Veteriner hekimlik eğitimi

Norveç Veteriner Bilimler Fakültesi (Norges veterinærhøgskole), Oslo, Norveç.

Veteriner hekimlik eğitimi, veteriner hekim olmak için alınan yüksek öğrenimdir. Veteriner hekim olmak için bu eğitimi başarı ile tamamlamış olmak zorunludur.

Kuzey Amerika'daki birçok veteriner hekimlik okulu "Veteriner Bilimleri Fakültesi"nden ziyade "Veteriner Hekimliği Fakültesi" ya da "Veteriner Hekimliği Okulu" adını alırlar ve bazıları ise (özellikle Çin, Japonya ve Güney Kore) Fakülte veya Okul yerine Bölüm terimini kullanırlar,^[1] mesela Çin'in Guangxi Üniversitesi'nde Veteriner hekim unvanı veren fakülteye, "Veteriner Bilimleri ve Hayvancılık Bölümü" denmektedir. Japonya'da "Tokyo Tarım ve Teknoloji Üniversitesi Veteriner Hekimliği Bölümü" vardır.

Dereceler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülkelere göre değişen eğitim tipleri ve dereceler mevcuttur; Bazı ülkelerde lisans bazılarında lisans üstü eğitim olabilir.^[1] Örneğin Birleşik Devletler'de "Veteriner Tıp Doktoru" derecesiyle mezun olurlar. Bangladeş, Kanada, Etiyopya, Macaristan, İran, Malezya, Nijerya, Pakistan, Filipinler, Güney Kore, Tayland, Trinidad Tobago ve başka birçok ülkede de Birleşik Devletler ile aynı dereceyle mezun olurlar.^[1] Türkiye, Birleşik Krallık ve başka birçok ülke de ise beş yıllık veya altı yıllık yüksek lisans eğitimi verilir ve ABD'deki dereceyle mezun olurlar.^[2] Afganistan ve Etiyopya gibi bazı ülkeler kendi ihtiyaçları için veteriner hekim yetiştirirler ancak verilen eğitimin yetersizliğinden dolayı bu unvan ABD ve Avrupa'da tanınmaz.^[2]

Denklik[değiştir | kaynağı değiştir]

Tüm ülkelerdeki Veteriner fakülteleri akredite değillerdir ancak gelişmiş ülkeler, yeni sanayileşmiş ve gelişmekte olan ülkelerin çoğu akreditasyon uygularlar.^[3] Bazı başarısız ülkelerde akreditasyon uygulanmaz. Amerika Birleşik Devletleri'nde AVMA (Amerikan Veteriner Hekimleri Birliği) Eğitim Konseyi (COE)^[4] Veteriner fakültelerini akredite eder.^[5] Akreditasyon standartları ve sistemleri çok çeşitlidir, Avustralya'da, Yeni Zelanda'da ve İngiltere'de, tüm programlar ABD ve Kanada'daki gibi akredite edilir.^{[kaynak belirtilmeli]} Avrupa Birliği de ortak bir akreditasyon standardı geliştirmiştir ve akreditasyonlar EAEVE (Avrupa Birliği Veteriner Hekimlik Eğitim Kurumları Birliği) tarafından yapılır.^[6]^[7]^[8]

Akreditasyon sistemleri gelişmekte olan ülkelerde büyük farklılıklar gösterir. Meksika'da, akreditasyonu "El Consejo Nacional de Educación de la Medicina Veterinaria y Zootecnia (CONEVET)" yapar.^[9] Akreditasyon sistemleri bazı gelişmekte olan veya gelişmemiş ülkelerde çok zayıftır. Mesela Etiyopya'da mevcut fakültelerin kalitesini arttırıp geliştirmek yerine sayılarını arttırmaya odaklanılmıştır. Akreditasyon sistemi olmayan ülkelerde eğitimin kalitesi genelde düşüktür.^[10]

Türkiye'de VEDEK (Veteriner Hekimliği Eğitim Kurumları ve Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği), YÖK tarafından yetkilendirilmiştir ve Veteriner hekimlik eğitiminin standartlarını yükseltmek ve Fakültelerin akredite olmalarına yardımcı olmak için çalışmalar yürütmektedir.^[11]^[12]

Kabul ve maliyetler[değiştir | kaynağı değiştir]

1900 ile 2000 yılları arasında Sydney Üniversitesi'nde her fakültede kayıt yaptıran öğrencilerin oranı.

Veteriner fakültelerinin kabul uygulamaları, gereksinimleri ve zorluk dereceleri ülkeden ülkeye çok farklıdır. Genel olarak fakülte sayısının az olmasından dolayı fakültelere kabul edilme aşaması çok rekabetçi bir süreçtir.^[13] Avustralya, Kanada, İrlanda, Yeni Zelanda, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletlerindeki AVMA (Amerikan Veteriner Hekimleri Birliği)-akredite kuruluşların çoğu Veteriner tıp koleji başvuru hizmetleri (VMCAS) olarak bilinen bir ortak online başvuru sistemi paylaşırlar.^[13] Birçok fakülte VMCAS'ın yanı sıra ek bireysel beceriler gerektirir ve yüksek kabul standartları vardır.^[13]^[14] Avrupa, Güney Amerika, Asya ve Afrika'da kabul standartları çok büyük değişiklik gösterir. Birçok veteriner fakültesi, öğrenci kabulünü kendi bölgelerinden veya ülkelerinden gelen öğrencilerle sınırlar. Mesela ABD'de 28 fakültenin 25'i devlet okuludur ve nispeten daha az sayıda öğrenci ülke dışından kabul edilir.^[13] Diğer ülkelerde de benzer düzenlemeler vardır. Örneğin, Hindistan'da, federal yasaya göre her fakülte diğer bölgelerden gelecek öğrenciler için kontenjanının %15'ini ayırır. Hindistan Veteriner Hekimler Konseyi (federal hükûmetin bir organı), Tüm Hindistan'da Ortak Giriş Sınavı yapar ve sınavda yüksek puanlılar Hindistan genelinde yerleştirilir.^[15]

Türkiye'de fakülteye kayıt ÖSYS ile yapılır. Fakülte sayısının fazla olması sebebiyle fakültelerin taban puanlarının düşük olduğu ileri sürülmektedir.

Ülkelere göre, Veteriner fakültesinde okumanın maliyeti de çok değişkenlik gösterir. Ulusal para değeri, yaşam veya ulusal millî gelir, veteriner hekimliği eğitimi harcamaları, devletin eğitim sübvansiyonları ve miktarı, (kamu veya özel kaynaklardan) öğrencilere mali yardım miktarı ve diğer bir dizi faktör veteriner hekimliği eğitimi maliyetini etkiler.

Müfredat[değiştir | kaynağı değiştir]

Veteriner fakültelerinin müfredatları standart değildir. Program ülkelere göre üç ila altı yıl arasında değişebilmektedir. Müfredatta: Anatomi, fizyoloji, histoloji, nöroanatomi, farmakoloji, immünoloji, bakteriyoloji, viroloji, patoloji, parazitoloji, hayvan besleme, toksikoloji gibi temel bilimler; popülasyon sağlığı ve epidemiyoloji gibi sürü sağlığına yönelik dersler; radyografi, anesteziyoloji, cerrahi, oftalmoloji, ortopedi, dahiliye ve veteriner diş hekimliği gibi klinik dersler bulunmaktadır.

Mezun olabilmek için bir yaz dönemi staj ve bir veya iki dönemden oluşan intörn eğitimi almaları gerekir. Japonya'da ise altı yıllık eğitimi tamamlamayan öğrencilere klinik eğitim izni verilmez. Bazı ülkelerde ödenek yetersizliğinden dolayı klinik eğitim yetersiz kalmaktadır.

Bazı fakültelerde dördüncü yılda müfredat öğrencilerin seçimine göre, çiftlik hayvanlarına yönelik, refakatçi hayvanlara yönelik ve gıda ve yeme yönelik, halk sağlığına yönelik, vahşi yaşama yönelik ve başka alanlara yönelik olarak özelleştirilir.

Anlatım ve ezberci öğrenme veteriner tıp eğitiminde kullanılan en yaygın öğretim yöntemlerinin ikisidir.^[16] Daha az ölçüde, sonuç bazlı eğitim ve keşif yoluyla öğrenme yöntemleri ile ortak pedagojik yaklaşımlar da bulunmaktadır. Araştırmaya dayalı öğrenme de bazen kullanılır.^[17] Son yirmi yılda, probleme dayalı öğrenme, Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda, Amerika Birleşik Devletleri ve özellikle de Batı Avrupa ülkelerdeki veteriner okullarında kabul edilmiştir.^[18]

Uzmanlık[değiştir | kaynağı değiştir]

Veteriner hekimlikte uzmanların sayısı veteriner hekim sayısının küçük bir kısmı kadardır, üniversitelerde ve büyük hayvan hastanelerinde görev yaparlar.

Uzman veteriner hekimler, Kuzey Amerika'da "Amerikan Veteriner Hekimliği Uzmanlık Kurulu" tarafından; Avrupa'da "Avrupa Veteriner Hekimliği Uzmanlık Kurulu" tarafından ve Avustralasya'da "Avustralasya Veteriner Hekimler Kurulu" tarafından resmen tanınırlar. Tanınan uzmanlık alanlarından birine ilgi duymayan hekimler yasal olarak uzman sayılmazlar.

Türkiye'de bir dönem uygulanan uzmanlık eğitimi sonraları kaldırılmıştır. Son zamanlarda bu konuda yapılan çalışmalar mevcuttur.^[19]

Uzmanlıklar Anesteziyoloji, Veteriner diş hekimliği ve Veteriner cerrahi gibi genel konularda olabileceği gibi; Kardiyoloji ya da Dermatoloji gibi özel doku ve organlarla ilgili özel konularda da olabilir.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Veteriner fakültesi
Veteriner fakülteleri listesi 21 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Türkiye'deki veteriner fakülteleri listesi
Veteriner hekim
Veteriner tıp
VikiVet 10 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ""AVMA-Listed Veterinary Colleges of the World."" (PDF). 29 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015.
^ ^a ^b ""Universities, Institutions, Colleges and Schools Awarding Veterinary Degrees."" (PDF). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015.
^ Simmons, Don.
^ "AVMA Center for Veterinary Education Accreditation". 11 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015.
^ Krehbiel, Jan.
^ Halliwell, R.E. "Accreditation of Veterinary Schools in the United Kingdom and the European Union: The Process, Current Issues and Trends, and Future Concerns."
^ Fernandes, Tito.
^ European Association of Establishments for Veterinary Education Web site 25 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ Berruecos, J.M.; Trigo, Francisco J.; and Zarco, Luis A. "The Accreditation System for Colleges of Veterinary Medicine in Mexico and a Comparison with the AVMA System."
^ Mayen, Friederike.
^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2015.
^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2015.
^ ^a ^b ^c ^d Veterinary Medical School Admission Requirements.
^ Kogan, L.R. and McConnell, S.L. "Gaining Acceptance Into Veterinary School: A Review of Medical and Veterinary Admissions Policies."
^ ""All India Common Entrance Examination (AICEE)."". 16 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015.
^ Edmondson, Katherine M. "Applying What We Know About Learning to Veterinary Education."
^ Powell, V. and Steel, C.H. "Search for the Woolly Mammoth: A Case Study in Inquiry-Based Learning."
^ Howell, N.E.; Lane, India F.; Brace, James J.; and Shull, R.M. "Integration of Problem-Based Learning in a Veterinary Medical Curriculum: First-Year Experiences with Application-Based Learning Exercises at the University of Tennessee College of Veterinary Medicine."
^ http://www.bugun.com.tr/son-dakika/veterinerlere-de-doktorlar-gibi-uzmanlik-1352133.html^{[ölü/kırık bağlantı]}

[AVMAlisting-1] ""AVMA-Listed Veterinary Colleges of the World."" (PDF). 29 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015.

[VetsNet-2] ""Universities, Institutions, Colleges and Schools Awarding Veterinary Degrees."" (PDF). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015.

[3] Simmons, Don.

[4] "AVMA Center for Veterinary Education Accreditation". 11 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015.

[5] Krehbiel, Jan.

[6] Halliwell, R.E. "Accreditation of Veterinary Schools in the United Kingdom and the European Union: The Process, Current Issues and Trends, and Future Concerns."

[7] Fernandes, Tito.

[8] European Association of Establishments for Veterinary Education Web site 25 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[9] Berruecos, J.M.; Trigo, Francisco J.; and Zarco, Luis A. "The Accreditation System for Colleges of Veterinary Medicine in Mexico and a Comparison with the AVMA System."

[Mayen-10] Mayen, Friederike.

[11] "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2015.

[12] "Arşivlenmiş kopya". 25 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2015.

[VMSAR-13] Veterinary Medical School Admission Requirements.

[14] Kogan, L.R. and McConnell, S.L. "Gaining Acceptance Into Veterinary School: A Review of Medical and Veterinary Admissions Policies."

[15] ""All India Common Entrance Examination (AICEE)."". 16 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015.

[16] Edmondson, Katherine M. "Applying What We Know About Learning to Veterinary Education."

[17] Powell, V. and Steel, C.H. "Search for the Woolly Mammoth: A Case Study in Inquiry-Based Learning."

[18] Howell, N.E.; Lane, India F.; Brace, James J.; and Shull, R.M. "Integration of Problem-Based Learning in a Veterinary Medical Curriculum: First-Year Experiences with Application-Based Learning Exercises at the University of Tennessee College of Veterinary Medicine."

[19] ttp://www.bugun.com.tr/son-dakika/veterinerlere-de-doktorlar-gibi-uzmanlik-1352133.html^{[ölü/kırık bağlantı]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

g t d Türkiye'deki Veteriner Fakülteleri
Marmara Bölgesi	İstanbul Namık Kemal Uludağ Balıkesir Askerî Eğitim Merkezi
Ege Bölgesi	Adnan Menderes Afyon Kocatepe Dokuz Eylül Sıtkı Koçman
Akdeniz Bölgesi	Mehmet Akif Ersoy Mustafa Kemal Çukurova
İç Anadolu Bölgesi	Ankara Selçuk Erciyes Kırıkkale Aksaray Cumhuriyet Bozok Necmettin Erbakan
Karadeniz Bölgesi	Ondokuz Mayıs Hitit Kastamonu
Doğu Anadolu Bölgesi	Atatürk Fırat Yüzüncü Yıl Bingöl Kafkas
Güneydoğu Anadolu Bölgesi	Dicle Harran Siirt
Yurt dışı	Yakın Doğu Kırgızistan - Türkiye Manas Üniversitesi
Öncüller ve kapatılanlar	Askeri Baytar Mektebi

Veteriner hekimlik eğitimi nedir?, Veteriner hekimlik eğitimi anlamı nedir?, Veteriner hekimlik eğitimi ne demektir?