Siyanoz

Siyanoz
Siyanoz
	düşük oksijen satürasyonu olan bir hastanın elindeki siyanoz
Uzmanlık	Pulmonoloji, kardiyoloji
Tipler	Merkez (santral), Çevresel(periferik)

Siyanoz, kılcal yatağın "kırmızı kan hücrelerinde" hemoglobine bağlı oksijen miktarının azalması sonucu vücut "doku" renginin mavimsi-mor bir renge dönüşmesidir.^[1] Siyanoz yansıtan vücut dokuları genellikle mukoza zarları, dudaklar, tırnak yatakları ve kulak memeleri dahil olmak üzere derinin daha ince olduğu yerlerde bulunur.^[1] Amiodaron veya gümüş içeren bazı ilaçlar, Moğol lekeleri, büyük doğum izleri ve mavi veya mor boya içeren gıda ürünlerinin tüketimi de mavimsi cilt dokusu renginin değişmesine neden olabilir ve siyanozla karıştırılabilir.^[2]^[3]

Siyanoz ayrıca merkezi (santral) siyanoz ve çevresel (periferik) siyanoz olarak sınıflandırılır.

Patofizyoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyanozun arkasındaki mekanizma, merkezi veya periferik olmasına bağlı olarak farklıdır.

Merkezi siyanoz[değiştir | kaynağı değiştir]

Santral siyanoz arteriyel oksijen doygunluğundaki (SaO2) bir azalmadan kaynaklanır ve kandaki deoksihemoglobin konsantrasyonu ≥ 5.0 g/dL (≥ 3.1 mmol/L veya oksijen doygunluğu ≤ % 85) olduğunda ortaya çıkmaya başlar. Santral siyanozun nedenleri aşağıda tartışılmaktadır.

Periferik siyanoz[değiştir | kaynağı değiştir]

Periferik siyanoz, periferik dolaşımın venöz tarafında artan deoksihemoglobin konsantrasyonu olduğunda meydana gelir. Başka bir deyişle, siyanoz, deoksihemoglobin konsantrasyonuna bağlıdır. Şiddetli anemisi olan hastalar, normalden daha yüksek deoksihemoglobin konsantrasyonlarına rağmen normal görünebilir. Öte yandan, artan miktarda kırmızı kan hücresi (örn. polisitemi vera) olan hastalar, daha düşük konsantrasyonlarda deoksihemoglobin olsa bile siyanotik görünebilir.^[4]^[5]

Sınıflandırma[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyanoz iki ana gruba ayrılır:

Merkezi siyanoz
Periferal siyanoz

Merkezi Siyanoz[değiştir | kaynağı değiştir]

Merkezi siyanoz, genellikle akciğerlerde fakir oksijenlenmeye sebep olan dolaşım ve solunum problemleri ile oluşur. Göbek çevresinde, dudaklarda ve dilde mavileşmeler oluşur. Akut siyanoz ise boğulma ya da nefes alamamanın sonucu oluşabilir ve solunumun bloke olduğunun en belirgin kanıtıdır.

Merkezi siyanoza yol açabilecek bazı durumlar:

Merkezi Sinir Sistemine Ait

İntrakranial hemoraji
Serebral anoksi
Fazla miktarda uyuşturucu madde kullanımı(overdoz)

Solunum sistemine ait

Bronşiolit
Bronkospazm
Akciğer hastalıkları
Pulmoner emboli
Hipoventilasyon
KOAH(amfizemi ya da kronik bronşit)

Kalp ve damar sistemine ait

Konjenital kalp hastalığı( fallot tetralojisi gibi)
Kalp yetmezliği
Kalp kapağı hastalıkları
Myokart enfarktüsü

Kana ait

Diğer nedenler

Yüksek rakım
Hipotermi
Konjenital siyanoz (HbM Boston)

Periferal Siyanoz[değiştir | kaynağı değiştir]

Periferal siyanoz, parmaklarda ya da ekstremitelerde yetersiz dolaşıma bağlı mavi renklenmedir. Ekstremitelere ulaşan kan oksijence zengin değildir ve deriye bakıldığında deri mavi renkte gözükür.
Merkezi siyanoza neden olan tüm faktörler periferal siyanoza da neden olur ancak periferal siyanoz ortada kalp ve akciğer yetmezliği olmadan da gözlenebilir. Küçük kan damarları yetersizlikleri olabilir. Kanın normal oksijen düzeyi artırılarak düzeltilebilir.

Periferal siyanoza yol açabilecek bazı durumlar:

Merkezi siyanoza neden olan tüm faktörler
Arteriel tıkanma
Soğuğa maruz kalma (vazokonstriksiyon ile ilişkilidir)
Raynaud fenomeni
Kalp çıkışının azalması
Vazokonstriksiyon
Venöz tıkanıklık

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b Adeyinka, Adebayo; Kondamudi, Noah P. (2021), "Cyanosis", StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, PMID 29489181, 13 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 28 Ekim 2021
^ Dereure, Olivier (2001). "Drug-Induced Skin Pigmentation: Epidemiology, Diagnosis and Treatment". American Journal of Clinical Dermatology (İngilizce). 2 (4): 253-262. doi:10.2165/00128071-200102040-00006. ISSN 1175-0561. PMID 11705252. 12 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022.
^ Conlon, Joseph D; Drolet, Beth A (2004). "Skin lesions in the neonate". Pediatric Clinics of North America (İngilizce). 51 (4): 863-888. doi:10.1016/j.pcl.2004.03.015. PMID 15275979. 12 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022.
^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :1 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
^ McMullen, Sarah M.; Patrick, Ward (1 Mart 2013). "Cyanosis". The American Journal of Medicine (İngilizce). 126 (3): 210-212. doi:10.1016/j.amjmed.2012.11.004. ISSN 0002-9343. PMID 23410559. 12 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022.

[:0-1] Adeyinka, Adebayo; Kondamudi, Noah P. (2021), "Cyanosis", StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, PMID 29489181, 13 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 28 Ekim 2021

[2] Dereure, Olivier (2001). "Drug-Induced Skin Pigmentation: Epidemiology, Diagnosis and Treatment". American Journal of Clinical Dermatology (İngilizce). 2 (4): 253-262. doi:10.2165/00128071-200102040-00006. ISSN 1175-0561. PMID 11705252. 12 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022.

[3] Conlon, Joseph D; Drolet, Beth A (2004). "Skin lesions in the neonate". Pediatric Clinics of North America (İngilizce). 51 (4): 863-888. doi:10.1016/j.pcl.2004.03.015. PMID 15275979. 12 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022.

[:1-4] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :1 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

[:2-5] McMullen, Sarah M.; Patrick, Ward (1 Mart 2013). "Cyanosis". The American Journal of Medicine (İngilizce). 126 (3): 210-212. doi:10.1016/j.amjmed.2012.11.004. ISSN 0002-9343. PMID 23410559. 12 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Siyanoz nedir?, Siyanoz anlamı nedir?, Siyanoz ne demektir?