Sergey Donatoviç Dovlatov, (Rusça: Сергей Донатович Довлатов) (d. 3 Eylül 1941, Ufa, Başkurdistan, SSCB – ö. 24 Ağustos 1990, New York, ABD). Rus kısa öykü yazarı, romancı, gazeteci.^[1]

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Dovlatov 3 Eylül 1941 tarihinde ailesinin II. Dünya Savaşı sırasında Leningrad'dan tahliye edilerek yerleştirildiği Ufa'da doğdu. Annesi Nora Sergeevny Dovlatova (1908-1999) Ermeni asıllı bir düzeltmendi; babası Donata Isaakovich Metchik (1909-1995) Yahudi asıllı bir tiyatro yönetmeniydi.^[2]

Dovlatov, savaştan sonra annesiyle birlikte Leningrad'a (şimdiki Sankt-Peterburg) taşındı. Üniversiteye başlamadan önce bir süre metal işçisi olarak çalıştı.^[3] 1959 yılında Leningrad Devlet Üniversitesi filoloji fakültesinde Fince Bölümü'nde okumaya başladı ve iki buçuk yıl sonra başarısız olduğu gerekçesiyle üniversiteden atıldı.^[4] Leningrad’ta Yevgeni Rein, Anatoly Naiman, Joseph Brodsky gibi şairlerle ve yazar Sergei Wolf ve ressam olan Alexander Nezhdanoff ile arkadaşlık ediyordu.^[5] Bölümden atıldıktan sonraki üç yıl orduda, gözaltı kamplarında gardiyan olarak görev yaptığı Komi Cumhuriyeti'nde geçirdi. Brodski, anılarında Dovlatov’un askerden döndükten sonraki ruhsal durumunu "çok sayıda hikayeleri ve delice bakan gözleriyle, Kırım'dan dönen Tolstoy'a benziyordu" ifadeleriyle anlatmıştır.^[6]

Askerliğini tamamladıktan sonra Leningrad Devlet Üniversitesi'nde gazetecilik okudu. Vladimir R. Maramzin, Igor M. Jefimov, Boris B. Bakhtin ve Vladimir A. Gubin tarafından kurulan edebiyat grubu "Gorožaně" (kasaba halkı), davet edildi. Bir süre tanınmış Rus yazar Vera Panova'nın yardımcısı olarak çalıştı.^[7]

1972-1975 yıllarında Estonya'ya gitti. Bir geminin kazan dairesinde ateşçi olarak iki ay boyunca çalıştıktan sonra Morjak Estonii, Vecherniy Tallin ve Sovetskaja Estonija gazetelerinde çalıştı. Bir süre Pskov'da Aleksandr Puşkin'e adanmış br açık hava müzesinde tur rehberliği yaptıktan sonra tekrar Leningrad'a döndü. 1975 yılında bir gençlik dergisi olan Koster'de çalıştı, kısa öyküler yazmaya devam etti, ancak yayıncılar ve dergiler öykülerini basmayı reddettiler. Yalnızca bir kısa öyküsü "Intervju" (Görüşme), Junost (Gençlik) dergisinde 1974 yılında yayımlandı. Gazetecilik pratiğinden yola çıkarak yazdığı hikâyelerini derlediği kitabı "Kompromiss" (Uzlaşma) KGB tarafından yasaklandı ve yok edildi. Hikâyelerinden bazıları batıdaki Rusça dergilerde yayımlandı. Bu yüzden önce Sovyet Gazeteciler Birliği'nden kovuldu, bir süre sonra da sınır dışı edildi.

1979'da annesi, eşi ve kızıyla birlikte önce Viyana'ya kısa bir süre sonra da ABD'ye göç etti. Kendisi gibi sürgün yazarların da yer aldığı Rus göçmenlere hitap eden Novyi Amerikanec (Yeni Amerikalı) dergisinde baş editör oldu. Önceleri göçmenler arasında tanınırken birbiri ardına kitapları çıkmaya başladı ve 1980'lerin ortalarında bir yazar olarak geniş bir çevrede tanındı. Partizan Rewiev ve The New Yorker'da yazmaya başladı. Özgür Avrupa Radyosu'nda yazarlık yaptı.^[8]

Sergey Davlatov 24 Ağustos 1990'da New York'ta kalp krizinden öldü. Uzun yıllar yaşadığı Oueens'deki Mount Hebron Mezarlığı'na gömüldü.^[9] Ölümünden sonra, 2003 yılında Tallin'de yaşadığı eve ve 2007 yılında St Petersbug'da Rubinštejnově Sokağı'na anısına plaketler konuldu. 2014 Haziranında Queens'de bir caddeye adı verildi.

Davlatov resmen iki kez evlenmişti. İlk eşi Asya Pekurovskaya ile olan evliliği sekiz yıl (1960-1968) sürdü. İkinci eşi Helena Dovlatova idi.^[10]

Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Davlatov yarı-otobiyografik eserler vermiştir. Karakterleri tanınmış edebi kişilikler, iş aile ve arkadaşlarından oluşmaktadır. Kısa hikâyelerinde ironik bir mizah duygusuyla Sovyet gündelik hayatı anlatır. ABD ve Avrupa'da 12 kitabı basılmıştır. Ölümünden ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra, kısa hikâyeleri Rusya'da basıldı.

Yaşamı süresince basılan kitapları[değiştir | kaynağı değiştir]

• The Invisible Book (Невидимая книга) — Ann Arbor: Ardis, 1977
• Solo on Underwood: Notebooks (Соло на ундервуде: Записные книжки) — Paris: Третья волна, 1980.
• The Compromise (Компромисс) — New York: Серебряный век, 1981.
• The Zone: A Prison Camp Guard's Story (Зона: Записки надзирателя) — Ann Arbor: Эрмитаж, 1982.
• The Reserve (Заповедник) - Ann Arbor: Эрмитаж, 1983.
• The March of the Single People (Марш одиноких) — Holyoke: New England Publishing Co, 1983.
• Ours (Наши) — Ann Arbor: Ардис, 1983.
• Demarche of Enthusiasts (Демарш энтузиастов) (Bagrich Bakhchanjan ve N. Sagalovskij ile birlikte) — Paris: Синтаксис, 1985.
• Craft: A Story in Two Parts (Ремесло: Повесть в двух частях) — Ann Arbor: Ардис, 1985.
• A Foreign Woman (Иностранка) — New York: Russica Publishers, 1986.
• Suitcase (Bavul) (Чемодан) — Tenafly: Эрмитаж, 1986.
• The Performance (Представление) — New York: Russica Publishers, 1987.
• Not only Brodsky: Russian Culture in Portraits and Jokes (He только Бродский: Русская культура в портретах в анекдотах) (M. Volkova ile birlikte) — New York: Слово — Word, 1990.
• Notebooks (Записные книжки) — New York: Слово — Word, 1990.
• Affiliate (Филиал) — New York: Слово — Word, 1990.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• www.sergeidovlatov.com13 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Sergey Davlatov Anısına Sayfa
• Eserleri: www.lib.ru 8 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• https://web.archive.org/web/20070928021930/http://www.newtimes.ru/eng/detail.asp?art_id=236
• http://dovlatov.chkebelski.de/^{[ölü/kırık bağlantı]}
• Sergei Dovlatov. Borderline Writings of a Russian Emigrant 10 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]