Marat'nın Ölümü

Fransızca: La Mort de Marat
Sanatçı	Jacques-Louis David
Yıl	1793 (1793)
Tür	Tuval üzerine yağlı boya
Boyutlar	165 cm x 128 cm
Konum	Belçika Kraliyet Güzel Sanatlar Müzesi

Marat'nın Ölümü, Jacques-Louis David tarafından 1793 yılında çizilen tablo. David tabloda, yakın dostu ve devrimci lider Jean-Paul Marat'nın ölüm sahnesini betimlemiştir. Tuval üzerine yağlı boya ile yapılan tablo, günümüzde Belçika Kraliyet Güzel Sanatlar Müzesi'nde sergilenmektedir.

İçeriği[değiştir | kaynağı değiştir]

Cinayet[değiştir | kaynağı değiştir]

Jean-Paul Marat, Fransız Devriminden sonra Fransa'da bir yıl hüküm süren Jakobenler'in en aktif üyelerinden biriydi. L'ami du peuple (Halkın Dostu) adlı bir gazete çıkaran Marat, Jirondenler tarafından terörü desteklemekle suçlanıyordu. Jironden taraftarları tarafından sevilmiyor ve sürekli takip ediliyordu.

Marat'nın cildinde sorunlar vardı ve bu yüzden zamanının çoğunu küvette geçiriyordu. Çalışmalarını da bazen küvette dinlenirken yapıyordu.

13 Temmuz 1793 günü Marat'ya önemli belgelerden bahsedeceği bahanesiyle evine gelen Charlotte Corday isimli bir kadın tarafından bıçaklanarak öldürülen Marat,^[1] Panthéon'na defnedildi. Charlotte, Jironden taraftarı aristokrat bir ailenin üyesiydi. Giyotin cezasına mahkûm edilen Corday, “Ben, 100.000 kişinin kellesini kurtarmak için 1 kişiyi öldürdüm.” dedi.^[2]

Tablo hakkında[değiştir | kaynağı değiştir]

David, Marat'yı cinayetten bir gün önce ziyaret etmişti. Bu olaydan oldukça etkilenen sanatçı, hemen tabloyu yapmaya başlar. Lakin David, dostunu idealize ederek çizer. Öyle ki, Marat'nın tasvir edildiği pozisyon bir Orta Çağ heykelini andırıyor. Üstelik onun vücudunda bıçak yarasından başka, derisindeki sorunlar dahil hiçbir kusur gözükmüyor. Sanatçı, dostunu adeta bir kahraman olarak takdim etmeye çalışıyor.

Marat'nın pozisyonu, Caravaggio'nun İsa'nın Mezara Konuluşu isimli tablosundaki İsa'nın pozisyonu ile aynıdır. Ressam bununla dostunun da İsa gibi şehit olduğunu anlatmaya çalışıyor. Corday'ye ise eserde yer verilmemiş.

Tablo bir cinayeti betimliyor olsa da, izleyiciye huzursuzluk verecek detaylar barındırmıyor. Eserde Marat beyaz çarşaflı bir küvetin içerisinde, sağ eli aşağı sarkmış halde resmedilmiş. Küvetin tam önünde yeşil örtülü küçük bir masa var. Bu Marat'nın çalışma masasıdır. Masanın üstündeki belgede "...bu çek, kocası bu ülkeyi savunurken ölmüş beş çocuk annesi kadına verilecek" yazmaktadır. Marat'nın sağ elinde bir tüy kalem var. Katil Marat'yı öldürmeden önce o, muhtemelen bu belgeyi yazıyordu. Kalemden biraz kenarda ise cinayetin işlendiği kanlı bıçak resmedilmiş. Kalemle bıçağı karşılaştıran ressam, gazetecilerin silahı ile Jirondenlerin silahı arasındaki farkı ortaya koyuyor.

Marat'nın sol elinde ise Corday'nin yazdığı izin kâğıdı duruyor. Kâğıtta Fransızca "Il suffit que je sois bien malheureuse pour avoir droit a votre bienveillance" ("Benim büyük mutsuzluğum sizin hayırseverliğinize ulaşmama vesile olacaktır") yazılmıştır.^[3] Kâğıdın üstünde cinayet işlenen zaman sıçrayan kan lekeleri var. Çalışma masasının önündeki levhanın üzerinde Marat‘nın adı ve ressamın kendi adı yazıyor. Levhanın altında yazılan “L’an Deux” cumhuriyetin 2. yılı olduğuna işarettir.^[4]

Etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Tablo yapıldığı günden bu zamana kadar birçok ressam ve sanatçıya ilham kaynağı olmuştur.

Fransız ressam Guillaume-Joseph Roques, 1793'te aynı isimli bir tablo çizer. Burada ilkinde olduğu gibi Corday resmedilmemiş. Ayrıca tablo diğerine nazaran daha az figür barındırıyor. Marat burada elips şekilli bir küvette betimlenirken, çalışma masası, cinayet bıçağı ve yazı levhasına yer verilmemiş.

Yine Fransız ressam Paul-Jacques-Aimé Baudry, 1858 yılında Charlotte Corday isimli bir tablo çizmiştir. Ressam, bu eserde Marat'yı küvette değil yatakta betimlemiştir. İsminden de belli olduğu gibi eserin odak noktası katil Corday'dir.

Norveçli ressam Edvard Munch da tablodan etkilenen sanatçılardan biridir. Munch, 1907 yılında tabloyu kendine özgü tarzıyla yeniden yorumlamıştır.

Avustralya kökenli Cold Chisel isimli rock grubunun 1980 yılında çıkan East albümünün kapağı tablodan esinlenerek hazırlanmıştır.

2010 yılında çekilen Waste Land belgeselinin afişinde Marat'nın portresi gözükmektedir.

Andrzej Wajda'nın 1983 tarihli filmi Danton'un, Marat portresinin de gösterildiği bazı sahneleri David'nin atölyesinde çekilmiştir.

Amerikalı şarkıcı Steve Goodman, tabloyu 1977'de yayınladığı Say It in Private albümünün kapağında kullanmıştır. Lakin, Marat yerine kendi resmini yerleştirmiştir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• The Death of Marat - Jacques-Louis David
• Web Gallery of Art 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• David and The Death of Marat, Khan Academy 29 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.