Mustafa Ali Balbay
Doğum	8 Ağustos 1960 (63 yaşında) Güney, Yeşilova, Burdur, Türkiye
Meslek	Siyasetçi, yazar, gazeteci
İkamet	Ankara
Vatandaşlık	Türkiye
Önemli ödülleri	Sertel Demokrasi Ödülü, 2004
İmza
Resmî site
http://www.mustafabalbay.com/

Mustafa Ali Balbay (d. 8 Ağustos 1960, Güney, Yeşilova), Türk gazeteci, siyasetçi ve yazar.

24. Dönem 25. Dönem 26. Dönem İzmir 2 . Bölge milletvekili, Cumhuriyet Gazetesi Vakfı Yönetim Kurulu üyesi, Cumhuriyet Gazetesi Yayın Kurulu üyesi, eski Cumhuriyet Gazetesi Ankara Temsilcisi, Cumhuriyet gazetesinin Gündem adlı köşesinin yazarı olan Balbay’ın gezi, inceleme, biyografi, siyaset, tiyatro oyunu ve çocuk edebiyatı alanında 51 kitabı vardır.

6 Mart 2009'da hükûmeti düşürmeye girişim suçlamasıyla tutuklandı. 5 Ağustos 2013'te İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından karara bağlanan Ergenekon davasında 34 yıl 8 ay hapis cezasına çarptırıldı.^[1] 9 Aralık 2013 tarihinde serbest bırakıldı, 10 Aralık 2013 tarihinde milletvekili yemini ederek göreve başladı. 1 Temmuz 2019’da Ergenekon Davası kapsamında hakkındaki bütün suçlamalardan aklandı.^[2] 5 Eylül 2022 tarihinde test yayınlarına başlayan haber kanalı Cadde TV'nin genel yayın yönetmenliğini üstlenmeye başlamıştır.

Balbay, evli ve iki çocuk babasıdır.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

1960 yılında Burdur’un Yeşilova ilçesine bağlı Güney köyünde doğdu.^[3] İlkokulu doğduğu köyde, ortaokul ve liseyi Aydın ilinin Nazilli ilçesinde okudu.

1981 yılında Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi'ni birincilikle bitirdi.

Gazetecilik yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Öğrenciliği sırasında 1980’de İzmir'in yerel yayın organı Gazete İzmir'de gazeteciliğe başladı. 1981'de Milliyet gazetesi İzmir bürosunda ve daha sonra Cumhuriyet gazetesi İzmir bürosunda muhabir olarak çalıştı. 1985'te Cumhuriyet Gazetesi İzmir Bürosu İstihbarat Şefi, 1989'da Cumhuriyet Gazetesi Ankara Bürosu Haber Müdürü, 1992'de Cumhuriyet Gazetesi İstanbul Haber Merkezi Müdürü oldu. 1993 yılında Cumhuriyet gazetesinin Ankara Temsilcisi oldu. 1993'ten itibaren köşe yazarlığına başladı. Gazetenin baş sayfasında, daha önce Uğur Mumcu'nun Gözlem başlıklı köşe yazılarının yayımlandığı köşede “Gündem” başlıklı köşe yazılarını yayımlayan Balbay, köşe yazarlığı ve gazetenin Ankara Temsilciliği görevini birlikte yürüttü.

TV ve radyo programları[değiştir | kaynağı değiştir]

Balbay, Cumhuriyet Gazetesi Ankara temsilciliğini sürdürmekte iken 1996 - 2003 yılları arasında TRT’de yayımlanan “Pazar Panorama” adlı haber programına yorumcu olarak katıldı; 1996 - 2009 yılları arasında hafta içi her sabah Ümit Zileli'nin yaptığı radyo programına 15 dakika günlük yorumla katıldı. 1999 - 2003 yılları arasında NTV'de Emin Çölaşan ve Yavuz Donat'la birlikte “Kapalı Kapılar Ardında” adlı haftalık tartışma programını yaptı. 2004-2009 arasında Avrasya TV adlı televizyon kanalında Emin Çölaşan ile birlikte haftanın olaylarının tartışıldığı “Ankara Rüzgarı” adlı bir programını gerçekleştirdi.

Yazarlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Gazeteci-köşe yazarı ve yönetici kimliğinin yanı sıra siyaset, güncel konular ve gezi içerikli otuz iki kitap^[4] kaleme almıştır.

Ergenekon davası[değiştir | kaynağı değiştir]

Balbay, 1 Temmuz 2008 sabahı Ergenekon soruşturması kapsamında Ankara'daki evinde gözaltına alındı.^[5] Görevli emniyet birimleri tarafından evinde yapılan aramanın^[6] ardından Balbay'ın bilgisayarına el konuldu ve sivil polislerin eşliğinde evden çıkarılarak gözaltına alındı.^[7] Susma hakkını kullandığını belirten Balbay, 5 Temmuz 2008 günü mahkeme tarafından tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı.^[8] Balbay, mahkeme çıkışı yaptığı açıklamada kendisini "terör yaralısı" hissettiğini belirtti.

Mustafa Balbay, 5 Mart 2009 Perşembe günü sabahı, Ergenekon soruşturması kapsamında ikinci kez gözaltına alındı. 6 Mart 2009 günü çıkarıldığı mahkeme tarafından hükûmeti düşürmeye teşebbüs suçlamasıyla tutuklandı.^[9] Balbay’ın hükûmeti düşürme teşebbüsüyle suçlaması bilgisayarından elde edildiği ileri sürülen ve “darbe günlüğü” diye anılan notlara dayanır.^[10] Balbay’a atfedilen bu günlüklere dayanarak Balbay’ın İlhan Selçuk ve diğer Cumhuriyet Gazetesi yazarları ve bazı komutanlar ile birlikte 2000-2005 yılları arasında askeri darbe planları yaptığı iddiası ortaya atlmıştır. Günlüklerin bir bölümü 16 Mart 2009 günü tempo24.com.tr internet haber sitesinde yayınlanmıştır. 24 Mart 2009 günü avukatı aracılığıyla bir açıklama yapan Balbay, kendisine ait olduğu ileri sürülen günlüklerle ilgili olarak, "Medyada tartışılan şekilde bir günlüğüm yoktur. Birbirinden farklı notlar montaj yapılarak birileri tarafından işlenmiş, yorumlar eklenmiş ve tahrif edilmiştir" dedi.^[11]

6 Mart 2009'da beri Silivri Cezaevi'nde tutuklu bulunan Balbay, Ergenekon davasında hükûmeti ve meclisi ortadan kaldırmaya teşebbüs suçlamasıyla yargılanmakta ve 28 Şubat 2011’den bu yana bir hücrede tutulmaktaydı.^[12] Balbay, 9 Aralık 2013 tarihinde tahliye edildi. Ergenekon Davası'nın temyiz incelemesini yapan Yargıtay 16. Ceza Dairesi, yerel mahkemenin verdiği kararı 21 Nisan 2016 tarihinde bozdu.^[13]

Balbay yakalama ve tutuklama kararının haksız olduğuna ilişkin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine bireysel başvuruda bulundu. AİHM 26 Mayıs 2015 tarihli kararında, Balbay'ın "Sözleşme’nin 5. maddesi, 1. fıkrası, c) bendi anlamında, bir suç işlemiş olabileceğine dair hakkında makul şüphe oluşturacak “makul sebeplere” dayanarak yakalanıp tutuklandığı" sonucuna vardı ve Balbay'ın "tutuklanmasının yasaya aykırı olarak nitelendirilmesi konusunda yerel makamlarca ileri sürülen yasal hükümlerin davada uygulanması ve yorumlanmasının keyfi veya mantıksız olduğu sonucunun ortaya çıkmadığına" karar vererek Balbay'ın haksız tutukluluk konusundaki şikayetini reddetti.^[14]

Cumhuriyet gazetesi Ankara temsilciliği görevi, 12 Nisan 2010 tarihinde, tutukluluk hali ileri sürülerek Utku Çakırözer'e devredilen^[15] Balbay, kitap yazmayı ve köşe yazılarını ve kitap yazmayı cezaevi koşullarının elverdiği ölçüde sürdürür.

Milletvekili seçilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Balbay, 12 Haziran 2011'de yapılan genel seçimde Cumhuriyet Halk Partisi'nden aday oldu ve^[16] İzmir 2. Bölge milletvekili seçilmiştir.^[17] Ardından Haziran 2015 ve Kasım 2015 seçimlerinde tekrar seçilmiştir.

Tahliye girişimleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Milletvekili seçilmesinin ardından tahliye talebinde bulunan^[18] Balbay'ın talebi, İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından reddedildi.^[19]

"3. Yargı Paketi" olarak bilen “Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Basın Yoluyla İlişkin Deva Cezaların Ertelenmesi Hakkında Kanun Tasarısı”nın TBMM'den geçip yasalaşmasından hemen sonra 5 Temmuz 2012 günü tahliyesini tekrar talep etti.^[20] Bu talep de İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından reddedildi.^[21]

Tahliyesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Anayasa Mahkemesi, Mustafa Balbay'ın adil yargılanma ve uzun tutuklulukla ilgili başvurusunu değerlendirerek, haklarının ihlal edildiğine karar verdi.^[22] Bu kararın ardından Mustafa Balbay'ın avukatı, hemen İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'ne tahliyesi için başvurdu. Talebi değerlendiren mahkeme Anayasa Mahkemesi'nin kararına uyarak tahliyesine karar verdi ve 9 Aralık 2013 tarihinde Mustafa Balbay tahliye edildi.^[23]

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Sertel Demokrasi Ödülü, 2004^[24]
• Dil Derneği Kerim Afşar Ödülü, 2013^[25]

Kitapları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Dönekrasi (1996)
• Türban Kime Kurban (1997)
• Ülkelere Değil Savaşa Düşmanım (1997)
• Copokrasi (1997)
• Cepokrasi (1998)
• Balkanlar (1998)
• Orta(daki) Asya Ülkeleri (1999)
• Yemen Türkler Mezarlığı (2000)
• Affedersin La Fontaine (2000)
• Yürüt Ya Kulum Demireller Tarihinde 2. Yahya Vak'ası (2001)
• Güvercin, Kurt, Bir de Arı Ele Geçirince İktidarı (2002)
• Çin'in Uzun Yürüyüşü (2003)
• Afrika'nın Uçlarında (2003)
• Tarihin Arka Odası: Amerika (2005)
• İran Raporu (2006)
• Suriye Raporu (2006)
• Irak Bataklığında Türk-Amerikan İlişkileri (2007)
• Devlet ve İslam (2007)
• Heyecan Yaşlanmaz (2007)
• Çanakkale'den Avustralya'ya ANZAK TÜRKLERİ (2008)
• 12 Eylül Sol-Kırımı, 78'liler (2008)
• Nasreddin Hoca ile Eşeği (2009)
• Nasreddin Hoca ile Çocuklar (2009)
• Silivri Toplama Kampı ZULÜMHANE (2010)
• Düşünüyorum Öyleyse Sanığım ZULÜMNAME (2011)
• Demokrasi Tanrısı ZULÜMDAR (2011)
• Gülümsemek Direnmektir (2012)
• Halit Çelenk Anlatıyor – Denizlerin Davası(2012)
• "O Mektubu Yazan Bendim..." (2012)
• Yargıtatör (2013)
• Savunma (2013)
• Geçmişten Geleceğe Türkiye (2014)
• Cumhuriyetin İkinci Yüzyılı (2016)
• Sü-Lale Devri (2016)
• Nasrettin Hoca (2017)
• İnsanı ve Devleti Yaşatmak İçin Hayır (2017)
• Vicdanın Ayak Sesleri: Yürüyüş (2017)
• Savaşın ve Barışın Kahramanı Dünya Lideri ATATÜRK (2017)
• İktidar Kıskacında Din (2018)
• Aşkın ve Direnişin Şairi Nazım Hikmet (2018)
• Gelecek Cumhuriyetin Köklerinde BÖYLE GİTMEZ (2018)
• Köleliğe Kaçış (2018)
• Pes Etmeyen Kalem Sabahattin Ali (2019)
• Gönül Gözünde Bin Bir Renk Aşık Veysel (2019)
• Bitmeyen Deniz Gezmiş (2019)
• Suriye Türkiye’ye Girdi Göç Dalgası (2019)
• Kalpaksız Kuvayı Milliyeci Uğur Mumcu (2020)
• Kemalizmin Centilmen Devrimcisi Ahmet Taner Kışlalı (2020)
• Salkım Söğüt (2020)
• Küre-selleşme Türkiye ve Dünyaya Genel Bakış (2020)
• Son Başkent Ankara (2021)

^[26]

^[27]

^[28]

^[29]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Mustafa Balbay resmi web sitesi19 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• TBMM milletvekili tanıtım sayfası28 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]