Oskar Morgenstern

Oskar Morgenstern
Oskar Morgenstern
Doğum	24 Ocak 1902; Görlitz, Alman İmparatorluğu
Ölüm	26 Temmuz 1977 (75 yaşında); Princeton, New Jersey, ABD
Milliyet	Avusturyalı ve Amerikalı
Mezun olduğu okul(lar)	Viyana Üniversitesi
Tanınma nedeni	von Neumann-Morgenstern fayda teoremi
Kariyeri
Dalı	Ekonomi
Doktora; danışmanı	Ludwig von Mises
Doktora öğrencileri	Martin Shubik; Lionel W. McKenzie
Etkilendikleri	Othmar Spann; Carl Menger
	Avusturya Okulu geleneğinden

Oskar Morgenstern (24 Ocak 1902 - 26 Temmuz 1977) Alman-Amerikalı bir ekonomist. Matematikçi John von Neumann ile birlikte ekonomiye uygulanan von Neumann-Morgenstern fayda teoremi ile oyun teorisinin matematiksel alanını kurmuştur.^[1]^[2]^[3]^[4]

Market Research Corporation of America, Mathematica ve Mathematica Policy Research kurucusu/kurucu ortağı olarak görev yaptığı şirketlerdir.

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Almanya'nın Görlitz şehrinde doğdu. Annesinin İmparator III. Frederick'in kızı olduğu söylenir.^[5]^[6]^[7]^[8]^[9]

Avusturya'nın Viyana kentinde büyüdü ve burada üniversiteye gitti. 1925'te Viyana Üniversitesi'nden mezun oldu ve siyaset bilimi alanında doktorasını aldı. 1925'ten 1928'e kadar Rockefeller Vakfı tarafından finanse edilen üç yıllık bir burs kazandı. 1928'de Viyana'ya döndükten sonra, 1938'de Princeton Üniversitesi'ne yaptığı ziyarete kadar Viyana Üniversitesi'nde ekonomi profesörü olarak görev aldı. 1935'te Morgenstern, Perfect Foresight and Economic Equilibrium adlı makaleyi yayınladı. Bunun üzerine meslektaşı Eduard Čech onu John von Neumann'ın Zur Theorie der Gesellschaftsspiele (1928) adlı makalesine yönlendirdi.

Morgenstern'in Princeton Üniversitesi'ni ziyareti sırasında Adolf Hitler, Anschluss Österreich'ler aracılığıyla Viyana'yı ilhak etti bunun üzerine Morgenstern Amerika Birleşik Devletleri'nde kalmaya karar verdi. Princeton'daki fakültenin üyesi oldu ancak daha sonra İleri Araştırma Enstitüsü'ne yöneldi. Orada von Neumann ile tanıştı ve 1944'te yayınlanan ve oyun teorisi üzerine ilk kitap olarak kabul edilen Theory of Games and Economic Behavior adlı çalışmayı birlikte yazdılar. Oyun teorisi; belirli ekonomik, politik ve askeri durumlarda rasyonel karar vermeyi yöneten stratejik yapıların incelenmesi için matematiksel bir çerçevedir. 2013 yılında Viyana Üniversitesi, İşletme, Ekonomi ve İstatistik Fakültesi'ni yeniden konumlandırdı ve fakülte meydanını onun onuruna Oskar-Morgenstern-Platz olarak adlandırdı.

Morgenstern, 1977'de Princeton, New Jersey'de öldü. Yayımlanmış eserlerinin ve yayınlanmamış belgelerinin arşivi Duke Üniversitesi'nde tutulmaktadır.^[10]

Matematik[değiştir | kaynağı değiştir]

1950'lerin sonlarında^[11]^[12] "Oskar Morgenstern ve Princeton Üniversitesi'nden birkaç meslektaşı" "küçük bir araştırma organizasyonu" başlattı.

Kurucu/kurucu ortak olarak dahil olduğu şirketler;^[13]

Endüstriyel Sörveyler Şirketi
Amerika Pazar Araştırma Kurumu
Mathematica
Mathematica Politika Araştırması (MPR)

Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]

Morgenstern, Oskar (1950). On the accuracy of economic observations. 1966 - 2nd rev. Princeton, New Jersey: Princeton University Press.
von Neumann, John; Morgenstern, Oskar (1944). Theory of games and economic behaviour. 1955 - 3rd. Princeton, New Jersey: Princeton University Press.
Kemeny, John G.; Morgenstern, Oskar; Thompson, Gerald L. (1956). "A generalization of the von Neumann model of an expanding economy". Econometrica. 24 (2). ss. 115-135. doi:10.2307/1905746. JSTOR 1905746. MR 0080573.
Morgenstern, Oskar (1972). "Thirteen Critical Points in Contemporary Economic Theory: An Interpretation," Journal of Economic Literature 10, no. 4 (December): 1184

– reprinted in Selected Economic /writings by Oskar Morgenstern, Andrew Schotter, ed. (New York: New York University Press, 1976), p. 288.

Morgenstern, Oskar (1959). While the Atomic Clock Ticks On – The Question Of National Defense. ^[14]
Morgenstern, Oskar; Granger, Clive W. J. (1970). Predictability of stock market prices. Lexington, Massachusetts: Lexington Books (D. C. Heath and Company).
Morgenstern, Oskar; Thompson, Gerald L. (1976). Mathematical theory of expanding and contracting economies. Lexington Books. Lexington, Massachusetts: D. C. Heath and Company. ss. xviii, 277.
Morgenstern, Oskar (1976). "The collaboration between Oskar Morgenstern and John von Neumann on the Theory of Games". Journal of Economic Literature 14, No. 3 (Temmuz 1976), pp. 805–816

– reprinted in Theory of games and economic behaviour — Sixtieth anniversary edition. Princeton, New Jersey: Princeton University Press, p. 712. 0-691-13061-2.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Schotter, Andrew (1992). "Oskar Morgenstern's Contribution to the Development of the Theory of Games". Weintraub, E. Roy (Ed.). Toward a History of Game Theory. Durham: Duke University Press. ss. 95-112. ISBN 0-8223-1253-0.
^ Leonard, Robert (2010). Von Neumann, Morgenstern and the Creation of Game Theory. New York: Cambridge University Press. doi:10.1017/CBO9780511778278. ISBN 978-0-521-56266-9.
^ Kuhn, H. W.; Tucker, A. W. (1958). "John von Neumann's work in the theory of games and mathematical economics". Bull. Amer. Math. Soc. 64 (Part 2) (3). ss. 100-122. CiteSeerX 10.1.1.320.2987 $2. doi:10.1090/s0002-9904-1958-10209-8. MR 0096572.
^ von Neumann, J (1928). "Zur Theorie der Gesellschaftsspiele". Mathematische Annalen (Almanca). Cilt 100. ss. 295-320. doi:10.1007/bf01448847.
^ Weintraub, E. Roy; Forget, Evelyn L. Economists' lives: biography and autobiography in the history of economics p. 234, Duke University Press Books (6 Aralık 2007)
^ The New York Times biographical service, vol. 8, p. 276, New York Times & Arno Press, 1977
^ Niehans, Jürg. A history of economic theory: classic contributions, 1720–1980, p. 394, Johns Hopkins University Press, 1990
^ Bewersdorff, Jörg. Luck, logic, and white lies: the mathematics of games, p. 368, A.K Peters/CRC Press (23 Kasım 2004)
^ Fleck, Christian (2007). Transatlantische Bereicherungen: zur Erfindung der empirischen Sozialforschung. Berlin: Suhrkamp
^ "Oskar Morgenstern Archive". Duke University Library. 17 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2014.
^ 1983 article, "25 years ago" would be 1958
^ Karen W. Arenson (22 Şubat 1983). "Mathematica's Shift Into Software Field". The New York Times.
^ "Samuel D. Barton, 68, A Marketing Specialist". NYTimes.com. 20 Ocak 1982. 24 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ S.L.A. Marshall (22 Kasım 1959). "While the Atomic Clock Ticks On – The Question Of National Defense". NYTimes.com. 7 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 306 pp. New York: Random House. "In this book, Oskar Morgenstern, the Princeton economist, takes a look at the prospects for American survival and what we are doing to improve them. What he finds should make the angels weep."

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

İktisadın Sınırları, William Hodge ve Şirketi, Londra, 1937
Oskar Morgenstern Belgeleri, 1866–1992 ve tarihsiz, Rubenstein Kütüphanesi, Duke Üniversitesi
Oskar Morgenstern'in Oyun Teorisinin Gelişimine Katkısı 13 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Archived; Andrew Schotter, Deneysel Sosyal Bilimler Merkezi
Oyunlar Teorisi ve Ekonomik Davranış, Princeton University Press, Princeton, 1944
Find a Grave'de Oskar Morgenstern
Yöneylem Araştırması ve Yönetim Bilimleri Enstitüsü'nden Oskar Morgenstern'in Biyografisi
Oskar Morgenstern (Almanca) Österreichische Mediathek arşivinden

[1] Schotter, Andrew (1992). "Oskar Morgenstern's Contribution to the Development of the Theory of Games". Weintraub, E. Roy (Ed.). Toward a History of Game Theory. Durham: Duke University Press. ss. 95-112. ISBN 0-8223-1253-0.

[2] Leonard, Robert (2010). Von Neumann, Morgenstern and the Creation of Game Theory. New York: Cambridge University Press. doi:10.1017/CBO9780511778278. ISBN 978-0-521-56266-9.

[3] Kuhn, H. W.; Tucker, A. W. (1958). "John von Neumann's work in the theory of games and mathematical economics". Bull. Amer. Math. Soc. 64 (Part 2) (3). ss. 100-122. CiteSeerX 10.1.1.320.2987 $2. doi:10.1090/s0002-9904-1958-10209-8. MR 0096572.

[4] von Neumann, J (1928). "Zur Theorie der Gesellschaftsspiele". Mathematische Annalen (Almanca). Cilt 100. ss. 295-320. doi:10.1007/bf01448847.

[5] Weintraub, E. Roy; Forget, Evelyn L. Economists' lives: biography and autobiography in the history of economics p. 234, Duke University Press Books (6 Aralık 2007)

[6] The New York Times biographical service, vol. 8, p. 276, New York Times & Arno Press, 1977

[7] Niehans, Jürg. A history of economic theory: classic contributions, 1720–1980, p. 394, Johns Hopkins University Press, 1990

[8] Bewersdorff, Jörg. Luck, logic, and white lies: the mathematics of games, p. 368, A.K Peters/CRC Press (23 Kasım 2004)

[9] Fleck, Christian (2007). Transatlantische Bereicherungen: zur Erfindung der empirischen Sozialforschung. Berlin: Suhrkamp

[10] "Oskar Morgenstern Archive". Duke University Library. 17 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2014.

[11] 1983 article, "25 years ago" would be 1958

[NYT.Co-12] Karen W. Arenson (22 Şubat 1983). "Mathematica's Shift Into Software Field". The New York Times.

[SamG-13] "Samuel D. Barton, 68, A Marketing Specialist". NYTimes.com. 20 Ocak 1982. 24 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[14] S.L.A. Marshall (22 Kasım 1959). "While the Atomic Clock Ticks On – The Question Of National Defense". NYTimes.com. 7 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 306 pp. New York: Random House. "In this book, Oskar Morgenstern, the Princeton economist, takes a look at the prospects for American survival and what we are doing to improve them. What he finds should make the angels weep."

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Oskar Morgenstern nedir?, Oskar Morgenstern anlamı nedir?, Oskar Morgenstern ne demektir?