Muhammed Bazum (d. 1 Ocak 1960) Nijer Cumhuriyeti'nin eski cumhurbaşkanı olan Nijerli bir politikacıdır. 2 Nisan 2021 tarihinde göreve başladı.^[1] 26 Temmuz 2023 tarihinde askerî darbe ile devrildi.^[2]

Cumhurbaşkanı olmadan önce Nijer Demokrasi ve Sosyalizm Partisi'nin (PNDS-Tarayya) Başkanlığını yaptı.^[3] 1995'ten 1996'ya ve 2011'den 2015'e kadar Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı. 2015'ten 2016'ya kadar Cumhurbaşkanlığı'nda Devlet Bakanı olarak görev yaptı ve 2020-21 başkanlık seçimleri için aday olmaya odaklanmak üzere istifa ettiği 2016 ile 2020 yazı arasında İçişleri Bakanı olarak görev yaptı. Bazum, eski cumhurbaşkanı Mahamane Ousmane'ye karşı oyların % 55.67'sini alarak cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunu kazandı.^[4] Bazoum, Nijer'in ilk Diffa Arap cumhurbaşkanıdır.

Başkanlık[değiştir | kaynağı değiştir]

Nijer hükûmetinin üst düzey bir üyesi olan Bazum, 2020-21 Nijer genel seçimlerinde PNDS'nin başkan adayı olarak Issoufou'nun halefi seçildi. Bazum'un başkanlık kampanyası, aile büyüklüğünü sınırlayarak Nijer'deki demografik sorunları çözmek ve kızlar için daha fazla eğitim yoluyla okuryazarlığı ve toplumsal cinsiyet eşitliğini artırmak gibi fikirlere odaklandı. Bazum ayrıca, komşu ülke Mali'ye bu süreçte yardım ederek, Nijer'in savunmasını ve güvenliğini güçlendirerek ve ülkedeki yolsuzlukla mücadele ederek Nijer'deki IŞİD isyanını hedef alma sözü verdi. Bazum, 27 Aralık 2020'de yapılan seçimin ilk turunu kazanamadı ve oyların yalnızca %39,30'unu aldı. Ancak Şubat 2021'de yapılan ikinci tur seçimi oyların %55,67'sini alarak kazandı ve 2 Nisan'da Cumhurbaşkanı olarak yemin etti ve zaferi 21 Mart'ta onaylandı.

Aralık 2022'de Bazum, örgütün Abidjan'daki 23. devlet ve hükûmet başkanları olağan zirvesinde Batı Afrika Ekonomik ve Parasal Birliği'nin (UEMOA) mevcut başkanı olarak atandı.

Devrilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

26 Temmuz 2023'te Cumhurbaşkanlığı Muhafızları askerleri, Bazum'u devirmek için başkanlık sarayını ablukaya aldı. Darbe girişimi, Afrika Birliği ve Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) tarafından kınandı. ECOWAS komploculara Bazum'u derhal serbest bırakmalarını söyledi. Bazum daha sonra günün sonunda görevden alındı, Albay Amadou Abdramane devlet televizyonuna çıkıp Başkan'ın iktidardan uzaklaştırıldığını iddia etti ve yerini kendisine Anavatanı Koruma Ulusal Konseyi adını veren bir askeri cunta aldı.

Bazum'a yakın kaynaklar, ilişkilerinin gerginleştiği bildirildiği için 24 Temmuz'da darbeden önceki bir kabine toplantısında Tchiani'nin görevden alınmasına karar verdiğini söylediler. Tchiani ulusa hitaben yaptığı konuşmada Bazum'u ülkenin siyasi, sosyoekonomik ve güvenlik sorunlarını örtbas etmeye çalışmakla suçladı.

27 Temmuz'da Bazoum, demokrasiyi seven Nijerlilerin "zorlukla kazanılan kazanımların korunacağını" göreceği tweet'iyle görevden ayrılmayı reddettiğini belirtti. Dışişleri Bakanı Hassoumi Massaoudou, ülkenin "yasal ve meşru gücünün" cumhurbaşkanında kaldığı konusunda ısrar etti ve Bazoum'un durumunun iyi olduğunu yineledi. Ayrıca kendisini devlet başkanı olarak ilan etti ve tüm demokratları "bu macerayı başarısızlığa uğratmaya" çağırdı.

Bazum'un şu anda eşi Hadiza ve oğlu Salem ile birlikte cumhurbaşkanlığı sarayında tutuklu olduğuna inanılıyor; darbe sırasında kızları Paris'teydi. Gözaltına alınmasına rağmen Bazoum, 29 Temmuz itibarıyla resmi olarak istifa etmedi ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, AU Komiseri Moussa Faki gibi dünya liderleri ve ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile temas kurabildi.

13 Ağustos 2023'te Nijer hükûmeti, "vatana ihanet ve Nijer'in iç ve dış güvenliğini baltalamaktan yetkili ulusal ve uluslararası makamlar Mohamed Bazoum ve yerli ve yabancı suç ortakları önünde kovuşturma yapmak" istediğini duyurdu.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]