Tarkan (film)

Tarkan
Yönetmen	Tunç Başaran
Yapımcı	Nahit Ataman
Senarist	Sezgin Burak
Hikâye (eser)	Sezgin Burak
Anlatıcı	Doğan Bavli
Oyuncular	Kartal Tibet; Kayhan Yıldızoğlu; Mümtaz Ener; Lale Belkıs
Seslendiren	Tuncer Aydınoğlu
Müzik	Dmitri Şostakoviç
Görüntü yönetmeni	Necati İlktaç
Stüdyo	Acar Film
Dağıtıcı	Arzu Film; Tuna Film
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Aksiyon, fantastik, macera, tarihsel
Renk	Renkli
Yapım yılı	1969
Çıkış tarih(ler)i	1969
Süre	80 dakika
Ülke	Türkiye
Dil	Türkçe
Devam filmi	Tarkan: Gümüş Eyer
Diğer adları	Tarkan: Mars'ın Kılıcı

Tarkan ya da Tarkan: Mars'ın Kılıcı, kurgusal karakter Tarkan üzerine yazılmış Mars'ın Kılıcı isimli çizgi romandan^[1] uyarlanan 1969 yapımı fantastik Türk filmi. Tunç Başaran tarafından yönetilen film Sezgin Burak'ın Mars'ın Kılıcı adındaki çizgi romanına sadık kalınarak çekilmiştir. Tarkan serisinin ilk filmi olan bu filmde devam filmlerinde de olduğu gibi Tarkan karakterini Kartal Tibet canlandırmıştır.^[2]

Tarihsel film niteliği de taşıyan yapımda Avrupa Hun İmparatoru Attila, Vandal Kralı Genseriko ve Roma İmparatoru Valentinianus'un Savaş Tanrısı Mars'ın sihirli kılıcını el geçirme çabaları işlenmektedir.

Konu[değiştir | kaynağı değiştir]

Film, Karadeniz'in kuzeyini fetheden Avrupa Hunları'nın başbuğu Attila'nın yavaş yavaş Avrupa kıtasına yayılmaya başladığı günlerde geçmektedir. Avrupa'dan sonra bütün dünyaya hükmetmek isteyen Attila sadece Moro diye bir rahibin bildiği Savaş Tanrısı Mars'ın kılıcını da ele geçirmek istemektedir. Çünkü bu kılıcı kim ele geçirirse dünyaya da o hakim olacaktır. Savaş Tanrısı Mars yeryüzünden giderken bu kılıcı bir kayaya saplamıştır. Mars'ın kılıcı yüzyıllardır kendisini kayadan çıkarıp dünyanın hakimi olacak insanı beklemektedir. Hunlar'ın korkusundan dehşete düşmüş olan Avrupa hükümdarları da bir tek ümidin peşindedirler: Savaş Tanrısı Mars'ın kılıcı. Ancak ona sahip oldukları anda Attila'nın gücüne karşı durabileceklerine inanmaktadırlar.

Bir yandan Vandal ülkesinin vahşi, gözünü budaktan sakınmayan kralı Genseriko; diğer yandan sinsi, hunhar, çılgın Roma İmparatoru Valentinianus. Her ikisi de Attila'nın Avrupayı istila etmesine karşı koyabilmek için Mars'ın kılıcına sahip olabilme çabasındadırlar.^[3]

Yapım[değiştir | kaynağı değiştir]

1967 yılında Hürriyet'te çizilmeye başlanan Tarkan'ın halk arasında büyük bir popülarite kazanmasının ardından çizgi romanın filme aktarılması uzun sürmemiştir.^[4] 1968 yılında çekilen ve ilk Tarkan filmi olan Bozkırlar Şahini Tark-Han, serinin çizeri olan Sezgin Burak'tan izin alınmadan çekilmiştir.^[5] Eser sahibinden izin alınmadan çekildiği için "sahte" olarak tanımlanan bu yapım orijinal Tarkan serisine dahil edilmez.^[6]

Acar Film stüdyolarında hazırlanıp^[7] Arzu Film tarafından dağıtılan ilk orijinal filmse, Ertem Eğilmez yapımcılığında çekilmiştir. Tunç Başaran'ın yönetmenliğini yaptığı yapım Sezgin Burak'ın Mars'ın Kılıcı adlı çizgi romanından uyarlanmıştır.

Bu orijinal filmin yapım süreci sürerken Tarkan karakterini oynayacak oyuncuyu seçmek için bir yarışma düzenlenmiştir. Dönemin popüler yayımlarından Pazar dergisi tarafından düzenlenen bu yarışma sonucunda ise Ünal Şahin başrolü oynayacak kişi olarak tanıtılmıştır. Fakat Ertem Eğilmez ve Tunç Başaran tanınmamış bir kişinin filmde oynamasının riskli olduğunu savunarak Tarkan rolünü daha önce Karaoğlan rolüyle tanınmış olan Kartal Tibet'e vermişlerdir.^[8] Bunun üzerine Ünal Şahin başka bir şirket tarafından çekilen Tarkan: Canavarlı Kule adlı filmde yer almıştır.^[9] Sezgin Burak'ın çizgi romanları dışında bir senaryoyla çekilen bu film de tıpkı Bozkırlar Şahini Tark-Han gibi orijinal Tarkan serisine dahil değildir.^[6]

Karakterler ve oyuncular[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarkan (Kartal Tibet) — Attila'nın akıncısı ve Hun kahramanı.
Kurt (Con) — Tarkan'ın yardımcısı ve sadık kurdu.
Attila (Oktar Durukan) — Avrupalılar tarafından Tanrının Kırbacı olarak anılan onuncu Avrupa Hun İmparatorluğu hükümdarı.
Valentinianus (Kayhan Yıldızoğlu) — Batı Roma İmparatorluğu'nun onbirinci imparatoru.
Genseriko (Mümtaz Ener) — Vandal ve Alan kralı.
Genseriko'nun kızı (Lale Belkıs) — Genseriko'nun kızı, Vandal ve Alan prensesi.
Aybars (Dündar Aydınlı) — Uç kalesi kumandanı.
Bige (Zuhal Aktan) — Tarkan'ın arkadaşı.
Kulke (Moris) — Tarkan'ın arkadaşı.
Otmar (Zeki Alpan) — Bige'nin hancı babası.
Licius (?) — Valentinianus'un Mars'ın kılıcını bulmak için görevlendirdiği gladyatör.
Eudoxia (Birsen Ayda) — Valentinianus'un karısı.
Horasius (Hüseyin Kutman) — Gladyatör eğitmeni ve Valentinianus'un sağ kolu.
Kosta (Yusuf Sezer) — Bir Roma askeri.
Örümcek (Danyal Topatan) — Genseriko'nun kumandanı.
Kuzmo (Behçet Nacar) — Genseriko'nun kızının hizmetkârı.
Rahip Moro (Mustafa Yıldız) — Dünya üzerinde Mars'ın kılıcının yerini bilen tek kişi.
Pier (İhsan Yüce) — Yüzlerce yıldır Mars'ın kılıcını koruyan kişi.
Hugo (Lütfü Engin) — Düzenbaz bir hancı.
Aneta (Aynur Aydan) — Hugo'nun güzel kadını.

Müzik[değiştir | kaynağı değiştir]

Filmin popüler olmasında ve büyük bir başarı sağlamasında önemli bir etken olan film müziği Sovyet besteci Dmitri Şostakoviç'in 1937'de^[10] bestelediği 5. Senfonisinden^[11] alınmıştır. Moderato, Allegretto, Largo ve Allegro non Troppo adındaki dört başlıktan oluşan bu senfoninin Moderato bölümü filmde kullanılmıştır.^[12] Aynı bestecinin 4. Senfonisinin açılışı da mektup yakma sahnesinde kısaca duyulabilir.^[13] Ayrıca çogu sahnede Kış Aslanı filminin ana müziğinden betimleremelerde yapılmıştır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Tarkan - Mars'ın Kılıcı". alisveris.turkuvazkitap.com.tr. 12 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.
^ "Tarkan: Mars'ın Kılıcı". sinemalar.com. 25 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.
^ Konu bilgileri bu adresteki 20 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. filmin girişinde yer alan açıklama kısmından alınmıştır.
^ "Çizgi romandan sinemaya bir Türk kahramanı: Tarkan". sinepil.org. 17 Şubat 2010. 21 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.
^ "Bozkirlar sahini Targan" (İngilizce). imdb.com. 3 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.
^ ^a ^b Çakmak, Yener. "TARKAN FİLMLERİ". tarkan.com.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.
^ Stüdyo bilgisi bu adresteki 20 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. filmin girişinde yer alan cast kısmından alınmıştır.
^ "Karaoglan-Altay'dan gelen yigit" (İngilizce). imdb.com. 25 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.
^ "Tarkan Canavarlı Kule". sinemalar.com. 30 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.
^ Ali, Filiz (8 Ekim 2006). "Şostakoviç 100 yaşında". sanat.milliyet.com.tr. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.
^ Güran, Yalçın. "Dmitri Shostakovich…". yalcinguran.com. 10 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.
^ Şostakoviç, Dmitri. "Dmitri Shostakovich - Symphony No. 5 Op. 47 - Moderato". youtube.com. 20 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.
^ Şostakoviç, Dmitri. "Dmitri Shostakovich : Symphony No. 4 in C minor, Op.43". youtube.com. 1 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2015.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

YouTube'da Tarkan
IMDb'de Tarkan
SinemaTürk'te Tarkan
İntersinema'da Tarkan 13 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "Tarkan - Mars'ın Kılıcı". alisveris.turkuvazkitap.com.tr. 12 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.

[2] "Tarkan: Mars'ın Kılıcı". sinemalar.com. 25 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.

[3] Konu bilgileri bu adresteki 20 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. filmin girişinde yer alan açıklama kısmından alınmıştır.

[4] "Çizgi romandan sinemaya bir Türk kahramanı: Tarkan". sinepil.org. 17 Şubat 2010. 21 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.

[5] "Bozkirlar sahini Targan" (İngilizce). imdb.com. 3 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.

[tarkan.com.tr-6] Çakmak, Yener. "TARKAN FİLMLERİ". tarkan.com.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.

[7] Stüdyo bilgisi bu adresteki 20 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. filmin girişinde yer alan cast kısmından alınmıştır.

[8] "Karaoglan-Altay'dan gelen yigit" (İngilizce). imdb.com. 25 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.

[9] "Tarkan Canavarlı Kule". sinemalar.com. 30 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.

[10] Ali, Filiz (8 Ekim 2006). "Şostakoviç 100 yaşında". sanat.milliyet.com.tr. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.

[11] Güran, Yalçın. "Dmitri Shostakovich…". yalcinguran.com. 10 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.

[12] Şostakoviç, Dmitri. "Dmitri Shostakovich - Symphony No. 5 Op. 47 - Moderato". youtube.com. 20 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.

[13] Şostakoviç, Dmitri. "Dmitri Shostakovich : Symphony No. 4 in C minor, Op.43". youtube.com. 1 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2015.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

g t d Tarkan
Yaratıcı kişiler	Sezgin Burak
Filmler	Tarkan (1969) Tarkan: Gümüş Eyer (1970) Tarkan: Viking Kanı (1971) Tarkan: Altın Madalyon (1972) Tarkan: Güçlü Kahraman (1973)
Dostlar	Altar Anna Plaçidiya Attila Honoriya Kulke Kurt Tan Tuba Hatun Tulga Ulu Gökçe Ursula Yonca Hatun
Düşmanlar	Doğu Vandal kralı Genseriko Genseriko'nun kızı Gosha Kedi Kostok Licius Lotus Sorkof Toro Valentinianus Wang Yu
Yerler	Akiliya
Diğer	Tarkan karakterleri listesi Popüler kültürde Tarkan

g t d Tunç Başaran'ın yönettiği filmler
1960'lar	On Korkusuz Adam (1964) Kara Memed (1964) Hayat Kavgası (1964) On Korkusuz Kadın (1965) Murtaza (1965) Konyakçı (1965) Ebu Müslim Horasani (1965) Vatan Kurtaran Aslan (1966) Kanunsuz Yol (1966) Fatih'in Fedaisi (1966) Kara Davut (1967) Elveda (1967) Büyük Kin (1967) Gönüllü Kahramanlar (1968) Tarkan (1969) Allah'ın Arslanı Hazreti Ali (1969) Acı İle Karışık (1969)
1970'ler	Küçük Hanımın Şoförü (1970) Kaderin Pençesinde (1970) Gönül Meyhanesi (1970) Gölgedeki Adam (1970) Cafer Bey (1970) Demir Yumruk Devler Geliyor (1970) Üç Kral Serseri (1970) On Küçük Şeytan (1971) Korkusuz Kaptan Swing (1971) Ayşecik ve Sihirli Cüceler Rüyalar Ülkesinde (1971) Şehvet (1972) Vur (1972) Tehlikeli Görev (1972) Mustafam (1972) Kozalı Gelin (1972) Gece (1972) Delioğlan (1972) Cesurlar (1972) Ömer Hayyam (1973) Muhteşem Hırsız (1973) Kaderim Kanla Yazıldı (1973) Ben Böyle Doğdum (1973)
1980'ler	Uçurtmayı Vurmasınlar (1989) Biri ve Diğerleri (1987) Bizi Güldürenler (1986)
1990'lar	Uzun İnce Bir Yol (1991) Piano Piano Bacaksız (1992) Hadi Gel Bar (1992) Sen de Gitme (1995) Azmi (1995) Kaçıklık Diploması (1998)
2000'ler	Abuzer Kadayıf (2000) Ceket (2000) Teberik Şanssız (2005) Sinema Bir Mucizedir / Büyülü... (2005) Pertev Bey'in Üç Kızı (2006) Vesaire Vesaire (2008)

Tarkan (film) nedir?, Tarkan (film) anlamı nedir?, Tarkan (film) ne demektir?