Marian Spychalski

Marian Spychalski
Mareşal; Marian Spychalski
3. Polonya Devlet Konseyi Başkanı
Milli Savunma Bakanı
	Görev süresi; 13 Kasım 1956 - 11 Nisan 1968
Yerine geldiği	Konstanty Rokossowski
Yerine gelen	Wojciech Jaruzelski
31. Varşova Belediye Başkanı
	Görev süresi; 18 Eylül 1944 - 5 Mart 1945
Yerine geldiği	Marceli Porowski
Yerine gelen	Stanisław Tołwiński
Kişisel bilgiler
Doğum	6 Aralık 1906; Łódź, Piotrków Valiliği, Polonya Kongresi, Rus İmparatorluğu
Ölüm	7 Haziran 1980 (73 yaşında); Varşova, Polonya Halk Cumhuriyeti

Marian " Marek " Spychalski (6 Aralık 1906 - 7 Haziran 1980) savaş öncesi Polonya'da Polonyalı bir mimar ve daha sonra ordu komutanı ve komünist bir politikacıydı. Dünya Savaşı sırasında Polonya'da faaliyet gösteren Polonya yeraltı güçlerine katıldı ve Halk Muhafızları'nın, ardından Halk Ordusu'nun liderlerinden biriydi.^[1] PRL döneminde Devlet Konseyi Başkanlığı, Varşova belediye başkanlığı ve Savunma Bakanlığı gibi birkaç önemli siyasi görevde bulundu.

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Łódź'da işçi sınıfı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Spychalski, 1931'de Varşova Teknoloji Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'nden mezun oldu. Aynı yıl KPP'ye^[2] katıldı ve Nazi-Sovyet işgalinden sonra üyeliğini sürdürdü, 1942'de KPP Polonya İşçi Partisi oldu ve 1948'de Polonya Birleşik İşçi Partisi olarak yeniden adlandırıldı.^[1] Dünya Savaşı'ndan önce mimarlık yaptı ve birçok ulusal ve uluslararası yarışma ve ödül kazandı.^[3]

İkinci dünya savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]

1943'te, sürgündeki Polonya hükümetiyle bağlantılı bağımsız Polonya direniş hareketini yok etmeye yönelik yıkıcı Sovyet çabasının bir parçası olarak, bu direniş örgütlerinin çeşitli üyelerini Gestapo'ya ihbar etti.^[4]

Polonya Halk Cumhuriyeti[değiştir | kaynağı değiştir]

1949'da kalan siyasi görevlerinden uzaklaştırıldı ve daha sonra 1950'de, 1949-1953 yıllarında Stalinist sosyal demokrat tasfiyelerin bir parçası olarak hapsedildi,^[5] burada Titoizme benzer anti-Sovyet eğilimlerle suçlandı.^[2] 1951'de Gomułka'ya karşı resmi yalancı tanıklık yapması talimatının verildiği bir duruşmaya çıkarıldı.^[2] Nisan 1956'da siyasi mahkûmların toplu olarak serbest bırakılmasıyla serbest bırakıldı ve ardından Polonya Birleşik İşçi Partisi'ne iade edildi.^[2]

Gomułka'nın rehabilitasyonu ve 1956'da yeniden iktidara gelmesiyle Spychalski, Polonya Savunma Bakanı oldu.^[6] 1959'da tekrar Politbüro üyesi oldu ve 1963'te Mareşalliğe terfi etti.

1968'de ordunun antisemitik tasfiyesi sırasında, Gomułka'nın isteği üzerine Polonya Ordusu'ndan ve Savunma Bakanlığı görevinden ayrıldı,^[2] Ulusal Birlik Cephesi Başkanı olarak sivil görevler üstlendi ve 10 Nisan 1968'den 23 Aralık 1970'e kadar Halk Cumhuriyeti'nde de jure yürütme otoritesi olmakla birlikte Devlet Konseyi Başkanı olarak - Polonya'nın fiili devlet başkanı oldu.^[1] Bu görevin çoğunlukla sembolik olduğunu düşünülmektedir.^[7]

İktidardan inişi[değiştir | kaynağı değiştir]

Devlet başkanı olduğu dönemde Spychalski, 1 Kasım 1970'te Pakistan'daki Karaçi havaalanında karşılama törenleri sırasında neredeyse öldürülüyordu. Gettysburg Times gazetesi, komünizm karşıtı İslami köktendinci Feroze Abdullah'ın bir kamyonu Polonya delegasyonuna süratle sürdüğünü, hedefini kıl payı ıskaladığını, ancak Polonya Dışişleri Bakan Yardımcısı Zygfryd Wolniak'ı (48) ve -İstihbarat Bürosu Başkan Yardımcısı da dahil olmak üzere üç Pakistanlı temsilciyi, (Chaudhri Muhammed Nazir ve iki fotoğrafçı) öldürdüğünü bildirdi.^[8]

Spychalski, Aralık ayı boyunca 1970 Polonya protestoları sırasında Edward Gierek Polonya Birleşik İşçi Partisi'nin Birinci Sekreteri olarak Gomułka'nın yerini aldığında Gomułka'nın yakın ortağı olma işlevini kaybetti.^[7] Spychalski emekli oldu ve şu anda California'daki Hoover Enstitüsü'nün arşivlerinde bulunan dört ciltlik bir anı yazdı.^[3] 7 Haziran 1980'de öldü, kendisi hakkında da yazan eşi Barbara tarafından manevi mirası sürdürülmüştür.^[3]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c Nogaś, Michał (17 Haziran 2011). "Marszałek Polski Marian Spychalski". Polskie Radio (Lehçe). 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2022.
^ ^a ^b ^c ^d ^e "Biographies". Memoirs of Nikita Khrushchev, Volume 3, Statesman, 1953–1964. University Park, Pennsylvania: Pennsylvania State University Press. 2007. s. 969. ISBN 978-0-271-02935-1. , translated by George Shriver and Stephen Shenfield.
^ ^a ^b ^c "Marian Spychalski Papers Received by the Hoover Institution Archives". Hoover Institution, Stanford University. 20 Nisan 2010. 28 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. "Marian Spychalski Papers Received by the Hoover Institution Archives". Hoover Institution, Stanford University. 20 April 2010. Archived from the original on 28 November 2016.
^ Bułhak, Władysław (5 Mayıs 2007). "Komunistyczny donos do gestapo". Rzeczpospolita (Lehçe). 1 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "The Witch Hunt". Report on the Murder of the General Secretary. Londra: I.B. Tauris. 1990. s. 11. ISBN 978-1-85043-211-1. , translated by Karel Kovanda.
^ Nikita Khrushchev and the Creation of a Superpower. University Park, Pennsylvania: Pennsylvania State University Press. 2000. ss. 213-214. ISBN 978-0-271-02170-6. , translated by Shirley Benson.
^ ^a ^b "Political System I, 1971-1976: Edward Gierek, the party-state, and Polish society". Prelude to Solidarity: Poland and the Politics of the Gierek Regime. New York: Columbia University Press. 1988. s. 56. ISBN 978-0-231-06608-2.
^ "Four Killed When Man Drives Truck into Airport Reception Shouting "Down With Reds"". The Gettysburg Times. Associated Press. 2 Kasım 1970. 2 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2022.

[P.R.-1] Nogaś, Michał (17 Haziran 2011). "Marszałek Polski Marian Spychalski". Polskie Radio (Lehçe). 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2022.

[Khrushchev-2] "Biographies". Memoirs of Nikita Khrushchev, Volume 3, Statesman, 1953–1964. University Park, Pennsylvania: Pennsylvania State University Press. 2007. s. 969. ISBN 978-0-271-02935-1. , translated by George Shriver and Stephen Shenfield.

[Hoover-3] "Marian Spychalski Papers Received by the Hoover Institution Archives". Hoover Institution, Stanford University. 20 Nisan 2010. 28 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. "Marian Spychalski Papers Received by the Hoover Institution Archives". Hoover Institution, Stanford University. 20 April 2010. Archived from the original on 28 November 2016.

[4] Bułhak, Władysław (5 Mayıs 2007). "Komunistyczny donos do gestapo". Rzeczpospolita (Lehçe). 1 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[5] "The Witch Hunt". Report on the Murder of the General Secretary. Londra: I.B. Tauris. 1990. s. 11. ISBN 978-1-85043-211-1. , translated by Karel Kovanda.

[Khrushchev-2-6] Nikita Khrushchev and the Creation of a Superpower. University Park, Pennsylvania: Pennsylvania State University Press. 2000. ss. 213-214. ISBN 978-0-271-02170-6. , translated by Shirley Benson.

[Lepak-7] "Political System I, 1971-1976: Edward Gierek, the party-state, and Polish society". Prelude to Solidarity: Poland and the Politics of the Gierek Regime. New York: Columbia University Press. 1988. s. 56. ISBN 978-0-231-06608-2.

[8] "Four Killed When Man Drives Truck into Airport Reception Shouting "Down With Reds"". The Gettysburg Times. Associated Press. 2 Kasım 1970. 2 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Marian Spychalski nedir?, Marian Spychalski anlamı nedir?, Marian Spychalski ne demektir?