Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir. Kaynak ara: "Salihli" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Ocak 2021) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

Salihli
İlçe
Türkiye'de bulunduğu yer
İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Manisa
Coğrafi bölge	Ege Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Mehmet Kamil Sağlam
• Belediye başkanı	Mazlum Nurlu (CHP)
Yüzölçümü
• Toplam	1302 km²
Rakım	125 m
Nüfus  (2018)
• Toplam	161,562
• Kır	-
• Şehir	164.371
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu	45300
İl alan kodu	0236
İl plaka kodu	45
Resmî site http://www.salihli.bel.tr

Salihli, Türkiye'nin Ege Bölgesi'nde bulunan Manisa'nın bir ilçesidir. Odun köftesi, kirazı ve üzümü ile meşhurdur. Tarihte ilk paranın basıldığı ve günümüzde UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne giren Sardes Antik Kenti bu ilçede bulunmaktadır. İlçe, bölgenin tarih, doğa ve termal turizm bakımından en önemli merkezlerindendir.

Salihli; tarihi, tarıma elverişli toprakları, termal enerjiye dayalı seraları, hızla gelişen Organize Sanayi Bölgesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ve turizm yatırımları ile öne çıkmaktadır.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Salihli, İzmir-Ankara (E-96) karayolu ve İzmir - Uşak -Afyon demiryolu üzerindedir. Ayrıca İstanbul - Antalya Karayolu ile İzmir - Ankara Karayolları, Salihli'nin doğu çıkışındaki köprülü kavşakta kesişir. Yapımı devam eden Polatlı - İzmir yüksek standartlı demiryolu ilçeden geçmektedir. Proje aşamasında olan Ankara - İzmir Otoyolu'nun da ilçeden geçmesi planlanmaktadır. Manisa il merkezine 72 km ve İzmir il merkezine yaklaşık 96 km uzaklıkta olan ilçenin, batısında Ahmetli, kuzeybatısında Gölmarmara, kuzeyinde Gördes ve Köprübaşı, kuzeydoğusunda Demirci, doğusunda Kula, güneydoğusunda Alaşehir ve güneyinde Ödemiş ilçeleri bulunur. Salihli ilçesinin güneyi Bozdağlar Silsilesi (2.157 m), kuzeyi Gediz Ovası ile kaplı olup, ovanın kuzeyinde Dibek Dağları (1.120 m), kuzeydoğusunda Üşümüş Dağları (2095 m) bulunmaktadır. Kentin nüfusu 2018 yılına göre 161.562'dir. Bu nüfus, 80.022 erkek ve 81.540 kadından oluşmaktadır. Yüzde olarak ise: %49,53 erkek, %50,47'si kadındır. 1973'te 67.000 olan nüfusu 1990'da 83.861'e, 2000'de 96.600'e, 2007'de 101.000'e çıkmış, 2013 yılında Manisa'nın büyükşehir olması sonrası nüfusu 156.330'a ulaşmıştır.

Salihli'nin diğer ilçelere uzaklıkları şu şekildedir:

Salihli'nin diğer il merkezlerine uzaklıkları şu şekildedir:

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Yöre tarihinin çok eskilere dayandığı, baraj gölü yakınlarındaki Sindel ve Çarıklar köylerinin civarında bulunan fosil ayak izlerinden anlaşılsa da, bilinen en eski önemli yerleşim merkezi, Salihli'nin 7 km kadar batısında yer alan Sart (Sardes) şehridir. Dünya tarihinde paranın ilk basıldığı yer de burasıdır. MÖ 547 yılına kadar Lidya toprakları olan bölge, bu tarihte Pers'lerin eline geçmiş ve MÖ 334 yılına kadar Ahameniş İmparatorluğu yönetiminde kalmıştır. Kralların mezarı olan Bin Tepeler (Anadolu Piramitleri) Salihli-Gölmarmara yolu üzerinde olup yağmalanmış haldedir. Bu tarihten sonra sırayla Makedonya, Bergama, Roma ve Bizans egemenliğinde kalan yöre, 1300'lerin başında Saruhanoğulları’nın, 1400'de Osmanlı İmparatorluğu'nun yönetimine giren Sart, Aydın Sancağı’na bağlı bir kaza olmuştur. O tarihlerde Sart Kazası’na bağlı bir köy olan ve Veled-i Salih (Salihoğlu) adıyla anılan şimdiki ilçe merkezinin, zaman içinde Sart’a oranla daha hızlı bir gelişim göstererek 18. yüzyıl başlarında kasaba, 1872’de ise Saruhan Sancağı’na bağlı bir kaza olmuştur. 1927 yılında Saruhan Sancağı’nın adının değişmesinden sonra Manisa’ya bağlı en büyük ilçelerden biri olan Salihli, 24 Haziran 1920–5 Eylül 1922 tarihleri arasında işgal altında kalmıştır. Salihli'nin Yunan işgali sırasında dönemin Belediye Başkanı Hacı Davut ULAŞ ve encümen üyesi 2 arkadaşı Yunan mandasını kabul etmedikleri için sürgün edilmiş ve savaş sonrasında da esir mübadelesinde geriye gelmişlerdir.

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçe ekonomisinde, tarım ve tarıma dayalı ticaret ve sanayi ağırlıktadır. Başlıca yetiştirilen tarımsal ürünler çekirdeksiz üzüm, buğday, arpa, pamuk, tütün ve mısırdır. Ayrıca çeşitli sebze ve meyve yetiştirilmekte olup, bunlardan Gökköy ve Allahdiyen köylerinde yetiştirilen kiraz çevrede "Napolyon" kirazı, üniversitelerde de "Salihli kirazı" adıyla literatüre geçmiştir. Hayvancılık da önemli gelir kaynağı olup, 2000'li yıllardan sonra besicilik sayısında artış görülmüştür.

İlçe merkezindeki sanayi çarşısına ek olarak, Salihli-Alaşehir-Kula üçgeninde 111 hektarlık alan üzerinde kurulan Salihli Organize Sanayi Bölgesi'nin Salihli'nin ekonomik yaşamına önemli ölçüde katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

İlçede birçoğu 2001'den sonra açılmış 32 adet tuğla ve kiremit fabrikası, 2 adet un fabrikası, 2 adet valeks fabrikası, 10 adet pamuk-çırçır fabrikası, 2 adet üzüm işleme tesisi, 2 adet yem fabrikası, 1 adet tüp fabrikası, 1 adet salça fabrikası, 4 adet zeytinyağı fabrikası, 2 adet meşrubat fabrikası, 2 adet salamura gıda fabrikası, 3 adet ham pamuk yağı fabrikası, 1 adet su şişeleme fabrikası, 1 adet maden suyu fabrikası ve 1 adet zımpara taşı fabrikası bulunmaktadır. İlçe topraklarında tuğla, kiremit hammaddesi içeren yatakları ile altın ve uranyum içeren cevher yatakları da vardır. Yeraltı zenginliklerinden maden suyu kaynakları, sıcak su kaynakları, kaplıca turizmi açısından yöresel önem taşır.

Sıcak su kaynaklarının turizme dönüştürülmeye çalışıldığı (Salihli Belediyesi denetiminde) Kurşunlu Kaplıcaları ve Çamur Banyoları; romatizmal hastalıklar, siyatik, lumbago, kireçlenmelerde, nevrit, nevralji gibi hastalıklarda, kırık çıkık sekeleri, çeşitli cilt hastalıklarında, bazı kadın hastalıklarında, böbrek rahatsızlıkları ile taş ve kum dökümünde yarar sağlamaktadır. Ayrıca bu sıcak su kaynakları sayesinde Salihli kentinin jeotermal enerji ile ısıtılması projesi başlamış, kentin bir kısmına bağlanan sistem çalışmaları devam etmektedir.

Ayrıca, Salihli'ye İhlas Holding tarafından 2009 yılında faaliyete geçecek, Türkiye'nin en büyük maden tesisi kurulması kararlaştırılmıştır. Mersindere köyü mevkiinde 111 milyon 541 bin (21 tonu altın) rezerve sahip bu alana kurulacak tesiste, altın, gümüş, krom, kurşun, çinko, titanyum, zirkonyum, magnezyum ve kuvars işlenecektir.

Salihli Organize sanayi bölgesinde 42 fabrika bulunup bunların içinde ünlü fabrikalar da vardır. Bunlar Sardes Gıda, Tukaş, Frida Maden Suyu, Okyap, Bimisblok, Ünalan Kolektif, Özbaş Demir Çelik, Keskinoğlu Rusya Beyaz Et İhracat A.Ş. vb şirketlerdir. Ayrıca Türkiye'nin en büyük modern serası olan Lider Gıda Sera İşletmeleri burada bulunur.

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

Salihli'de Altınordu, Beşeylül, Atatürk, Namık Kemal, Kırveli ilkokulları en eskiler olmak üzere birçok ilkokul bulunmaktadır. Orta öğretimde Salihli Lisesi Ortaokulu ve 50. Yıl Ortaokulu ilk orta okullardı. Sonradan orta öğretim ilkokullarla birleşti. Salihli Lisesi, Salihli'nin en eski lisesidir. Yatılı bölümü de vardır. 1942-1943 öğretim yılında 2 Kasım 1942 tarihinde ortaokul olarak öğretime başlamıştır. Salihli’de bir liseye duyulan ihtiyaç nedeniyle ikinci binanın yapımına başlanmış ve 1958-1959 öğretim yılında ortaokulla birlikte Salihli Lisesi olarak hizmete açılmıştır. Ancak öğrenci sayısının hızla artması nedeniyle üçüncü binanın yapımına ihtiyaç duyulmuş, 1967-1968 öğretim yılında üçüncü binamızın da yapımı tamamlanarak hizmete girmiştir. Ayrıca Endüstri Meslek Lisesi de bulunmaktadır. Daha sonra Sakine Evren Anadolu Lisesi açıldı. Salihli Sekine Evren Anadolu Lisesi Manisa'nın en eski Anadolu lisesidir. Okulun yapılmasında 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren ile ilçe Ticaret ve Sanayi Odasının büyük katkıları olmuştur. Sekine Evren Anadolu lisesi 150 kişilik erkek pansiyonu ile civar ilçe ve köylerden gelen öğrencilere barınma imkânı sağlar.

Salihli'de eğitim, sağlık ve kültür hizmetleri birçok komşu ilçeye de hizmet verir konumda olup bölgesel niteliktedir. C.B.Ü. Salihli Meslek Yüksekokulu, 2 özel okul ve 10 adet dershane ile Salihli, eğitimde iyi bir yerdedir. Salihli’de 92 okul ve 1 Meslek Yüksek Okulu mevcut olup 92 okulun açılımında 81 adet İlköğretim okulu 11 lise mevcuttur. 81 ilköğretim okulunda toplam öğrenci sayısı 19.880, öğretmen sayısı 793, derslik sayısı 1004’tür. 11 lisede öğrenci sayısı 6959 öğretmen sayısı 445 derslik 772’dir. Salihli ilköğretim okullarında derslik başına düşen öğrenci sayısı 27 öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 21’dir.

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Salihli'nin ulaşımdaki en büyük artısı İzmir-Ankara karayolu ve İzmir-Basmane - Afyonkarahisar demiryolu üzerinde olmasıdır. İlçeye en yakın deniz ve havalimanları ise 96 km'lik uzaklıktaki İzmir'dedir.

Ayrıca Salihli Güven Turizm'de İzmir'e her gün belirli saatlerde sefer düzenlemektedir. Minibüslerle şehir içi çalıştığı gibi günde birkaç kez de köylere sefer düzenlemektedir.

Kent içinde ise, Özel Halk Otobüsleri sürekli hareket halindedir.

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Salihli'de Akdeniz iklimi hakimdir. Yıllık sıcaklık ortalaması 16,4 °C dir (kış: 3-4 °C, yaz: 17 °C). İstisnalar haricinde sıcaklık yıl boyu 5 °C ile 30 °C arasında seyretmektedir. Cephe sistemlerinin bazen fazlaca etkili olması durumunda bahar aylarında günde 4 mevsim yaşanabilmektedir. En yüksek nem, Ocak, Şubat aylarında, en düşük nem ise, Temmuz, Ağustos aylarında ölçülür. Yıllık ortalama yağış miktarı 500 mm civarındadır. Akdeniz yağış rejiminde olması dolayısıyla yağışın %48'i kış, %27'si ilkbahar, %8'i sonbahar, %7'si de yaz mevsiminde düşmektedir. Ancak bazı yaz aylarında hiç yağış düşmediği de görülebilmektedir.

Salihli'de ölçülen uç değerler ise şöyledir[değiştir | kaynağı değiştir]

• En düşük sıcaklık : 15.02.2004 → -13,5 °C
• En yüksek sıcaklık : 06.07.2000 → 44,8 °C
• En çok yağış : 09.10.1981 → 71.2 kg/m²
• En hızlı rüzgâr : 02.03.1992 → 130,0 km/sa
• En yüksek kar : 14.02.2004 → 52 cm

Yatırım[değiştir | kaynağı değiştir]

Salihli ilçesi; konumu, iş gücü, doğal kaynakları ve diğer imkanları itibarıyla Ege'nin birçok il ve ilçesine göre yatırıma daha elverişlidir. İlçede kurulan her sektörden firma için gerekli "eğitimli personel" rahatlıkla temin edilebilmektedir. İlçenin elde edilen ürünün bölge, ülke ve dünya pazarına sunulması için gerekli nakliye yollarını ihtiva etmesi, üretim maliyetlerini önemli ölçüde düşürmekle birlikte pazar alanını da genişletmektedir. Salihli'de hâlen gıda, otomotiv, turizm ve tarım başta olmak üzere birçok sektörden firmalar iş hayatına devam etmektedir.

Bunun yanında Alaşehir yolu üzerine kurulan Organize Sanayi Bölgesinin kullanıma açılması ile eski sanayi bölgesinde bulunan işyerlerinin taşınma süreci 2012 yılı itibarıyla devam etmektedir.

Halihazırda Türkiye'nin tuğla-kiremit ihtiyacının önemli bir bölümünü karşılamakta, tarım açısından da tanınmış "Bahçecik Kirazı" Salihli'de yetişmektedir.

Ayrıca Kurşunlu bölgesinde çıkarılan jeotermal su, kolaylık sağlaması nedeniyle bölgede yeni sera alanlarının kurulmasında etkili olmuştur. Kurulan sera alanlarının büyüklüğü nedeniyle seracılık, ilçenin ekonomisine yakın gelecekte önemli katkılarda bulunacak gibi görünmektedir.

Görseller[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Sardis (Sart Harabeleri)
• Bintepeler (Kral mezarları)
• Kurşunlu kaplıcaları (Mesire yerleri ve yeşil alanlar)
• Çamur banyoları (Mesire yerleri ve yeşil alanlar)
• Odun köfte (Meşe odununda pişen)
• Salihli Şiir İkindileri (Salihli Belediyesi)
• Yeni Salihlispor
• Kırkoluklar (Salihli-Bozdağ karayolu üzerinde)
• Bozdağlar
• Demirköprü Barajı ve Hidroelektrik Santrali

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Mustafa Uçar (2008). "E-kitap: Antik Kral Yolu'nda zümrüt bir kent" (PDF). Salihli Belediyesi Kültür Yayınları. ^{[ölü/kırık bağlantı]}