III. TBMM Binası

III. TBMM Binası
Türkiye Büyük Millet Meclisi Binası
	TBMM logosu
	Türkiye Büyük Millet Meclisi
Genel bilgiler
Tür	Meclis binası
Mimari tarz	Neoklasik
Konum	Bakanlıklar, Ankara, Türkiye
Koordinatlar	39°54′42″K 32°51′04″D / 39.91167°K 32.85111°D
Mevcut kullanan	Türkiye Büyük Millet Meclisi
Temel atma	26 Ekim 1939
Başlama	1939
Tamamlanma	1960
Açılış	6 Ocak 1961
Sahip	Türkiye
Teknik ayrıntılar
Zemin alanı	19.372 m2 (208.520 ft2)
Tasarım ve inşaat
Mimar(lar)	Clemens Holzmeister

III. TBMM Binası, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından günümüzde kullanılmakta olan meclis binasıdır.

Avusturyalı mimar Clemens Holzmeister'in eseridir ve Türkiye'nin ideallerinin simgesi olan bir yapı olarak tasarlanmıştır.^[2] İnşaat, Holzmeister'in 1948'de ülkesine dönmesinden sonra yardımcısı Ziya Payzın tarafından 1960 yılında tamamlanmış ve Ocak 1961'de kullanılmaya başlanmıştır.^[2]^[4]

475.521 metrekarelik bir arazi içinde yer alır. Ana binasının yerleşim alanı 19.372 metrekare; faydalı iç mekanlar itibarıyla toplam hacmi ise 56.775 metrekaredir.^[3]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

TBMM 11 Ocak 1937'de çıkarttığı yasa ile "anıtsal bir değer taşıyan, Türkiye Cumhuriyeti'nin devamlılığına ve yirminci yüzyılın mimari karakteristiklerine uygun" yeni bir meclis binasının yapımı için bir yarışma düzenlenmesine karar vermişti.^[5] 1938 yılında yapılan yarışmaya 14 proje katıldı; jüri üç projeyi birincilik ödülüne layık gördü.^[5] Atatürk'ün de beğenisini kazanan Clemens Holzmeister'in projesinin yapılmasına karar verildi.

Binanın yapımı 26 Ekim 1939'da dönemin Meclis Başkanı Abdülhalik Renda'nın attığı temel ile başladı^[3] ancak II. Dünya Savaşı'nın başlaması ile ortaya çıkan mali sıkıntılar nedeniyle 1941 yılında inşaata ara verildi. Yapımı aralıklarla devam eden Mecliste bitirilen ilk kısım, bir dönem Muhafız Taburu tarafından kullanıldı.^[2] Daha sonra bitirilen ve bir süre basım işleri ile sağlık hizmetlerinin yürütüldüğü bölüm ise Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nin kullanımına tahsis edildi (Bu bina 2010 yılında yıkılmış ve yerine TBMM Halkla İlişkiler Binası yapılmıştır^[2]).

Clemens Holzmeister'in ülkesine dönmesinden sonra öğrencisi ve yardımcısı olan Ziya Payzın, Holzmeister’in temsilcisi sıfatıyla inşaat çalışmalarını bizzat yürüttü.^[2] 1957 yılının Aralık ayında Bağdat Paktı Bakanlar Konseyi Toplantısının Ankara'da yapılacak olması, yavaş yavaş ilerleyen TBMM binası için bir dönüm noktası oldu.^[2] Mekan, toplantı için hazır hale getirildi ve toplantı yeni meclis binasında gerçekleşti. Bu toplantının ardından Başbakanlık ve Dışişleri Bakanlığı binalarının yapımından vazgeçilerek^[5] meclis binası inşaatına hız verildi.

Bina (Kurucu Meclis olarak) 6 Ocak 1961'de tamamıyla kullanılmaya başladı. Tüm bloklar meclis kullanımına tahsis edildi. Türkiye Büyük Millet Meclisi, 1961 yılından itibaren çalışmalarını bu binada yürütmektedir. Daha önceki TBMM binaları da müze olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Açıldığı tarihte iki meclisli sisteme göre tasarlanmış olan TBMM binası, 1982 yılında tek meclis sistemine göre yeniden düzenlendi.^[2]

Binanın Genel Kurul Salonu, 1995 yılında açılan yarışmada birincilik alan İlhami Ural ve Adnan Ural'ın projesine göre yeniden düzenlenmiştir.^[6] Bu düzenlemede milletvekilleri sürekli sıralar yerine, iki kişilik alt gruplar içinde yerleştirilmiş ve Avrupa kentlerinde uygulanan ışınsal-dairesel amfi planı uygulanmıştır.^[6]

Mimari özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Meclis binası, Türkiye Cumhuriyeti'nin gücünü simgeleyecek bir biçimde, ağırbaşlı, sağlam ve dayanıklı nitelikte tasarlanmıştır. Betonarme karkas olarak yapılmış beş katlı bir yapıdır. Binanın dışında kaplama malzemesi olarak bej renkli traverten, içeride otuz tür yerli mermer, çini, bronz, çeşitli ahşap türleri kullanılmıştır.^[1]

Ön cephe uzunluğu 248 metredir. Ön cephede birbirine paralel iki sıra halinde yanlara uzanan kanatlar ve bu kanatları birleştiren köprüler bulunur. Ana Binanın ön cephesindeki orta alanda anıtsal nitelik taşıyan Şeref Girişi, köprü kanatlar altında 1 ve 2 numaralı, arka cephede ise 3 ve 4 numaralı giriş kapıları yer alır.^[3]

Şeref Girişinden, iç taraftaki Şeref Holüne beş büyük bronz kapıyla geçilir. Buradan iki iç bahçenin bulunduğu mermer salon ve sütunlu galerilere girilir.^[3] Milletvekillerinin kulis yerleri olan bu galerilerin çevrelediği orta mekanda ise Genel Kurul Toplantı Salonu bulunur.

Binada, Genel Kurul Salonun dışında siyasi parti grupları için ayrılmış 176, 415 ve 700 kişilik üç büyük toplantı salonu ile ayrıca 44 salon ve 352 küçüklü büyüklü oda bulunmaktadır.^[3] İki kanat bölümden birinde, TBMM Başkanlık makamı ve çalışma büroları ile Başkanlık Divanı üyelerinin odaları, diğer uç bölümde ise, iç içe üç büyük salondan oluşan TBMM Tören Salonu vardır.

Binada ayrıca siyasi partilere ayrılmış yönetim büroları, komisyonların toplantı salonları, Meclis Kütüphanesi, bilgisayar merkezi, arşiv, basın ve lostra salonları, PTT, havayolları ve demiryolları bilet satış gişeleri ile Genel Sekreterlik ve bağlı hizmet birimleri bululnur.

50 Yılda 50 Eser[değiştir | kaynağı değiştir]

İnşaat Mühendisleri Odası odanın kuruluşundan itibaren 50 yıl içerisinde ülkede gerçekleştirilmiş 50 büyük inşaat projesini bir juri tarafından saptayarak bu projeleri 50 Yılda 50 Eser adı altında ilan etmiştir. Liste bölgesel kalkınma, binalar, ulaşım, hidroloji ve endüstri alt başlıklarını taşımaktadır. Bu proje de o liste içerisinde yer almaktadır.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kıymetli Bir Bina Öyküsü, TRT Belgesel, 2016

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Türkiye Büyük Millet Meclisi Binası". Goethe-Institut Ankara. 2010. 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2016.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h "TBMM Binaları" (PDF). TBMM Yayınları. 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2016.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Aras, Gökçe. "Meclis Binaları". 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2016.
^ Yılmaz, Nida. "Yüksek Mimar Ziya Payzın:"Türkiye Büyük Millet Meclisi Şu Anda Bir Müzedir"" (PDF). Mecli Bülteni dergisi. 14 Kasım 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2016.
^ ^a ^b ^c "Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)". Arkitera.com Siesi. 29 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2016.
^ ^a ^b Güzer, Abdi. "Türkiye Büyük Millet Meclisi Yarışması Üzerine Notlar 2" (PDF). Mimarlık Dergisi, Sayı 264, Yıl 1995 (33/4). 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Kasım 2016.

[GI-1] "Türkiye Büyük Millet Meclisi Binası". Goethe-Institut Ankara. 2010. 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2016.

[cocuk-2] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h "TBMM Binaları" (PDF). TBMM Yayınları. 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2016.

[aras-3] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Aras, Gökçe. "Meclis Binaları". 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2016.

[nida-4] Yılmaz, Nida. "Yüksek Mimar Ziya Payzın:"Türkiye Büyük Millet Meclisi Şu Anda Bir Müzedir"" (PDF). Mecli Bülteni dergisi. 14 Kasım 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2016.

[arkitera-5] "Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)". Arkitera.com Siesi. 29 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2016.

[abdi-6] Güzer, Abdi. "Türkiye Büyük Millet Meclisi Yarışması Üzerine Notlar 2" (PDF). Mimarlık Dergisi, Sayı 264, Yıl 1995 (33/4). 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Kasım 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

III. TBMM Binası nedir?, III. TBMM Binası anlamı nedir?, III. TBMM Binası ne demektir?