Sudan devlet başkanları listesi

Sudan Cumhuriyeti Devlet Başkanı
Arapça: رئاسة الجمهورية السودان
Sudan Cumhuriyeti Devlet Başkanı; Arapça: رئاسة الجمهورية السودان
	Devlet Başkanlığı Forsu
	Görevdeki; Geçici Egemenlik Konseyi; 11 Ekim 2021 tarihinden beri
Resmî ikamet	Cumhuriyet Sarayı, Hartum (başkan)
Oluşum	17 Kasım 1958
İlk sahibi	5 üyeli Egemenlik Konseyi (kolektif başkanlık)
Maaş	Yıllık 29.320$
Websitesi	presidency.gov.sd/eng/

Bu madde, Sudan'ın 1956'daki bağımsızlığından bu yana devlet başkanlarını listeler.

Makamın tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bağımsızlığın 1 Ocak 1956'da ilan edilmesinden bu yana, altı kişi (ve üç çok üyeli egemenlik konseyi), günümüzde Sudan Cumhuriyeti Devlet Başkanı unvanı altında Sudan devlet başkanı olarak görev yaptı. Bağımsızlıktan önce Sudan, Britanya-Mısır Sudanı adı altında Mısır ve Birleşik Krallık tarafından bir kondominyum olarak yönetiliyordu. Bu itibarla, yürütme yetkisi, her iki ülkenin devlet başkanlarından oluşan bir diarşiye verildi - bağımsızlık zamanında, Birleşik Krallık Kraliçesi (Elizabeth II) ve Mısır Devrim Komuta Konseyi (Cemal Abdünnasır başkanlığında). Bağımsızlığın hemen ardından, devlet başkanı rolü beş üyeli bir Egemenlik Konseyi tarafından dolduruldu ve rakip milliyetçi hizipler tek bir aday üzerinde anlaşamadı. Kasım 1958'de General İbrahim Abbud, bir askeri darbeye önderlik etti ve Yüksek Konsey Başkanı olarak devlet başkanı rolünü üstlendi. 1964 yılında devlet başkanı unvanını aldı ama askeri rejimin yönetimine ilişkin genel hoşnutsuzluk nedeniyle o yıl istifa etti. Abbud'un yerine, yürütme yetkisini bir Egemenlik Komitesine devretmeden önce 18 gün boyunca başkan vekili olarak görev yapan kıdemli bir subay olan Sir El-Hatim El-Halife geçti.

Ulusal Birlik Partisi'nin lideri İsmail el-Ezheri, Temmuz 1965'te devlet başkanı oldu; 1969 askeri darbesinde görevden alınana kadar sınırlı bir güçle yönetti. Darbeden sorumlu subaylar, başkanlığını Cafer Numeyri'nin yaptığı Ulusal Devrim Komuta Konseyini kurdu. Yeni kurulan Sudan Sosyalist Birliği'nin lideri Numeyri, 1971'de devlet başkanlığı pozisyonunu üstlendi ve daha sonra bir grup askeri subayın Mareşal Abdurrahman Suar el-Dahab liderliğinde hükûmetini devirip Askeri Geçiş Konseyi'ni kurduğu 1985 yılına kadar var olan tek partili bir devlet kurdu. Ahmed el-Mirghani, 1986'da, o yıl yapılan çok partili seçimin ardından, nispeten güçsüz bir Yüksek Kurul Başkanlığı görevine geldi. Korgeneral Ömer El Beşir liderliğindeki 1989 askeri darbesinde görevden alındı. El-Beşir, 1989-1993 yılları arasında Ulusal Kurtuluş için Devrimci Komuta Konseyi Başkanı ve 1993-2019 yılları arasında (ve 1996'dan itibaren Ulusal Kongre Partisi lideri olarak) cumhurbaşkanı olarak devlet başkanlığı görevi yaptı.

El-Beşir, yaklaşık 30 yıldır görevde kaldıktan sonra Sudan Devrimi'nin ortasında, 11 Nisan 2019'da Sudan Silahlı Kuvvetleri tarafından iktidardan uzaklaştırıldı. Korgeneral Ahmed Avad bin Avf, devlet başkanı olmadan Sudan'ın kontrolünü ele geçirdi, Askerî Geçiş Konseyini kurdu, ancak ertesi gün Korgeneral Abdülfettah el-Burhan lehine istifa etti.^[2] Askerî Geçiş Konseyi, 20 Ağustos 2019 tarihinde el-Burhan başkanlığındaki Egemenlik Konseyi ile değiştirildi. 11 üyeli bir sivil-asker kolektif devlet başkanlığı olan Egemenlik Konseyi bir sonraki genel seçimle bitmesi beklenen demokrasiye geçiş sürecinde ülkeye 39 ay boyunca liderlik etmek üzere tasarlandı.^[3] Egemenlik Konseyi, bir darbenin ardından 25 Ekim 2021'de Burhan tarafından feshedildi.^[4] El-Burhan, 11 Kasım 2021'de bazı üyeleri değiştirerek Konseyi yeniden göreve getirdi.^[5]

Devlet başkanlarının unvanları[değiştir | kaynağı değiştir]

1956-1958: Egemenlik Konseyi
1958-1964: Yüksek Konsey Başkanı
1964: Devlet Başkanı
1964-1965: Egemenlik Komiteleri
1965-1969: Egemenlik Konseyi Başkanı
1969-1971: Ulusal Devrim Komuta Konseyi Başkanı
1971-1985: Devlet Başkanı
1985: Başkomutan
1985-1986: Askerî Geçiş Konseyi Başkanı
1986-1989: Yüksek Konsey Başkanı
1989-1993: Ulusal Kurtuluş için Devrimci Komuta Konsey Başkanı
1993-2019: Cumhurbaşkanı
2019: Askerî Geçiş Konseyi Başkanı
2019-2021: Geçici Egemenlik Konseyi
2021: Silahlı Kuvvetler Başkomutanı^[6]
2021-günümüz: Geçici Egemenlik Konseyi

Sudan devlet başkanları (1956-günümüz)[değiştir | kaynağı değiştir]

(İtalik olan tarihler görevin fiilen devam ettiğini göstermektedir)

Sudan Cumhuriyeti (1956-1969)[değiştir \| kaynağı değiştir]
No.	Fotoğraf	Ad (Doğum-Ölüm)	Seçim	Görev başlangıcı	Görev sonu	Görevde geçirilen süre	Siyasi parti
1		Egemenlik Konseyi ^[a]	—	1 Ocak 1956	17 Kasım 1958 (görevden alındı)	2 yıl, 320 gün	Multipartizan
2		İbrahim Abbud (1900–1983)	—	17 Kasım 1958	16 Kasım 1964 (istifa etti)	5 yıl, 365 gün	Askeri
—		Sir el-Hatim el-Halife (1919–2006) Vekaleten Devlet Başkanı	—	16 Kasım 1964	3 Aralık 1964	17 gün	Ulusal Ümmet Partisi
3		Birinci Egemenlik Komitesi ^[b]	—	3 Aralık 1964	10 Haziran 1965	189 gün	Multipartizan
4		İkinci Egemenlik Komitesi ^[c]	—	10 Haziran 1965	8 Temmuz 1965	28 gün	Multipartizan
5		İsmail el-Ezheri (1900–1969)	—	8 Temmuz 1965	25 Mayıs 1969 (görevden alındı)	3 yıl, 321 gün	Demokratik Birlik Partisi
Sudan Demokratik Cumhuriyeti (1969-1985)[değiştir \| kaynağı değiştir]
6		Cafer Numeyri (1928–2009) ^[d]	1971^[e] 1977 1983	25 Mayıs 1969	6 Nisan 1985 (görevden alındı)	15 yıl, 316 gün	Askeri / Sudan Sosyalist Birliği
Sudan Cumhuriyeti (1985-2019)[değiştir \| kaynağı değiştir]
(7)		Abdurrahman Suar el-Dahab (1934–2018)	—	6 Nisan 1985	6 Mayıs 1986^[f]	1 yıl, 30 gün	Askeri
8		Ahmed el-Mirghani (1941–2008)	—	6 Mayıs 1986	30 Haziran 1989 (görevden alındı)	3 yıl, 55 gün	Demokratik Birlik Partisi
9		Ömer el-Beşir (1944-)	1996 2000 2010 2015	30 Haziran 1989	11 Nisan 2019 (görevden alındı)	29 yıl, 285 gün	Askeri / Ulusal Kongre Partisi
Geçiş dönemi (2019-günümüz)[değiştir \| kaynağı değiştir]
10		Ahmed Avad bin Avf (1957-)	—	11 Nisan 2019	12 Nisan 2019 (istifa etti)	1 gün	Askeri / Ulusal Kongre Partisi
11		Abdülfettah el-Burhan (1960-)	—	12 Nisan 2019	20 Ağustos 2019	130 gün	Askeri
12		Geçici Egemenlik Konseyi ^[g]	—	20 Ağustos 2019	25 Ekim 2021 (görevden alındı)	2 yıl, 66 gün	Multipartizan (ÖDG ve AGK)
(11)		Abdülfettah el-Burhan (1960-)	—	25 Ekim 2021	11 Kasım 2021	17 gün	Askeri
(12)		Geçici Egemenlik Konseyi ^[h]	—	11 Kasım 2021^[5]	Görevde	2 yıl, 167 gün	Multipartizan

Zaman çizelgesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Son seçim[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Üyeler: Abdülfettah Muhammed el-Mağrabi, Muhammed Ahmed Yasin, Ahmed Muhammed Salih, Muhammed Osman el-Dardiri ve Siricio Iro Wani.
^ Üyeler: Abdulhalim Muhammed, Ticani el-Mahi, Mübarek Şaddad, İbrahim Yusuf Sülayman ve Luigi Adwok Bong Gicomeho.
^ Üyeler: İsmail el-Ezheri, Abdullah el-Fadıl el-Mehdi, Luigi Adwok Bong Gicomeho, Abdulhalim Muhammed ve Hıdır Hamad.
^ 19–22 Temmuz 1971 Darbesi sırasında yönetimi kısa bir süre kesintiye uğradı.
^ Başkanlık referandumu
^ 1986 parlamento seçimleri sonrasında iktidarı sivil hükûmete devretti.
^ Üyeler:^[7] Başkan Abdülfettah el-Burhan, Muhammed Hamdan Dagalo, Yasir el-Atta, Şemseddin Habbaşi, İbrahim Cabir Kerim, Ayşe Musa es-Said, Sıddık Tavir, Muhammed el-Faki, Hasan Şeyh İdris, Muhammed Hasan et-Ta'işi^[8] ve Raja Nicola.
^ Üyeler: Başkan Abdülfettah el-Burhan, Başkan Yardımcısı Muhammed Hamdan Dagalo (2023'e kadar), Şemseddin Habbaşi, Yasir el-Atta, İbrahim Cabir Kerim, Malik Agar (2023'ten itibaren başkan yardımcısı), El-Hadi İdris Yahya, Et-Tahrir Ebubekir Hacer, Raja Nicola, Abdulkasım Bortom, Yusuf Cad Kerim, Abdülbagi ez-Zübeyir, Selma Abdülcabbar.^[5]^[9]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Sudan hükûmet başkanları listesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "The highest and lowest paid African presidents - Business Daily". Business Daily. 8 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Sudan's President Bashir forced out in military coup". cnn.com. CNN. 11 Nisan 2019. 11 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2019.
^ "Sudan forms 11-member sovereign council, headed by al-Burhan". Al Jazeera. 1 Haziran 2021. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2019.
^ "Sudan's Burhan declares state of emergency, dissolves government". Reuters (İngilizce). 25 Ekim 2021. 25 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2021.
^ ^a ^b ^c "Sudan army chief names new governing Sovereign Council". Al Jazeera. 11 Kasım 2021. 21 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2023.
^ Hoffmann, Anette (November 2021). "Military coup betrays Sudan's revolution: Scenarios to regain the path towards full civilian rule" (PDF). Netherlands Institute of International Relations Clingendael. 27 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Mart 2023.
^ "Sudan opposition coalition appoints five civilian members of sovereign council". Thomson Reuters. 18 Ağustos 2019. 18 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2019.
^ "FFC finally agree on nominees for Sudan's Sovereign Council". Sudan Tribune. 20 Ağustos 2019. 20 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2019.
^ "Sudan coup leader restores restructured Sovereignty Council". Radio Dabanga. Khartoum. 11 Kasım 2021. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2023.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Resmî site
Dünya Devlet Adamları – Sudan 13 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[7] Üyeler: Abdülfettah Muhammed el-Mağrabi, Muhammed Ahmed Yasin, Ahmed Muhammed Salih, Muhammed Osman el-Dardiri ve Siricio Iro Wani.

[8] Üyeler: Abdulhalim Muhammed, Ticani el-Mahi, Mübarek Şaddad, İbrahim Yusuf Sülayman ve Luigi Adwok Bong Gicomeho.

[9] Üyeler: İsmail el-Ezheri, Abdullah el-Fadıl el-Mehdi, Luigi Adwok Bong Gicomeho, Abdulhalim Muhammed ve Hıdır Hamad.

[10] 19–22 Temmuz 1971 Darbesi sırasında yönetimi kısa bir süre kesintiye uğradı.

[11] Başkanlık referandumu

[12] 1986 parlamento seçimleri sonrasında iktidarı sivil hükûmete devretti.

[15] Üyeler:^[7] Başkan Abdülfettah el-Burhan, Muhammed Hamdan Dagalo, Yasir el-Atta, Şemseddin Habbaşi, İbrahim Cabir Kerim, Ayşe Musa es-Said, Sıddık Tavir, Muhammed el-Faki, Hasan Şeyh İdris, Muhammed Hasan et-Ta'işi^[8] ve Raja Nicola.

[17] Üyeler: Başkan Abdülfettah el-Burhan, Başkan Yardımcısı Muhammed Hamdan Dagalo (2023'e kadar), Şemseddin Habbaşi, Yasir el-Atta, İbrahim Cabir Kerim, Malik Agar (2023'ten itibaren başkan yardımcısı), El-Hadi İdris Yahya, Et-Tahrir Ebubekir Hacer, Raja Nicola, Abdulkasım Bortom, Yusuf Cad Kerim, Abdülbagi ez-Zübeyir, Selma Abdülcabbar.^[5]^[9]

[africabusinessdaily-1] "The highest and lowest paid African presidents - Business Daily". Business Daily. 8 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[:0-2] "Sudan's President Bashir forced out in military coup". cnn.com. CNN. 11 Nisan 2019. 11 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2019.

[3] "Sudan forms 11-member sovereign council, headed by al-Burhan". Al Jazeera. 1 Haziran 2021. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2019.

[4] "Sudan's Burhan declares state of emergency, dissolves government". Reuters (İngilizce). 25 Ekim 2021. 25 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2021.

[al_Jazeera_11/2021-5] "Sudan army chief names new governing Sovereign Council". Al Jazeera. 11 Kasım 2021. 21 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2023.

[Clingendael-6] Hoffmann, Anette (November 2021). "Military coup betrays Sudan's revolution: Scenarios to regain the path towards full civilian rule" (PDF). Netherlands Institute of International Relations Clingendael. 27 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Mart 2023.

[ThReut_5civilians_SovCouncil-13] "Sudan opposition coalition appoints five civilian members of sovereign council". Thomson Reuters. 18 Ağustos 2019. 18 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2019.

[SudTrib_FFC_5SovCouncil-14] "FFC finally agree on nominees for Sudan's Sovereign Council". Sudan Tribune. 20 Ağustos 2019. 20 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2019.

[16] "Sudan coup leader restores restructured Sovereignty Council". Radio Dabanga. Khartoum. 11 Kasım 2021. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[a]

[b]

[c]

[d]

[e]

[f]

[g]

[h]

[7]

[8]

[9]

g t d Sudan Devlet Başkanları
Sudan Cumhuriyeti (1956-1969)	Egemenlik Konseyi (1956-58) Abbud† el-Halife* Egemenlik Komiteleri (1964-65) el-Ezherî
Sudan Demokratik Cumhuriyeti (1969-1985)	en-Numeyri†
Sudan Cumhuriyeti (1985-2019)	el-Dahab† el-Mirghani el-Beşir
Geçiş dönemi (2019-günümüz)	bin Avf† el-Burhan† Geçici Egemenlik Konseyi (2019-21) el-Burhan† (2021) Geçici Egemenlik Konseyi (2021-günümüz)
† = askerî * = geçici veya vekaleten

Sudan devlet başkanları listesi nedir?, Sudan devlet başkanları listesi anlamı nedir?, Sudan devlet başkanları listesi ne demektir?

Sudan devlet başkanları listesi nedir?, Sudan devlet başkanları listesi anlamı nedir?, Sudan devlet başkanları listesi ne demektir?

Sudan devlet başkanları listesi

Makamın tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Devlet başkanlarının unvanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Sudan devlet başkanları (1956-günümüz)[değiştir | kaynağı değiştir]

Sudan Cumhuriyeti (1956-1969)[değiştir | kaynağı değiştir]

Sudan Demokratik Cumhuriyeti (1969-1985)[değiştir | kaynağı değiştir]

Sudan Cumhuriyeti (1985-2019)[değiştir | kaynağı değiştir]

Geçiş dönemi (2019-günümüz)[değiştir | kaynağı değiştir]