Rajani Palme Dutt
Doğum	19 Haziran 1896 Cambridge, İngiltere
Ölüm	20 Aralık 1974 (78 yaşında) Londra, İngiltere
Meslek	Komünist siyasetçi ve teorisyen
Tanınma nedeni	Büyük Britanya Komünist Partisi genel sekreteri

Rajani Palme Dutt (19 Haziran 1896 - 20 Aralık 1974) gazeteci, Büyük Britanya Komünist Partisinin Genel Sekreterliğini yapmış olan komünist siyasetçi ve teorisyen.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Rajani Palme Dutt 1896 yılında İngiltere'de Cambridge yakınlarındaki Mill Road'da doğdu.^[1] Babası Hint Dr. Upendra Dutt hekimdi, annesi ise İsveçli Anna Palme idi. Annesi ileride İsveç Başbakanı olacak olan Olof Palme'nin büyük teyzesiydi. Kız kardeşi Elna Palme Dutt ise tanınan bir istatistikçidir.

Dutt, Cambridge'deki Perse Okulu sonrasında ise Oxford'daki Balliol Kolejine devam eder. Üniversite döneminde I. Dünya Savaşı'na gönüllü katılıma dair muhalif tutumu nedeniyle kovuşturmaya uğrar. 1920 yılında İngiltere'ye Komintern temsilcisi olarak gelmiş olan Estonyalı yazar ve siyasetçi Salme Murrik ile tanışır ve 1922 yılında evlenir.

1920 yılında yeni kurulan Büyük Britanya Komünist Partisine katılır. 1921 yılında partinin aylık dergisi olan Labour Monthly dergisini kurar ve ölünceye kadar da genel yayın yönetmenliğini yürütür. Dutt, 1922 yılında başlatılan partinin haftalık yayın organı Workers' Weekly dergisinin yöneticiliğine getirilir. Dutt, partinin Merkez Komitesinde 1923-1965 arasında görev alır ve partinin önde gelen teorisyeni olarak öne çıkar.

1923 yılında ilk kez Sovyetler Birliği'ne giden Dutt, ertesi yıl Komintern Yürütme Komitesine seçilir. 1925 yılında geçirdiği rahatsızlıktan sonra Worker's Weekly dergisindeki görevlerini bırakmak zorunda kalır, bu dönemde Komintern temsilcisi olarak Belçika ve İsveç'te bulunur. Ayrıca Hindistan Komünist Partisine de danışmanlık yapar.

Palme Dutt, Sovyetler Birliği'ne ve geleneksel Leninizm ilkelerine bağlı bir komünistti. 1939 yılında partinin genel sekreteri Harry Pollitt, İngiltere'nin II. Dünya Savaşı'na girişini desteklemesi üzerine görevden alınması yönünde Komintern nezdinde girişimde bulunmuş, başarılı olmuş ve 1941 yılına kadar kendisi partinin başına geçmiştir. Ancak 1941 yılında Nazi Almanyası Sovyetler Birliği'ne saldırıp savaşın çehresi değişince Pollitt yeniden başa geçmiştir.

Dutt, ünlü eseri Faşizm ve Toplumsal Devrimde yaptığı önemli tahlillerle Almanya, İtalya ve diğer ülkelerde faşizmin yükseliş dinamiklerini ele almıştır.

Dutt, Stalin'in ölümünden sonra Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreterliğine gelen Nikita Kruşçev'in 20. Kongre'de getirdiği eleştirilere mesafeli yaklaşmış ve geleneksel hattından taviz vermemiştir. Buradan devamla 1968 yılında Varşova Paktı orduları tarafından Prag Baharı olarak da adlandırılan Çekoslovakya'ya askeri müdahaleyi savunmuştur. İlerleyen dönemde partisinin Avrokomünizme kayışını eleştirmiştir. 1974 yılında öldüğünde partinin yetiştirdiği en önemli teorisyen konumundaydı.

Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

1920: The Sabotage of Europe

1921: Back to Plotinus, Review of Shaw's Back to Methusela: A Metaphysical Pentateuch

1921: Psycho-Analysing the Bolshevik, Review of Kolnai's Psycho-analysis and Sociology

1922: The End of Gandhi

1923: The British Empire

1923: The Issue in Europe

1925: Empire Socialism (broşür)

1926: The Meaning of the General Strike (broşür)

1926: Trotsky and His English Critics

1928: Indian Awakening

1931: India

1931: Capitalism or Socialism in Britain? (broşür)]

1933: Democracy and Fascism (broşür)

1933: A Note on the Falsification of Engels’ Preface to “Marx’s ‘Class Struggles in France”

1934: Fascism and Social Revolution

1935: The Question of Fascism and Capitalist Decay

1935: British Policy and Nazi Germany

1935: The British-German Alliance in the Open

1935: For a united Communist Party: an appeal to I.L.P'ers and to all revolutionary workers

1936: In Memory of Shapurji Saklatvala

1936: Anti-Imperialist People's Front in India, Ben Bradley ile beraber yazmıştır

1936: Left Nationalism in India

1938: On the Eve of the Indian National Congress, Harry Pollitt ve Ben Bradley ile beraber yazmıştır

1938: The Philosophy of a Natural Scientist

1938: The Philosophy of a Natural Scientist, a Rejoinder to Levy

1938: Review of Marx & Engels on the U.S. Civil War

1939: Why this War? (broşür)

1940: Twentieth Anniversary of the Communist Party of Great Britain

1940: India Today

1947: Declaration on Palestine

1949: Introductory Report on Election Programme

1953: Stalin and the Future

1953: The crisis of Britain and the British Empire

1963: Problems of Contemporary History

1967: Whither China?

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• R. Palme Dutt Arşivi 18 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Marxists.org internet arşivi içinde
• BIBLIOTHÈQUE NATIONALE DE FRANCE arşivi 25 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.