Viktorya Dönemi

Kraliçe Victoria (tahta çıkışının sabahında, 20 Haziran 1837 tarihinde) tarihî çağa adını vermiştir.

Victoria Dönemi, Kraliçe Victoria'nın 20 Haziran 1837 ile 22 Ocak 1901'deki ölümüne dek sürecek saltanatını içeren dönemdir. Bu dönem, Georg Dönemi'nin ardılı ve Edward Dönemi'nin öncülüdür. Dönemin ikinci yarısı, kısmen kıtadaki Belle Époque dönemiyle örtüşmektedir.

II. Elizabeth'ten sonra Britanya tarihinde en uzun hüküm süren kişi olan Kraliçe Victoria'nın 64 yıllık iktidarı, 19. yüzyılın büyük değişimlerine tanıklık etmiştir.

Victoria devri deyimi, genellikle Kraliçe Victoria'nın (sıklıkla en büyük ve en sevilen Britanya hükümdarı olarak kabul edilir) hüküm sürdüğü 1837 ile 1901 yılları arası için kullanılır, ancak birçok tarihçiye göre 1832 Reform Hareketi bu kültürel devrin asıl başlangıcıdır. Sanayi devrimiyle birlikte gündeme gelen emek sömürüsü ve işçi hakları, örgün eğitim kurumları, köleliğin kaldırılması gibi önemli tarihsel dönüşümler bu dönemde ortaya çıkmıştır.

Mîna Urgan,^[1] kavramsal olarak çelişki ve çatışmalarla dolu olan Victoria dönemini yine çelişki ve çatışmalarla dolu anahtar kelimeler aracılığıyla vermektedir ki bunları aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür:

Ailevi değerlerle saygıdeğer olma merakı ve bunun getirdiği ikiyüzlülük,
Toplumsal durumlardan ve bireysel koşullardan aptalcasına memnunluk,
Cinsel konularda yapay çekingenlik ve sevgisiz evliliklerin kutsal bulunması,
Dar kafalılık ve dinsel yobazlığa karşın Hristiyanlığın dibini oyan bilimsel araştırma ve gelişmeler,
Para ve madde severlik ve alt sınıfların ve parasızların saygın bulunmaması,
Plansız gelişen sanayileşme ve haksızlıklarla dolu çalışma şartları ve adaletsiz ekonomik düzen,
Sanata duyulan düşmanlık ve edebiyatın salt eğlence aracı olarak algılanması.

Siyasi ve diplomatik tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı'nın 1814-1919 dönemindeki siyasi ve diplomatik tarihi bir dizi önemli olay ve değişikliğe sahne olmuştur. 1832 yılında, İngiltere ve Galler'de imtiyaz hakkını genişletmenin yanı sıra birçok ilçe sandalyesini kaldıran ve yenilerini yaratan Reform Yasası kabul edildi. Victoria 1837'de Birleşik Krallık Kraliçesi oldu ve hükûmeti başlangıçta Whig başbakanı Lord Melbourne tarafından yönetildi. Ancak Whig başbakan yardımcılarının Tory başbakan yardımcılarıyla değiştirilmesi konusunda çıkan anlaşmazlıklar, Sir Robert Peel başkanlığında yeni bir bakanlığın kurulmasına yol açtı. 1839 yılı, Qing hanedanına karşı Birinci Afyon Savaşı'nın ve Birinci İngiliz-Afgan Savaşı'nın başlangıcı oldu. Hollandalı Boerler de Natal, Transvaal ve Orange Free State'i kurmak için "Büyük Yürüyüş "lerini gerçekleştirdiler ve bunlar sırasıyla 1852 ve 1854 yıllarında İngiltere tarafından bağımsız olarak tanındı. Kraliçe Victoria'nın 1840 yılında Prens Albert ile evlenmesi, Avrupa çapında birçok kraliyet ittifakının kurulmasına neden oldu. Avustralya kolonizasyonunun odak noktası suçluların taşınmasından gönüllü göçe kaydı ve Yeni Zelanda 1839'da bir İngiliz kolonisi haline geldi. 1842'deki Nanking Antlaşması Birinci Afyon Savaşı'nı sona erdirdi ve İngiltere'ye Hong Kong Adası'nın kontrolünü verdi. İrlanda'da 1845 yılında yaşanan Büyük Kıtlık, kitlesel açlık ve ölümlere neden olarak büyük çaplı göçlere yol açtı. 1853'te İngiltere, Rusya'nın Osmanlı İmparatorluğu'nun gerileyen statüsünden faydalanmamasını sağlamak için Kırım Savaşı'nda Fransa'nın yanında Rusya'ya karşı savaştı. Bu çatışma, dönemin Büyük Güçleri arasında göreceli bir barış dönemi olan Pax Britannica'da nadir görülen bir kırılmaya işaret ediyordu. Savaş 1856 yılında Rusya'nın Kırım'da askeri varlık bulundurmasını yasaklayan Paris Antlaşması ile sona erdi. 1856'da Çin'de yaşanan İkinci Afyon Savaşı, Britanya'nın Qing hanedanını yenmesine sahne oldu.^[2]^[3]^[4]^[5]

Toplum ve kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Viktorya döneminde orta sınıfın yükselişinin toplum ve kültür üzerinde önemli bir etkisi olmuştur. Sanayileşme orta sınıf nüfusunun artmasına yol açmış, bu da kültürel normları, değerleri ve ahlakı etkilemiştir. Bu yeni orta sınıf, mahremiyet ve saygınlık arzusu ile karakterize edildi ve bu değerler evlerinin ve yaşam tarzlarının merkezi haline geldi. Ayrıca, bu dönemde üç büyük güç iş başındaydı: orta sınıfın yükselişi, Evanjelik Hristiyanlığın etkisi ve ahlaki sorumluluğa yaptığı vurgu ve sosyal sorunları ele almak için bilimsel rasyonalite ve verimliliği kullanmaya çalışan felsefi faydacıların fikirleri. Bu güçler birleşerek toplumda güçlü bir reform gücü yaratmıştır.^[6]^[7]

Viktorya döneminde çekirdek aileye büyük değer veriliyor ve ev, acımasız dünyadan bir sığınak olarak görülüyordu. Evliliğin kolaylık veya paradan ziyade romantik aşk ve arkadaşlığa dayalı olması fikri daha popüler hale geldi. Erkekler evin geçimini sağlarken, kadınların ev hayatına odaklanmaları ve aileye bakmaları bekleniyordu. Bununla birlikte, çocukların refahı konusunda artan endişeler vardı ve yüzyılın sonunda, kadınlar için sadece evde olmanın ötesinde daha fazla özgürlük ve hak talepleri vardı.^[8]

19. yüzyıl boyunca yayıncılık endüstrisi Sanayi Devrimi'nin getirdiği değişikliklere uyum sağladı. Elektrik enerjisinin, demiryolu taşımacılığının ve telgrafın kullanılmaya başlanması, insanlar bilgi, kişisel gelişim ve eğlence arayışına girdikçe kitap ve süreli yayın satışlarının artmasını sağladı. Büyüyen orta sınıfın talebini karşılamak için yayıncılar süreli yayınlarda serileştirme yöntemini kullanmaya ve sanatçılara kaliteli illüstrasyonlar yaptırmaya başladı. Bu da fiyatların düşmesini ve satışların artmasını sağladı. Ticari yayıncıların potansiyeli fark etmesi ve çocuklara geniş bir yelpazede okuma materyalleri sağlamak için yazarlarla anlaşmalar imzalamasıyla çocuk edebiyatı pazarı da genişledi. Buna Grimm Kardeşler ve Alice'in Harikalar Diyarında Maceraları gibi klasiklerin yanı sıra gerçekçi yazılar ve hayvan masalları da dahildi. Romanın popülaritesi de bu dönemde artmıştır. 1830'lar ve 1840'larda "İngiltere'nin Durumu Sorunu "nu ele alan sosyal roman ve 19. yüzyılın sonlarında Gotik kurgu yeniden canlanmıştır. Ayrıca, William Shakespeare'in eserlerinin popülaritesi de bu dönemde artmıştır.^[9]^[10]^[11]

Ekonomik gelişmeler[değiştir | kaynağı değiştir]

19. yüzyıl boyunca Büyük Britanya'nın öncülüğünde önemli bir teknolojik gelişme ve sanayileşme yaşanmıştır. Sanayi Devrimi olarak bilinen bu dönemde elektrikli telgraf, buharlı gemi, daire testere, bisiklet, buharla çalışan lokomotif, elektrikli ampul, daktilo, hesap makinesi, lastik tekerlek, çamaşır makinesi, içten yanmalı motor, plastik ve dinamit gibi yeni teknolojiler icat edilmiştir. Başta demiryolu sistemi olmak üzere iletişim ve ulaşım alanındaki ilerlemeler Büyük Britanya'nın dünyanın önde gelen sanayi ve ticaret ülkesi olmasına katkıda bulunmuştur. Tarihçiler tarafından "Altın Yıllar" olarak bilinen bu dönem, tekstil ve makine gibi alanlarda refah ve sanayileşme ve İngiliz tüccarlara kâr getiren bir ihracat ağı ile ekonomik büyümede önemli bir artışa tanık oldu. Toplumda kırsaldan kente doğru bir değişime yol açtı ve yeni düzene karşı muhalefet kayboldu.^[12]^[13]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Urgan, M. (2003). İngiliz edebiyatı tarihi. İstanbul: YKY
^ Swisher, ed., Victorian England, pp. 248–50.
^ "Queen Victoria: The woman who redefined Britain's monarchy". BBC Teach. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2020.
^ National Geographic (2007). Essential Visual History of the World. National Geographic Society. ss. 290-92. ISBN 978-1-4262-0091-5.
^ Jill C. Bender, The 1857 Indian Uprising and the British Empire (2016), 205pp.
^ Elie Halevy (1938). A History Of The English People In.
^ Alan D. Gilbert, The making of post-Christian Britain: a history of the secularization of modern society (Longman, 1980).
^ Wohl, Anthony S. (1978). The Victorian family: structure and stresses. Londra: Croom Helm. ISBN 9780856644382.
Cited in: Summerscale, Kate (2008). The suspicions of Mr. Whicher or the murder at Road Hill House. Londra: Bloomsbury. ss. 109-110. ISBN 9780747596486. (novel)
^ Wykes, David L. (2005). "Introduction: Parliament and Dissent from the Restoration to the Twentieth Century". Parliamentary History. 24 (1): 1-26. doi:10.1111/j.1750-0206.2005.tb00399.x.
^ Steve Bruce, and Tony Glendinning, "When was secularization? Dating the decline of the British churches and locating its cause". British Journal of Sociology 61#1 (2010): 107–126. DOI:10.1111/j.1468-4446.2009.01304.x.
^ Callum G. Brown, The Death of Christian Britain: Understanding Secularisation, 1800–2000 (2009)
^ Newman, Friedrich (Rudi) (4 Aralık 2019). "David Brandon and Alan Brooke, The Railway Haters: Opposition to Railways from the 19th to 21st Centuries". The Journal of Transport History. 41 (2): 291-293. doi:10.1177/0022526619890529. ISSN 0022-5266.
^ Hobsbawm, E. J. (1996). The age of extremes : a history of the world, 1914-1991. First Vintage books edition. New York. ISBN 0-679-73005-2. OCLC 34299726.

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Altick, Richard Daniel. Victorian People and Ideas: A Companion for the Modern Reader of Victorian Literature. W.W. Norton & Company: 1974. ISBN 0-393-09376-X.
Burton, Antoinette (editor). Politics and Empire in Victorian Britain: A Reader. Palgrave Macmillan: 2001. ISBN 0-312-29335-6.
Flanders, Judith. Inside the Victorian Home: A Portrait of Domestic Life in Victorian England. W.W. Norton & Company: 2004. ISBN 0-393-05209-5.
Mitchell, Sally. Daily Life in Victorian England. Greenwood Press: 1996. ISBN 0-313-29467-4.
Wilson, A. N. The Victorians. Arrow Books: 2002. ISBN 0-09-945186-7

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

http://www.victorianweb.org/29 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
http://www.victorianlondon.org/10 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
http://www.victorian-music.com14 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Avrupa tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] Urgan, M. (2003). İngiliz edebiyatı tarihi. İstanbul: YKY

[swisher248-50-2] Swisher, ed., Victorian England, pp. 248–50.

[:16-3] "Queen Victoria: The woman who redefined Britain's monarchy". BBC Teach. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2020.

[:10-4] National Geographic (2007). Essential Visual History of the World. National Geographic Society. ss. 290-92. ISBN 978-1-4262-0091-5.

[5] Jill C. Bender, The 1857 Indian Uprising and the British Empire (2016), 205pp.

[6] Elie Halevy (1938). A History Of The English People In.

[7] Alan D. Gilbert, The making of post-Christian Britain: a history of the secularization of modern society (Longman, 1980).

[8] Wohl, Anthony S. (1978). The Victorian family: structure and stresses. Londra: Croom Helm. ISBN 9780856644382.
Cited in: Summerscale, Kate (2008). The suspicions of Mr. Whicher or the murder at Road Hill House. Londra: Bloomsbury. ss. 109-110. ISBN 9780747596486. (novel)

[9] Wykes, David L. (2005). "Introduction: Parliament and Dissent from the Restoration to the Twentieth Century". Parliamentary History. 24 (1): 1-26. doi:10.1111/j.1750-0206.2005.tb00399.x.

[10] Steve Bruce, and Tony Glendinning, "When was secularization? Dating the decline of the British churches and locating its cause". British Journal of Sociology 61#1 (2010): 107–126. DOI:10.1111/j.1468-4446.2009.01304.x.

[11] Callum G. Brown, The Death of Christian Britain: Understanding Secularisation, 1800–2000 (2009)

[12] Newman, Friedrich (Rudi) (4 Aralık 2019). "David Brandon and Alan Brooke, The Railway Haters: Opposition to Railways from the 19th to 21st Centuries". The Journal of Transport History. 41 (2): 291-293. doi:10.1177/0022526619890529. ISSN 0022-5266.

[13] Hobsbawm, E. J. (1996). The age of extremes : a history of the world, 1914-1991. First Vintage books edition. New York. ISBN 0-679-73005-2. OCLC 34299726.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Viktorya devri nedir?, Viktorya devri anlamı nedir?, Viktorya devri ne demektir?