LibreOffice

LibreOffice 7.1 başlangıç ekranı
Geliştirici(ler)	The Document Foundation (Belge Vakfı)
İlk yayınlanma	25 Ocak 2011
Güncel sürüm	24.2.2[1]  / 28 Mart 2024
İşletim sistemi	Windows, Linux, Mac OS (Android ve iOS'te Collabora Office ile kullanılabilir[2][3])
Erişilebilirlik	100'den fazla[4]
Tür	Ofis paketi
Lisans	MPL s2 (İkincil lisans olarak LGPL s3, GPL, Apache Lisansı 2.0)[5]
Resmî sitesi	tr.libreoffice.org
Kod deposu	git.libreoffice.org/core

LibreOffice, The Document Foundation (Belge Vakfı) tarafından geliştirilen açık kaynaklı ve ücretsiz bir ofis yazılımı seti. 2010 yılında, StarOffice'in açık kaynaklı bir türevi olan OpenOffice.org'dan çatallanmıştır.^[6] LibreOffice paketi; kelime işlemci, elektronik tablo, slayt gösterisi, çizim, veritabanı ve matematiksel formüller oluşturma programlarını içerir. 100'den fazla sayıda dilde kullanılabilir.^[4] LibreOffice bir özgür yazılım olup adındaki Libre sözcüğü İspanyolca ve Fransızca'da "özgür" anlamına gelir.

LibreOffice, belgeleri kaydetmek için yerel dosya biçimi olarak bir ISO/IEC standardı olan OpenDocument Format (ODF) biçimlerinin en güncel 1.3 sürümünü kullanır. Ayrıca LibreOffice, Microsoft Office ile oluşturulmuş (.doc, .docx, .xls, .xlsx, .ppt, .pptx, .pps, .ppsx) dosyaları açabilir, düzenleyebilir ve yine aynı biçimlerde kayıt edebilir. OpenDocument, özgür bir doküman standardı olması sebebiyle kullanıcıların LibreOffice kullanma zorunluğu olmadan dosyalarını açabilmesine olanak verir. OpenDocument biçiminde oluşturulmuş dosyalar bu biçim ile uyumlu herhangi bir yazılım (Microsoft Office dahil) kullanılarak açılabilir, düzenlenebilir.

LibreOffice Windows, Linux, Mac OS gibi çeşitli platformlarda kullanılabilir. Windows ve Linux işletim sistemleri için kurulum gerektirmeyen taşınabilir sürümleri bulunur. Writer, Calc ve Impress'i Android ve iOS sistemlerinde kullanmak için, sertifikalı LibreOffice geliştiricisi Collabora^[7] tarafından yayınlanan Collabora Office kullanılabilir.^[2][3]

LibreOffice günümüzde kendi topluluğunun yanı sıra Collabora, Red Hat, GNOME Vakfı, Google gibi kuruluşlar tarafından desteklenmektedir.^[8][9]

Tarihçesi[değiştir | kaynağı değiştir]

LibreOffice, 2010 yılında OpenOffice.org yazılımından çatallanarak^[6] geliştirilmeye başlanmıştır. İlk sürümü 2002 yılında yayınlanmaya başlayan OpenOffice.org ise ilk sürümü 1985 yılında yayınlanan StarOffice yazılımının açık kaynaklı bir türevidir.^[8][10]

OpenOffice.org GNU LGPL ile lisanslı bir özgür yazılım olmakla birlikte geliştirme süreçlerinde Sun Microsystems'ın tek belirleyici olması ve dışarıdan katkıcıların kod yazmasını zorlaştırıcı engeller getirmesi, 2008 yılından bu yana özgür yazılım camiasının tepkisini çekmekteydi.^[11] 2010 yılında Sun Microsystems'ın Oracle tarafından satın alınmasından sonra, Oracle'ın özgür yazılım projelerine soğuk ve yeni yatırımlardan kaçınan duruşu, eleştirilerin dozunun yükselmesine neden oldu. 28 Eylül 2010 günü, aralarında Michael Meeks'in de olduğu pek çok önemli OpenOffice.org geliştiricisi ve topluluk üyesi The Document Foundation isimli bir yapılanmayı duyurarak, "topluluk merkezli" yeni bir OpenOffice.org çatallaması için çalışacaklarını açıkladılar.^[6]

Firmaların geliştiriciler üzerinde baskı kuramayacağı, katı ve ağır teknolojik bağımlılıkları olmayan, herkesin eşit söz hakkına sahip olduğu, yeni bir ofis yazılımı hedefiyle yola çıkan The Document Foundation, kısa bir sürede büyük bir desteği yanına çekti. Yönetim Kurulu, Üyelik Komitesi, Mütevelli Heyeti, Danışma Kurulu gibi birimlerden oluşan Vakfın Danışma Kuruluna Red Hat, Google, Novell gibi büyük şirketler üye vererek destekledi.

StarOffice'in başlıca türevlerini gösterir zaman çizelgesi. Yeşil renk LibreOffice'i gösterir.

Bileşenler[değiştir | kaynağı değiştir]

LibreOffice'in tüm bileşenleri birbirleriyle bütünleşik çalışır. LibreOffice bileşenleri Microsoft Office'in karşılığı gibi görünse de, LibreOffice çeşitli farklı özellikler içeren, özgün bir bir üründür.

	Writer	Kelime işlemci yazılımı. Microsoft Word benzeridir. WYSIWYG desteği ile HTML belgelerin düzenlenmesinde de kullanılabilir.
	Calc	Hesap tablosu yazılımı. Microsoft Excel benzeridir. Grafik serilerini otomatik olarak tanımlayan bir sistem de dahil olmak üzere çeşitli benzersiz özelliklere sahiptir.
	Impress	Sunu yazılımı. Microsoft PowerPoint benzeridir.
	Draw	Diyagram oluşturma ve vektörel grafik düzenleme uygulaması. Microsoft Visio benzeridir. Akış diyagramlarından organizasyon şemalarına, genel posterlerden büyük grafiklere kadar çeşitli çizim ihtiyaçları için kullanılabilir. Ayrıca PDF dosyalarını içe aktarıp içeriğini düzenleme desteğine sahiptir.
	Math	Matematiksel formüller oluşturmak ve düzenlemek için tasarlanmış bir uygulama. Formüller diğer LibreOffice yazılımları içine gömülebilir.
	Base	Bir veritabanı yazılımı. Microsoft Access benzeridir.

Genel özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Lisans bedeli yoktur. LibreOffice, ister bireysel isterse ticari amaçlar için olsun tamamen ücretsizdir. İstenilen sayıda bilgisayara kurabilir, güncellemeler ücretsiz edinilebilir.
• Özgür ve açık kaynak kodlu yazılımdır. Bir özgür yazılım / açık kaynak yazılım lisansı olan Mozilla Kamu Lisansı (sürüm 2.0) ile dağıtılmaktadır.^[5] Herkes (kişiler, gruplar, şirketler, kuruluşlar vb.) LibreOffice'i istediği amaç için kullanmakta ve dağıtmakta özgürdür. Özgür yazılım olması sebebiyle isteyen herkes ihtiyaç duyması halinde kaynak kodlarını kopyalayarak yeni bir ad altında geliştirme hakkına sahiptir.
• Çapraz platform desteklidir. Windows, Mac OS X ve Linux gibi birçok işletim sisteminde kullanılabilir.
• Dili desteğiː LibreOffice kullanıcı arayüzü 100'ün üzerinde dili destekler^[4] ve 70'ten fazla dil ve lehçe üzerinde yazım denetimi, heceleme ve eş anlamlılar sözlüğü sağlamaktadır. LibreOffice Karmaşık Metin Düzeni (CTL) ve sağdan sola (RTL) dil düzenlerinin (İbranice, Arapça, Farsça ve Urdu dili) her ikisini de destekler.^[12]
• Bütünleşme: LibreOffice'in tüm bileşenleri bir biriyle bütünleşik olarak tasarlanmıştır. Tüm bileşenler genel bir imla denetçisi ve uygulama içinde sürekli kullanılan çizim araçları, matematiksel formül araçları gibi diğer araçları paylaşır. Örneğin, Writer ve Calc uygulamalarında çizim araçları benzerdir, Impress ve Draw uygulamalarında ise daha gelişmiş olarak bulunur.
• Dosya biçimi desteği: Dosyaları kaydetmek için yerel olarak Açık Kaynak Belge Biçimi'ni (OpenDocument) kullanmakla birlikte, Microsoft Office (OOXML biçimleri), HTML, XML dosya biçimleri dahil birçok genel dosya biçimlerinde açma ve kaydetme desteğine sahiptir. PDF biçiminde dışa aktarma, PDF dosyalarını içe aktarma ve düzenleme, melez PDF (gömülü ODF)^[13] üretme, EPUB biçiminde dışa aktarma desteğine sahiptir.
• Belge düzeyinde ayarlanabilirlik: LibreOffice'in birçok ayar seçeneği bileşen düzeyinde ve belge düzeyinde ayarlanabilir.
• Üretici kilidi yoktur. LibreOffice Açık Kaynak Belge Biçimi'ni ve OASIS (Yapılandırılmış Bilgi Standardının Geliştirilmesi Kuruluşu) tarafından bir endüstri standardı olarak geliştirilmiş XML (Genişletilebilir İşaretleme Dili) dosya biçimini kullanır. Bu dosyalar kolayca açılabilir ve bir metin düzenleyici ile okunabilir ve çalışma çatıları açık ve yayımlanmıştır.^[12]
• Grafik arayüz seçenekleri: Sekmeli, standart, tek araç çubuklu, kenar çubuklu gibi farklı arayüz biçimlerinde kullanılabilir.
• Eklenti desteği: Eklenti sayfası üzerinden çeşitli eklentiler ve şablonlar yüklenerek ek özellikler kazandırılabilir.^[14]

LibreOffice ve Microsoft Office uyumluluğu[değiştir | kaynağı değiştir]

LibreOffice yardımıyla MS Office belgeleri (Word, Excel, Powerpoint, Visio) açılabilir, değiştirilebilir, tekrar aynı biçimde ya da LibreOffice'in kullandığı OpenDocument biçiminde kayıt edilebilir. LibreOffice, Microsoft Office dosya biçimleri (OOXML) ile büyük ölçüde uyumluluk göstermekle birlikte Microsoft Office'de üretilmiş OOXML biçimli belgeler LibreOffice'de birebir aynı biçimde görünmeyebilir. Bu, kısmen Microsoft'un kendi yazı tiplerini kullanmasından ve kısmen de verilerin ekranda yorumlanma ve işlenme biçimindeki farklılıktan kaynaklanmaktadır.^[15]

LibreOffice, Microsoft Office belgelerdeki makroları çalıştırmaz. Söz konusu belgeleri tekrar MS Office altında açmak isteyebileceğinizi göz önünde bulundurarak makroları saklar.

Kullanıcı sayısı[değiştir | kaynağı değiştir]

2011: The Document Foundation (Belge Vakfı), Eylül 2011'de dünya çapında indirmeler veya CD'ler aracılığıyla LibreOffice'i alan 10 milyon kullanıcı olduğunu tahmin etti. 2011 yılında Belge Vakfı 2020'nin sonundan önce dünya çapında 200 milyon kullanıcı hedefi belirledi.^[16]

2013: Eylül 2013'te, iki yıl sonra LibreOffice kullanıcıları için tahmini sayısı 75 milyon idi.^[17] Her hafta benzersiz IP adresi üzerinden bir milyon yeni indirme yapıldı.^[18]

2015: Kasım 2015 itibarıyla LibreOffice'in 100 milyon aktif kullanıcı ve 18 hükûmet tarafından kullanıldığı bildirildi.^[19]

2016: Ağustos 2016'da LibreOffice kullanıcı sayısının 120 milyon olduğu tahmin ediliyor.^[20]

2018: Belge Vakfı 2018'de Dünya çapında 200 milyon aktif LibreOffice kullanıcısı olduğunu tahmin etti. Bunların yaklaşık %25'i öğrenciler ve %10'u Linux kullanıcılarıdır (Çoğu Linux dağıtımı LibreOffice yüklü olarak gelmektedir).^[21] Buna karşılık, Microsoft Office 2018'de 1,2 milyar kullanıcı tarafından kullanıldı.^[22]

LibreOffice türevleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Sertifikalı LibreOffice geliştiricisi Collabora^[7][23] firmasının, LibreOffice'in kurumsal firmalara yönelik olarak geliştirdiği Collabora Office ve Collabora Online sürümleri düzenli aralıklarla yayınlamaktadır. Ayrıca Collabora Office'in Android ve iOS sürümleri yayınlanmaktadır.
• Sertifikalı LibreOffice geliştiricisi CIB^[7][24] firması, CIB destekli LibreOffice^[25][26] ve CIB destekli LibreOffice Online^[27][28] adlarında özelleştirilmiş LibreOffice sürümlerini geliştirir.
• NeoOffice, arayüzü Mac OS X platformu için özelleştirilmiş bir LibreOffice türevidir.
• "NDC ODF Uygulama Araçları" Tayvan Ulusal Kalkınma Konseyi (NDC) tarafından sağlanan ve Tayvan'daki kamu kurumları tarafından kullanılan bir LibreOffice türevidir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]