Karamazov Kardeşler (film, 1958)

Karamazov Kardeşler
The Brothers Karamazov
	"Karamazov Kardeşler" (The Brothers Karamazov) filminin sinema afişi
Yönetmen	Richard Brooks
Yapımcı	Pandro S. Berman
Senarist	Richard Brooks; Julius J. Epstein; Philip G. Epstein; Dostoyevski (roman)
Oyuncular	Yul Brynner; Maria Schell; Claire Bloom; Lee J. Cobb; Albert Salmi; William Shatner; Richard Basehart; Judith Evelyn
Müzik	Bronislau Kaper
Görüntü yönetmeni	John Alton
Kurgu	John D. Dunning
Stüdyo	MGM; Avon
Dağıtıcı	MGM
Cinsi	Sinema filmi
Renk	Renkli (Metrocolor)
Yapım yılı	1958
Çıkış tarih(ler)i	20 Şubat 1958, New York
Süre	145 dakika
Ülke	ABD
Dil	İngilizce
Diğer adları	Karamazov Kardeşler (Türkiye); Les frères Karamazov (Fransa); I fratelli Karamazov (İtalya); Los Hermanos Karamazov (İspanya); Die Brüder Karamasov (Almanya)

Karamazov Kardeşler, 1958 ABD yapımı dramatik filmdir. Özgün adı The Brothers Karamazov olan film Türkiye'de 1970'li yıllarda TRT Televizyonunda, 2007'de de Business Channel'da gösterildi.

"Karamazov Kardeşler"i, tıpkı bu filmde de olduğu gibi, kendi yönettiği filmlerinin çoğunun senaryosunu kendisi yazan Oscar ödüllü Amerikalı yönetmen Richard Brooks yönetmiştir. Film, Rus yazar Dostoyevski'nin 1880 yılında bitirdiği, son ve zirve romanı olan Karamazov Kardeşler (Brat'ya Karamazovy, Братья Карамазовы)'den uyarlanmıştır. Brooks, senaryoyu kaleme alırken Julius J. Epstein ve Philip G. Epstein'dan yardım almıştı. Brooks, 19. yüzyıl Rus Edebiyatından yaptığı çevirilerle ünlenmiş İngiliz çevirmen Constance Garnett'ın Rusça aslından yaptığı çeviriyi esas almıştır.^[1]

Baba Karamazov'u Lee J. Cobb, oğullarını da Yul Brynner, William Shatner, Richard Basehart ve Albert Salmi'nin canlandırdığı filmin kadın oyuncuları ise Maria Schell, Claire Bloom ve Judith Evelyn'dir. Filmde Maria Schell'in oynadığı gizemli kadın Grushenka rolünü kapabilmek için Marilyn Monroe'nun o tarihte çok mücadele ettiği Hollywood'da kulaktan kulağa dolaşmaktadır.^[2] "Karamazov Kardeşler", hem Uzay Yolu televizyon dizisinin kaptanı William Shatner'ın, hem de Albert Salmi'nin sinemadaki ilk filmidir.^[3]

Baba Karamazov rolüyle Lee J. Cobb En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü'ne, film de Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye'ye aday gösterilmişti.^[4]

Daha önce VHS formatında piyasaya verilmiş olan filmin 2009 yılı itibarıyla sadece İspanya'da üretilmiş bir DVD'si vardır.

Özet[değiştir | kaynağı değiştir]

1870'lerde Çarlık Rusyasındaki küçük Ryesk kasabasında geçen bu aile dramında varlıklı ama eli sıkı bir hovarda olan Baba Karamazov (Lee J. Cobb)'un dört erişkin oğluyla olan sorunları anlatılır. Kumarbaz, çapkın ve meteliksiz bir subay olan büyük oğul Dmitri (Yul Brynner), aileden kopuk yaşayan tanrı tanımaz nihilist oğul Ivan (Richard Basehart), onun aksine kendini dine vermiş bir keşiş olan Alexi (William Shatner) ve saralı gayrimeşru çocuk Smerdjakov (Albert Salmi) hepsi farklı annelerden doğmuşlardır. Bencil baba çocuklarına karşı çok acımasızdır.

Tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Genelde edebiyat eserlerinin sinema uyarlamaları film eleştirmenlerince pek başarılı bulunmazlar. Dostoyevski'nin Rus edebiyatının doruklarındaki bu dev eserinin Hollywood'da yapılmış bu ilk sinema uyarlaması da aynı şekilde söz birliği etmişçesine hiçbir eleştirmen tarafından beğenilmemişti. Her şeyden önce ağdalı bir dili olan ve karışık bir teknikle yazılmış bu hacimli romanı (Türkçe ilk baskısı 1700 sayfa ve dört ciltti) 2,5 saatlik bir filme sığdırmanın olanaksız olduğu, bunun için en az 4 saatlik bir film yapmak gerektiği belirtilmiştir. Nitekim romanın 1969 tarihli Sovyet uyarlaması 4 saat sürüyordu ve romana daha sadık bulunmuştu. Yine Rusya'da yapılan TV dizisi toplamda 7,5 saat uzunluğundaydı, Brezilya'da yapılan dizi ise birer saat süren 178 bölümden oluşuyordu.

Klasik eserlerin çizgi roman haline getirilmiş versiyonlarına (Classics Illustrated gibi) gönderme yapılarak bu filmin de bir klasikten çok bir 'klasik çizgi roman' gibi durduğu da ileri sürülmüştür. Oyuncuların yer yer iyi oyun çıkardıkları anlarda alkışı hak edecek kadar göz doldurdukları ama çoğunlukla düz ve ruhsuz oynadıkları hatta zaman zaman gülünç oldukları yazılmıştır. Romanın ruhunu yakalayamayan bu grotesk filmin dönemin atmosferini de yeterince yansıtamadığı ileri sürülmüştür.

Görüntü yönetmeni John Alton'un çektiği filmin çarpıcı sıcak renkli görüntüleri, ışıklandırması ve egzotik müziği neredeyse filmin yegane beğenilen tarafları olmuştur.^[5]

Oyuncu kadrosu[değiştir | kaynağı değiştir]

Oyuncu	Rolü
Yul Brynner	Dmitri Karamazov
Maria Schell	Grushenka
Claire Bloom	Katya
Lee J. Cobb	Baba Karamazov
Albert Salmi	Smerdjakov (üvey kardeş)
William Shatner	Alexi Karamazov
Richard Basehart	Ivan Karamazov
Judith Evelyn	Mme. Anna Hohlakov
Edgar Stehli	Grigory
Harry Townes	Ippoli Kirillov
Miko Oscard	Ilyusha Snegiryov
David Opatoshu	Yüzbaşı Snegiryov
Simon Oakland	Mavrayek
Frank DeKova	Yüzbaşı Vrublevski
Jay Adler	Rehinci
Gage Clarke	Savunma avukatı
Ann Morrison	Marya
Mel Welles	Trifon Borissovitch

Diğer "Karamazov Kardeşler" uyarlamaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Richard Brooks'un 1958'de yönettiği bu film romanın o tarihe kadar yapılmış 4. sinema uyarlamasıdır ve Hollywood'da yapılan ilk uyarlama olma özelliğini de taşır. Aynı zamanda da renkli çekilmiş ilk uyarlamadır. 1921 ve 1931'deki uyarlamalar Almanya'da, 1947'deki uyarlama ise İtalya'da yapılmıştı ve siyah beyaz çekilmişlerdi.

Yıl	Film	Ülke	Yönetmen	Notlar
1921	Die Brüder Karamasoff	Almanya	Carl Froelich	Siyah beyaz
1931	Der Mörder Dimitri Karamasoff	Almanya	Erich Engels, Fyodor Otsep	Siyah beyaz
1947	I fratelli Karamazoff	İtalya	Giacomo Gentilomo	Siyah beyaz
1958	The Brothers Karamazov	ABD	Richard Brooks	Renkli (Bu maddenin konusu)
1969	Bratya Karamazovy	Sovyetler Birliği	Kirill Lavrov	Renkli 232 dakika
1976	"O Julgamento"	Brezilya	Edison Braga	TV dizisi. 178 bölüm (60'ar dak.)
2009	"Bratya Karamazovy"	Rusya	Yuriy Moroz	8 bölülük TV mini dizisi. 440 dak.
2010	"Karadağlar"	Türkiye	Oğuzhan Tercan	Bu TV dizisinde Erdal Özyağcılar başrolde.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "The Brothers Karamazov/writers" (İngilizce). IMDb. 14 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2009.
^ "The Brothers Karamazov/Plot Synopsis" (İngilizce). www.allmovie.com. 27 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2009.
^ "The Brothers Karamazov/trivia" (İngilizce). IMDb. 29 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2009.
^ "Festival de Cannes: The Brothers Karamazov" (İngilizce). www.festival-cannes.com. 23 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2009.
^ "The Brothers Karamazov (1958)" (İngilizce). www.rottentomatoes.com. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2009.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

IMDb'de Karamazov Kardeşler
allmovie.com'da "The Brothers Karamazov"27 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "The Brothers Karamazov/writers" (İngilizce). IMDb. 14 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2009.

[2] "The Brothers Karamazov/Plot Synopsis" (İngilizce). www.allmovie.com. 27 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2009.

[3] "The Brothers Karamazov/trivia" (İngilizce). IMDb. 29 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2009.

[4] "Festival de Cannes: The Brothers Karamazov" (İngilizce). www.festival-cannes.com. 23 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2009.

[5] "The Brothers Karamazov (1958)" (İngilizce). www.rottentomatoes.com. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2009.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

The Brothers Karamazov nedir?, The Brothers Karamazov anlamı nedir?, The Brothers Karamazov ne demektir?