Model Birleşmiş Milletler (İngilizce: Model United Nations, MUN), eğitim kurumlarının öğrenci delegeler çıkararak belli ülkeleri ve Birleşmiş Milletler kurumlarını temsil ettikleri eğitsel bir simulasyondur. MUN, eleştirel düşünme, takım çalışması ve liderlik yeteneklerine ek olarak katılımcıların araştırma, konuşma, tartışma ve yazma becerilerini kullanmalarını ister ve geliştirir. Programda, öğrencilerin ilgisini çekmek ve onların güncel dünya meseleleri hakkında daha derin bir anlayış geliştirmelerine izin vermek amaçlanmıştır. Genelde konferans, panel, çalıştay veya forum usulüyle yürütülen toplantıları içerir. Birleşmiş Milletler'in kendisi tarafından tanınan en büyük Model Birleşmiş Milletler organizasyonu Lahey Uluslararası Model Birleşmiş Milletler'dir.^[1]

Delegeler olarak bilinen Model Birleşmiş Milletler konferansı katılımcıları, komitelere yerleştirilir ve genellikle ülkeleri veya siyasi liderleri temsil etmek üzere atanırlar. Delegeler'e komitelerinde tartışacakları ana konu başlığı (Agenda Item) -veya başlıkları- toplantıdan daha önce bildirilir. Delegelerden Konferanslarından önce hem konuyla ilgili hem kendi ülkeleri ve ülkelerinin konuya bakış açısına dair araştırma yapmaları beklenir. Temsil ettikleri ülke veya kuruluşun gerçek konumuna sadık kalarak, komitede diğer delegelerle tartışacakları politika önerileri üretirler. Konferanslarının sonunda, delegeler, çoğunluk oyuyla kabul etmek amacıyla, komite yöneticileri tarafından kabul edilen "karar taslağı" veya "draft resolution" adı verilen yazılı politikaları (genellikle Working Paper olarak bilinir) oylarlar. Her komitede en iyi performans gösteren delegeler bazen çeşitli ödüllerle ödüllendirilir (sırasıyla Honoruble Mention, Outstanding Delegate veya Best Delegate gibi).^[2]

Programın tarihçesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Program, bir dizi öğrenci liderliğinde "League of Nations" adıyla başladı. İlk simülasyonlara "International Assembly" adı verildi ve ilki Kasım 1921'de Oxford Üniversitesi'nde yapıldı. Oxford'daki çeşitli simülasyonların ardından, Oxford Internationel Assembly Başkanı Mir Mahmood, bu fikrin daha fazla yayılmasına yardımcı olmak adına 1922 yılında Harvard Üniversitesi'ne gitti. Gezisi sırasında League of Nations fikrine destek çalışmalarında bulundu ve görünüşe göre Harvard Liberal Kulübü'ne 1923'te Harvard Üniversitesi'nde düzenlenen ilk Amerikan Internationel Assambly'i oluşturmak için ilham verdi.^[3] Sonraki yıllarda Oxford Internationel Assembly faaliyetlerine son verirken, Harvard Internationel Assembly güçlü kaldı ve o zamandan beri bu simülasyonların dünya çapında yayılmasını sağladı. Internationel Assembly'ler, katılımcıların kendilerine atanan ülkeleri temsil ettikleri, çözümler bulmak için tartıştıkları ve uluslararası anlaşmazlıkları bir müzakere masası etrafında ele alma fikrini destekledikleri için MUN'a benziyordu; o zamanlar ise hala alışılmadık bir fikirdi. İkinci Dünya Savaşı Model League of Nations'ın ardından, 1945'te League of Nations'ın halef teşkilatı olan Birleşmiş Milletler'in kurulmasının ardından programın adı Model Birleşmiş Milletler'e dönüştü.^[4]

Bir Model Birleşmiş Milletler konferansının ilk kaydedilen örneği 5 Nisan 1947'de Swarthmore Koleji'ndeydi oldu. 41'den fazla kolejden 150'den fazla öğrencinin katıldığı bildirildi. Delegeler bir Genel Kurulu simüle ettiler ve üye devletlerin "atom enerjisinin uluslararası bir kontrolünü geliştirmesini", "silahsızlanma üzerine bir anlaşma imzalamasını", BM'nin "mültecilerin vatandaşlığı için tek tip bir sistem" benimsemesini, bazı saldırganlıkların BM tarafından kabul edilmesi için bir tanımın değiştirilebileceğini ve Birleşmiş Milletler'in "harap olmuş alanların ekonomik yardım yoluyla yeniden inşasını teşvik etmesini" tavsiye ettiler.^[5]

Bugün hala aktif olan dünyanın en eski dört konferansı 1950'lerin başında kuruldu. 1952'de Berkeley Model United Nations (BMUN)^[6] ve 1953'te kurulan Harvard Model United Nations (HMUN) konferansları lise öğrencilerini delege olarak kabul ederken, 1954'te kurulan Harvard National Model United Nations konferansı üniversite düzeyinde delegelerle beraber faaliyet göstermekte. Aynı şekilde üniversite seviyesinde öğrencilere hizmet eden Model United Nations of the Far West (MUNFW) konferansı, 1951'den beri Stanford Üniversitesi'nde düzenlenmektedir.^[7]

1990'ların başından beri Model United Nations konferansları; Avrupa, Doğu ve Güney Asya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'ya da yayılmaktadır.

Model Birleşmiş Milletler komiteleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (United Nations Security Council, SC)
• Birleşmiş Milletler Genel Meclisi (United Nations General Assembly, GA)
• Ekonomik ve Finansal (Economic and Financial, ECOFIN)
• Sosyal, İnsani ve Kültürel (Social, Humanitarian and Cultural, SOCHUM)
• Özel Politik ve Bağımsızlaşma (Special Political and Decolonization, SPECPOL)
• Yasal Komite (Legal Commitee)
• Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (United Nations Development Programme, UNDP)
• Birleşmiş Milletler Çevre Programı (United Nations Environment Programme, UNEP)
• Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, UNESCO)
• Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi (United Nations Economic and Social Council, ECOSOC)
• Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu (United Nations Commission for Human Rights, UNCHR)
• Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (United Nations High Commissioner for Refugees, UNHCR)
• Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (United Nations International Children's Fund, UNICEF)
• Uluslararası Adalet Divanı (The International Court of Justice, ICJ)
• Uluslararası Ceza Mahkemesi (The International Criminal Court, ICC)
• Uluslararası Hukuk Komisyonu (The International Law Commission, ILC)
• Baskı Kurumu (The Press Corps)
• Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization, WHO)
• Dünya Ticaret Örgütü (World Trade Organization, WTO)
• Uluslararası Çalışma Örgütü (International Labour Organization, ILO)
• Amerika Devletleri Örgütü (American States Organiation, OAS)
• Afrika Birliği (African Union, AU)
• Avrupa Birliği (European Union, EU)
• Arap Birliği (League of Arab States, LAS)
• Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (North Atlantic Treaty Organization, NATO)
• Birleşmiş Milletler Uzay İşleri Ofisi (United Nations Office for Outer of Space Affairs)
• Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Birinci Komitesi, Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi (United Nations General Assembly First Committee, Disarmament and International Security Committee, DISEC, C1)

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Türkiye'de Model Birleşmiş Milletler toplulukları
• Türkiye'de Model Birleşmiş Milletler konferansları
• Avrupa Gençlik Parlamentosu

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Birleşmiş Milletler ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Eğitim ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.