Paris Antlaşması (1783)

Paris Antlaşması ön metni imza töreni, 30 Kasım 1782

Paris Antlaşması, 3 Eylül 1783 tarihinde imzalanmış, Konfederasyon Kongresi tarafından 14 Ocak 1784'te, Büyük Britanya Kralı tarafından 9 Nisan 1784'te onanmış ve Büyük Britanya Krallığı ile Kuzey Amerika'daki On Üç Koloni arasındaki Amerikan Devrimi Savaşı'nı sona erdirmiş olan barış antlaşmasıdır. Savaşa katılan diğer ülkeler olan Fransa, İspanya ve Hollanda Cumhuriyeti ile Paris Barışı adı altında ayrı anlaşmalar yapılmıştır.

Anlaşma[değiştir | kaynağı değiştir]

Antlaşma metni bugünkü 56 Rue Jacob'un yerinde bulunan Hôtel de York'ta imzalanmıştır. İmza törenine Birleşik Devletler adına John Adams, Benjamin Franklin ve John Jay; Birleşik Krallık adına David Hartley ve Kral III. George katılmışlardır. Hartley, Britanya Elçiliği'ne yakın bu otelde bir süredir kalmaktaydı.

Britanya 3 Eylül'de Fransa, İspanya ve Hollanda (geçici anlaşma) ile de ayrı antlaşmalar imzalamıştır. İspanya ile yapılan anlaşmaya göre Doğu ve Batı Florida sömürgeleri ve Minorca Adası İspanya'ya bırakılıyordu (Ne var ki, anlaşmanın kesin hükümlere dayanmaması sınır anlaşmazlığına neden olmuş ve sorun, Madrid Antlaşması'yla çözüme kavuşturulabilmiştir). Buna karşılık, Fransız ve İspanyollar tarafından ele geçirilen Bahama Adaları, Grenada ve Montserrat Britanya'ya geri verilecekti. Fransa ile imzalanan antlaşma karşılıklı ele geçirilmiş toprakların bırakılmasından ibaretti (Fransa'nın tek kazancı Tobago ve Senegal olmuştur) ancak Fransızlar, Newfoundland açıklarında balık avlama hakkını da elde etmişlerdir. Hollandalıların Doğu Antiller'de kazandığı topraklar ise Hollanda Doğu Antilleri'nde Britanyalı tüccarlara tanınan ticari haklar karşılığında Hollanda'ya bırakılmıştır.

Amerikan Konfederasyon Kongresi antlaşmayı 14 Ocak 1784'te onamış ve imzalı kopyaları antlaşmanın diğer taraflarına göndermiştir. Antlaşma 9 Nisan 1784'te Britanya ve 12 Mayıs 1784'te Fransa tarafından onanmış ancak okyanusun karşı tarafındaki Amerikanların bu haberi alması birkaç ay gecikmeyle olmuştur.

Maddeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Giriş bölümü, antlaşmanın "ulu ve bölünmez Üçlü" adına düzenlendiğini belirtmekte ve anlaşmaya taraf ülkelerin "eski yanlış anlaşılmaları tümüyle unutma" ve "kalıcı barışı sağlama" konularındaki niyetlerini ortaya koymaktadır.

On Üç Koloni özgür ve bağımsız devletler olarak kurulacak, Britanya bu topraklar üzerindeki tüm haklarından vazgeçecektir.^[1]
Birleşik Devletler ile Britanya Kuzey Amerikası arasındaki sınır belirlenecektir (Mitchell Eşlemi'ni temel alan bu maddeden kaynaklanan iki anlaşmazlık için bkz. Northwest Angle ve Hint Irmağı Cumhuriyeti).
Birleşik Devletler yurttaşı balıkçılara Newfoundland ve Saint Lawrence Körfezi açıklarında avlanma izni verilecektir.
Yasal hükümler uyarınca belirlenen karşılıklı borçlar ödenecektir.
Konfederasyon Kongresi el konulan topraklar üzerinde yer alan varlıkların korunması için çaba gösterecektir.
Birleşik Devletler, Kralcılar'a ait topraklara el konulmasını önleyici adımlar atacaktır.
Tüm savaş tutsakları serbest bırakılacak ve Britanya Ordusu'nun Birleşik Devletler'de bıraktığı mallar (kölelerle birlikte) geri verilecektir.
Büyük Britanya ve Birleşik Devletler Mississippi Irmağı'nı serbestçe kullanabileceklerdir.
Amerikanlar tarafından antlaşma sonrası ele geçirilen topraklar geri verilecektir.
Antlaşma, imzalandıktan sonra altı ay içinde onanacaktır.

Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerikanların sömürgelikleri döneminde Britanya'dan aldıkları haklar (Akdeniz korsanlarına karşı koruma güvencesi gibi) ortadan kalkmış bulunmaktaydı. Bazı eyaletler federal uygulamayı yok saymış ve 5. ve 6. maddelerde düzenlenen karşılıklı borçlar konusunda antlaşma hükümlerinden sapmıştır. 4. maddeyi yürürlüğe koymayan Virginia'ya karşılık bazı Britanyalı askerler kölelerin salıverilmesini düzenleyen 7. maddeyi işletmemişlerdir. Antlaşma Birleşik Devletler'in güney sınırını belirlemekteydi ancak Britanyalıların İspanyollarla yaptıkları anlaşma Florida'nın kuzey sınırını kesinleştirmediğinden İspanyol yönetimi 1763 anlaşması hükümlerinin bu sınır için hala geçerli olduğunu düşünmüştür. Bu anlaşmazlık sürerken Florida'yı denetimi altında tutan İspanya, Amerikanların Mississippi'ye ulaşmasını engellemişlerdir.^[2] Bu arada Britanyalılar, Büyük Göller bölgesinde çok gevşek davranmış ve boşaltması gereken bölgeleri Amerikan yerlileriyle yaşadığı güçlükler yüzünden bir süre daha elinde tutmak zorunda kalmıştır.^[3] Bu sorun 1794'te imzalanan Jay Antlaşması'yla çözüme kavuşturulmuş ve Amerika'nın bölgedeki nüfuzu yeni Anayasa'nın kabul edilmesinin ardından gittikçe artmıştır.

Antlaşmanın 2009 yılı itibarıyla geçerli olan bölümü yalnızca 1. maddedir.^[4]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Antlaşmanın bazı çevrimiçi sürümleri Delaware'i On Üç Koloni arasında göstermemektedir ancak bu koloni özgün metinde Pensilvanya ile Maryland arasında yer almaktadır.
^ Jones, Howard Zorlu Bir Güç Denemesi: Amerikan Dış İlişkiler Tarihi 24 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Rowman & Littlefield (2002) ISBN 0-8420-2916-8 (s. 23)
^ Benn, Carl Historic Fort York, 1793-1993 13 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Dundurn Press Ltd. (1993) ISBN 0-920474-79-9 (s. 17)
^ ABD Dışişleri Bakanlığı (2007). "Karşılıklı Antlaşma ve Diğer Anlaşmalar (U-V)" (PDF). Yürürlükteki Antlaşmalar. s. 16. 29 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Temmuz 2009.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Paris Antlaşması metni (Delaware dışında)
1783 Paris Antlaşması23 Ekim 2002 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ABD Dışişleri Bakanlığı
1783 Paris Antlaşması; Uluslararası Antlaşmalar ve İlgili Kayıtlar, 1778-197415 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Foster, John W. (1901). Amerikan Diplomasisinin Bir Yüzyılı. WikiSource. 21 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2009.
Perkins, James Breck (1911). "XXV Barış Görüşmeleri". Amerikan Devrimi'nde Fransa. 25 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2009.
Hoffman, Ronald (1981). Diplomasi ve Devrim: 1778 Fransız-Amerikan İttifakı. University of Virginia Press. s. 212. ISBN 0813908647. 29 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2009.
Hoffman, Ronald (1986). Barış ve Barış Elçileri: 1783 Antlaşması. University of Virginia Press. s. 286. ISBN 0813910714. 8 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2009.
Dull, Jonathan R. (1987). Amerikan Devrimi'nin Diplomatik Tarihi. Yale University Press. s. 236. ISBN 0300038860.
Stockley, Andrew (2001). Amerika'nın Doğuşunda Britanya ve Fransa: Avrupalı Güçler ve 1782–1783 Barış Görüşmeleri. University of Exeter Press. s. 272. 19 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
Franklin, Benjamin (1906). Benjamin Franklin'in Notları. The Macmillan company.
Amerikan zaferinin İngiltere'deki kabulü 1 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] Antlaşmanın bazı çevrimiçi sürümleri Delaware'i On Üç Koloni arasında göstermemektedir ancak bu koloni özgün metinde Pensilvanya ile Maryland arasında yer almaktadır.

[2] Jones, Howard Zorlu Bir Güç Denemesi: Amerikan Dış İlişkiler Tarihi 24 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Rowman & Littlefield (2002) ISBN 0-8420-2916-8 (s. 23)

[3] Benn, Carl Historic Fort York, 1793-1993 13 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Dundurn Press Ltd. (1993) ISBN 0-920474-79-9 (s. 17)

[4] ABD Dışişleri Bakanlığı (2007). "Karşılıklı Antlaşma ve Diğer Anlaşmalar (U-V)" (PDF). Yürürlükteki Antlaşmalar. s. 16. 29 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Temmuz 2009.

[1]

[2]

[3]

[4]

Paris Antlaşması 1783 anlamı nedir