Serbest Geçiş Sistemi

Serbest Geçiş Sistemi, para karşılığı geçilen yollar köprüler ve tünellerde trafik akışını yavaşlatmadan ücret tahsil etmeye yarayan düzendir.

Elden ele para tahsil edilen gişeler, mekanik para sayma, elektronik kartlı geçiş sistemleri gibi biraz daha otomatik ama gene de geçişi yavaşlatan düzenlerin geçiş noktaları önünde kuyruk oluşmasına sebep olması kaçınılmazdır. Oluşan kuyrukları kısa tutabilmek için gişe sayısının çoğaltılması geniş gişe meydanlarına yer temini, bunların inşası ve çalıştırılması gerekmektedir. Bu yüzden her gün daha az emek ve masrafla çalıştırılan ve yolcuların beklemesiz ve yavaşlamasız geçişine olanak veren, uzaktan tanıma, otomatik plaka numarası okuma gibi yeni olanakların kullanılması ile Serbest Geçiş Sistemi ortaya çıkmıştır.

Kurucusu açısından daha az yer, emek ve masraf gerektiren, yolcular açısından vakit kaybettirmeyen bu düzenin kusuru bilerek veya yanlışlıkla ödemesiz geçenlerin durdurulmasının pratik olmamasıdır. Ödemeden geçenlerin geçiş ücretini tahsil edebilmek için otomatik plaka okuma, geçişi fotoğrafla belgeleme, tahsili mümkün kılan kanunlara dayanarak kısmen, tam, ya da cezalı meblağları talep etme, bu şekilde oluşan alacakları borç tahsili işiyle uğraşanlara devretme gibi yöntemler kullanılır.

Birbirinden bağımsız kurulmuş yöresel serbest geçiş sistemleri işbirliği yapıp birbirlerinin ücretlerini tahsil ederek uzun yol yolcularına ödeme kolaylığı getirebilirler.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Serbest Geçiş Sistemi fikrinin ilk ortaya atılışı 1959 Nobel Ekonomi ödülünü kazanan William Vickrey tarafından Washington için önermesiyle olmuştur.^[1]

İlk olarak hayata geçirilişi 27 yıl sonra Norveç'te 1986 yılında Bergen şehrinde RFID ile uzaktan tanıma, sayısal fotoğraf arşivleme ve RFID kullanmayanlar için geleneksel gişelerle birlikte oldu.^[2]

Daha sonra 1987 yılında Amerika'da Kuzey Dallas paralı yolu daha etraflı,^[3] ve Kanada'da Ontario 406 nolu otoyol için hem RFID hem de otomatik plaka numarası okuma teknolojileri kullanan ve tam otomatik olan örnekleri kuruldu.^[4]^[5]

1998 yılında Singapur da benzer, hem de ilk olarak trafik sıkışıklığına bağlı değişken ücret uygulayan bir Serbest Geçiş Sistemi kuruldu.^[6]

Teknoloji gelişip fiyat, iş gücü gereksinimi ve kullanıcı arayüzü daha ulaşılabilir hale geldikçe, başka alanlarda da uygulanmaya başlamıştır; örneğin ilk belli bir süresi bedava araba park binalarında biletsiz park olanağı.

Türkiye'de de KGS, OGS, HGS gibi aşamalardan geçilmiştir.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Kelly, Frank (2006): Road Pricing: Addressing congestion, pollution and the financing of Britain’s road. Published in “Ingenia” by The Royal Academy of Engineering, volume 39, p. 36-42.
^ "Road tolling in Norway". Norwegian Public Road Administration. 15 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2011.
^ "About NTTA". North Texas Tollway Authority. North Texas Tollway Authority. 24 Şubat 2009. 4 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2011.
^ Mitchell, Bob (6 Haziran 1997). News"At Last — Opening Bell Tolls for the 407". The Toronto Star. ss. A1, A6.
^ "Frequently Asked Questions". 407 ETR. 407 Express Toll Route. 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2011.
^ Cervero, Robert (1998), The Transit Metropolis, Island Press, Washington, D.C., s. 169, ISBN 1-55963-591-6 Chapter 6/The Master Planned Transit Metropolis: Singapore

haberturk.com Sürücülere müjde 30 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
ptt.gov.tr Otoyol ve Köprü Geçişlerinde HGS Devri Başlıyor
sabah.com.tr HGS dönemi başlıyor 16 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
milliyet.com.tr Yerli HGS 195 km hızla giden kızgın boğa testini geçti^{[ölü/kırık bağlantı]}
cyclops.com.tr TETAŞ Grup Şirketi Cyclops Teknoloji A.Ş`den, Hız Kazandıran Teknoloji (Üretici Firma) 9 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
hurriyet.com.tr Köprü ve otoyollarda 'hızlı' çözüm (10 Ağustos 2011 arşivi)
turkiyegazetesi.com.tr HGS, Meclis gündeminde 7 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
kgm.gov.tr Araç sınıflandırmaları8 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
HGS 30 lira zorunluluğu kaldırıldı

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

[1] Kelly, Frank (2006): Road Pricing: Addressing congestion, pollution and the financing of Britain’s road. Published in “Ingenia” by The Royal Academy of Engineering, volume 39, p. 36-42.

[2] "Road tolling in Norway". Norwegian Public Road Administration. 15 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2011.

[3] "About NTTA". North Texas Tollway Authority. North Texas Tollway Authority. 24 Şubat 2009. 4 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2011.

[4] Mitchell, Bob (6 Haziran 1997). News"At Last — Opening Bell Tolls for the 407". The Toronto Star. ss. A1, A6.

[5] "Frequently Asked Questions". 407 ETR. 407 Express Toll Route. 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2011.

[6] Cervero, Robert (1998), The Transit Metropolis, Island Press, Washington, D.C., s. 169, ISBN 1-55963-591-6 Chapter 6/The Master Planned Transit Metropolis: Singapore

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

g t d Türkiye'deki otoyollar
Çevre yolları	Otoyol 1 Otoyol 2 Otoyol 20 Otoyol 30 Otoyol 54
Marmara	Otoyol 1 Otoyol 2 Otoyol 3 Otoyol 4 Otoyol 5 Otoyol 6¹ ³ ⁴ Otoyol 7 Otoyol 22¹ ⁴ Yalova-İzmit Otoyolu⁴
İç Anadolu	Otoyol 4 Otoyol 20 Otoyol 21 Otoyol 22¹ ⁴ Ankara – Samsun Otoyolu³ ⁴ Ankara – İzmir Otoyolu³ ⁴
Ege	Otoyol 5 Otoyol 30 Otoyol 31 Otoyol 32 Otoyol 33¹ Ankara – İzmir Otoyolu³ ⁴ Afyon-Antalya-Alanya Otoyolu³ ⁴
Karadeniz ve Doğu Anadolu	Otoyol 4 Ankara – Samsun Otoyolu³ ⁴ Gerede – Gürbulak Otoyolu⁴
Güneydoğu Anadolu ve Akdeniz	Otoyol 21 Otoyol 51 Otoyol 52 Otoyol 53 Otoyol 54 Afyon-Antalya-Alanya Otoyolu³ ⁴
Para toplama sistemleri	Hızlı Geçiş Sistemi Serbest Geçiş Sistemi
Diğer	Asya Otoyolu Projesi Avrupa E-yolları
¹Kısmen tamamlanmış ²Yapım aşamasında ³İhale aşamasında ⁴Plan hâlinde

Serbest Geçiş Sistemi nedir?, Serbest Geçiş Sistemi anlamı nedir?, Serbest Geçiş Sistemi ne demektir?