jay Ward ile kısa ömürlü Shield Productions şirketini kurdu,^[28]:27-29 Crusader Rabbit serisini ortaya çıkardı. Ortaklık kısa sürede sona erdi ve 1957'de Hanna, televizyon ve tiyatral gösterilere çizgi filmler üretmek için Joseph Barbera ile yeniden iş birliğine gitti.^[11] Şirkette iki farklı beceri ortaya koydu; Barbera yetenekli bir şaka yazarı ve kroki sanatçısı oldu, Hanna zamanlama, hikâye inşası ve üst düzey sanatçı alımları için bir hediye verdi. Her yıl başkanlık ikili arasında dönüşümlü olarak devam etse de büyük işlerin kararları birlikte alındı.^{[1]:77, 146[4]:120[27]} Bir yazı tura sonucunda kurulacak yeni şirketin adını belirleme önceliği Hanna'nın oldu,^[1]:Önsöz ilk olarak H-B Enterprises adı belirlendi ancak kısa süre sonra Hanna–Barbera Productions olarak değiştirildi.^[8][27] Barbera ve Hanna'nın MGM'den meslektaşı ve Anchors Aweigh filminin yönetmeni George Sidney, şirketin üçüncü ortağı ve iş yöneticisi oldu. Columbia Pictures'ın bir televizyon bölümü olan Screen Gems ile dağıtım ve işletme sermayesi için bir anlaşma düzenledi.^[1]:81-83

Yeni şirketin sunduğu ilk gösteri Ruff ve Reddy oldu,^[11] seri bir köpek ve kedinin dostluğunu detaylı olarak ele aldı.^[9] Ilımlı bir geri dönüş alan ilk tiyatral girişim Loopy De Loop'a rağmen, Hanna-Barbera kısa zaman sonra başarılı iki televizyon serisi oluşturdu: The Huckleberry Hound Show ve The Yogi Bear Show. 1960 yılında yapılan bir anket, Huckleberry Hound izleyicilerinin yarısının yetişkinlerden oluştuğu sonucunu verdi. Bunun üzerine şirket, Taş Devri adlı yeni bir seri oluşturdu.^[26][29] The Honeymooners'ın parodisini, ev aletleri, konuşan hayvanlar ve ünlü konuklarla birlikte tipik bir Taş Devri ailesini anlatan bu seri izledi. Hem çocuk hem yetişkin izleyicilerle Taş Devri, hit olan ilk animasyon prime-time serisi oldu.^[9][26][30] Fred Çakmaktaş'a özgü "yabba dabba doo" ünlemi, kısa sürede günlük kullanıma girdi^[26][31] ve gösteri, TV çizgi film alanının stüdyolardaki üstünlüğünü artırdı.^[14] Şirket daha sonra Taş Devri'nin Jetgiller adıyla bilinen bir uzay çağı versiyonunu üretti. Her iki seri de 1970'ler ve 1980'lerde tekrar gösterilmesine rağmen, popülerliği daha fazla olan Taş Devri oldu.^[9]

1960'ların sonlarında Hanna-Barbera Productions, işinde en başarılı televizyon animasyon stüdyosu oldu. Hanna–Barbera stüdyosu, 3000'den fazla yarım saatlik animasyonlu televizyon şovu üretti.^[26] Ürettikleri 100'den fazla çizgi dizi ve özel yayın arasında şunlar da yer aldı: Atom Karınca, Augie Doggie ve Doggie Daddy (önceki MGM çizgi filmlerinden Spike ve Tyke'ın bir takliti), Jonny Quest, Josie ve Pussycats, Magilla Gorilla, Pixie ve Dixie ve Mr. Jinks, Quick Draw McGraw ve Sevimli Kedi.^[7][25] Sevimli Kedi, Phil Silvers'ın Sgt. Bilgo karakterini temel almaktadır,^[32] ancak yanlışlıkla Sgt. Bilgo karakterinin Ayı Yogi için temel alınacağı bildirilmiştir.^[18] Hanna-Barbera stüdyosu Scooby-Doo (1969-1986) ve Şirinler (1981-1989) çizgi filmlerini de üretmiştir.^[11] Alice Harikalar Diyarında, Jack ve Fasulye Sırığı, Cyrano de Bergerac temelli üretimlerin yanı sıra uzun metrajlı film Charlotte'un Sevgi Ağı (1973) şirketin diğer çalışmalarındandır.^[4]:228-230

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Peace on Earth
• Tom and Jerry: The Movie

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Cawley, John (1990). The Encyclopedia of Cartoon Superstars: From a to (Almost Z). Las Vegas, NV: Pioneer. ISBN 1-55698-269-0. 
• Erickson, Hal (1987). Television Cartoon Shows: An Illustrated Encyclopedia, 1949–1993. Jefferson City, NC: McFarland. ISBN 0-7864-0029-3. 
• Horn, Maurice (1980). The World Encyclopedia of Cartoons. New York, NY: Chelsea House Publishing. ISBN 0-87754-088-8. 
• Lenburg, Jeff (2011). William Hanna and Joseph Barbera: The Sultans of Saturday Morning. New York, NY: Chelsea House. ISBN 1-60413-837-8. 
• Mallory, Michael (1987). Hanna Barbera Cartoons. Englewood, NJ: Universe. ISBN 0-88363-108-3. 
• Maltin, Leonard (1987). Of Mice and Magic: A History of American Animated Cartoons. New York, NY: New American Library. ISBN 0-452-25993-2. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Warner Brothers resmî Hanna–Barbera web sitesi26 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• IMDb'de William Hanna