Leo Fokas (yaşlı)

Leo Fokas (Yunanca: Λέων Φωκᾶς, erken 10. yüzyıl Fokas ailesine mensup Bizans generali. Domestikos tōn scholōn olarak, Bulgar İmparatorluğu'na karşı 917 yılında bir büyük ölçekli bir sefer düzenlemiş ancak mağlup olmuştur. Sonra tahtı ele geçirmek için bir komplo kurmuş ancak bu komplo Amiral Romanos Lekapenos tarafından engellenmiştir. Lekapenos'un imparatorluğu yönetmesinden sonra başarısız bir isyan başlatmış ancak yakalanıp gözlerine mil çekilip kör edilmiştir.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Leo Fokas Anadolu'da büyük toprakları bulunan ve çok defa mensupları Bizans ordularında askeri komutan olan aslen Ermeni olan bir zengin sülalenin üyesiydi. Babası Yaşlı Nikiforos Fokas, I. Basileios döneminde Güney İtalya'yı Bizanslılara tekrar bağlayan orduların komutanıydı. Kardeşi Yaşlı Bardas Fokas Doğu Bizans orduları komutanlığı yaptı. Bardas'ın oğulları, 963–969 yılları arasında İmparator II. Nikiforos Fokas ve kouropalates Genç Bardas Fokas'tır.^[1]^[2] Hayatının erken dönemi hakkında bilgi çok azdır. VI. Leon (886–912 arası hükümdar) hükümdarlığının son döneminde İmparator'un güçlü adamı parakoimomenos Konstantin'in kızkardeşi ile evlenmiş ve Domestikos tōn scholōn görevine yükselmiştir.^[3] Kişisel cesareti, doğuda Araplara karşı kısmi başarılarına rağmen general olarak yeteneklerinin kısıtlıydı.^[4]^{[A 1]}

İmparatoriçe Zoe Karbonopsina (913–919 arası hükümdar) hükümdarlığında, Domestikos tōn scholōn görevine devam etmiş ayrıca magistros unvanını da taşımıştır.

917 yılında, Bulgarlara karşı geniş ölçekli bir sefer için görevlendirildi. Plan iki uçlu bir çatal şeklinde bir saldırıydı. Bir uç, güneyden Leo Fokas komutasında ana Bizans ordusu, diğer uç kuzeyden Romanos Lekapenos komutasındaki Bizans donanması tarafından Tuna'ya çıkarılan Peçeneklerdi. Ancak plan bu şekilde gerçekleşmedi. Peçenekler, kısmen Lekapenos'un liderleri ile kavga etmesi ^{[A 2]} kısmen Bizans planına bağlı kalmaksızın kendilerinin yağmalamaya başlamaları nedeniyle Bizanslılara yardım etmediler. Hem Peçenekler hem de donanma desteğinden mahrum Fokas, Acheloos Muharebesi'nde Bulgar Çarı I. Simeon'un karşısında ağır bir yenilgi aldı. Bizans İmparatorluk ordusu neredeyse yok oldu, Fokas zorlukla kurtuldu. Simeon, Konstantinopolis'e yürüyüşe geçti. Fokas toplama bir kuvvetle Simeon'in ilerleyişini durdurmaya teşebbüs etti ama sürpriz bir gece atağı sonucu gene yenildi.^[5]^[6]^[7]

Bu askeri felaketler, Zoe'nun hükümdarlığını zayıflattı, ortada ordusu Boğaziçi boyunca kamp yapan Fokas ve kayınbiraderi Konstantin'in tahtı genç VII. Konstantin'den (913–959 arası hükümdar) almak için plan yaptıklarına dair fısıltılar dolaşmaya başladı. Runciman'a göre Zoe zaten iktidarını sağlamlaştırmak için Fokas ile evlenmeyi planlıyor olabilir. İmparatorun danışmanı, Teodora, Bulgar seferinin başarısızlığı utancını taşımasına rağmen elinde bozulmamış güç olan Romanos Lekapenos'a yöneldi.^[8]^[9] parakoimomenos Konstantin, bu tehdidi donanmayı dağıtarak dengelemeye çalıştı fakat mürettabatın ödemelerini denetlemek için geldiğinde Lekapenos tarafından tutuklandı. Bu vuruşla Zoe durumun kontrolünü tamamen kaybetti. Teodora'ın zorlaması ile genç imparator naip olarak Konstantinopolis Patriği Nikolaos Mistikos'u atadı.^[9]^[10]^[11]

Patriğin ilk eylemi Fokas'ı görevden alıp yerine İoannis Garidas'ı atamak oldu. Leo, durumunu güvence altına almak için Patriğin akrabalarının bazılarını Hetaireia ("İmparatorluk muhafızı") komuta etmesi için atamaya zorladı. Patrik, başta kabul etti ama sonra onları görevden aldı. Bu noktada Leo, Lekapenos'a döndü ve ona evlilik yoluyla ittifak önerdi. Lekapenos, kabul etti ve ittifak için onunla yemin etti, Leo'nun Hrisopolis'te bulunan birliklerine dönmesine izin verdi.^[12]

Leo, bariz şekilde Lekapenos'un imparatorluk tacı için iddiada bulunmayacağına inanıyordu fakat yeni müttefikini yanlış değerlendiriyordu. 25 Mart 919 tarihinde, Lekapenos Büyük Saray'a girip, yerleşti ve magistros ile Hetaireia komutanı olup durumunu güvence altına aldı. Nirkaç hafta sonra, kızı Helena'yı genç imparator VII. Konstantin ile evlendirdi ve basileopatōr ("imparatorun babası") unvanı alıp İmparatorluğun gerçek hükümdarı oldu.^[9]^[13]

Bu olaylara karşı bir şey yapmamış imparator adına bir mektup yazdı. Açıkça, bu Leo'nun isyana katılmasına doğru kayacaktı. Ancak birliklerinin sadakatini sağlayamaması nedeniyle başarısız oldu. Birlikler imparatorluk kampını terk etmeye başladılar, terkediş özellikle VII. Konstantin'in Lekapenos'u kendi koruyucusu olduğu ve Leo'nun isyanını lanetlediğini söylediği mektubunun yüksek sesle okunmasından sonra hızlandı. Sonunda Leo kaçmaya mecbur kaldı fakat imparatorluk ajanları tarafından Bithynia'da yakalandı ve gözlerine mil çekilip kör edildi. Birkaç ay sonra bazı arkadaşlarının bir komplosu açığa çıkınca, Fokas son bir aşağılamaya uğradı, Konstantinopolis sokaklarında törenle katır sırtında dolaştırıldı. Bundan sonraki hayatı hakkında bilgi yoktur.^[11]^[14]^[15]

Ek açıklama[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Runciman, bu göreve gelmesini daha çok ailesinin aristokratik kökleri ve parakoimomenos Konstantin ile olan aile bağına bağlar.^[4]
^ Runciman, sebep olarak Peçeneklerin Bulgarlardan rüşvet almasını önerir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Kazhdan (1991), p. 1666
^ Guilland (1976), pp. I 439–440
^ Guilland (1976), pp. I 181, 205, 440
^ ^a ^b Runciman (1929), p. 54
^ Runciman (1929), pp. 54–56, 85
^ Treadgold (1997), pp. 474–475
^ Guilland (1976), p. I 440
^ Runciman (1929), pp. 57–58
^ ^a ^b ^c Treadgold (1997), p. 475
^ Runciman (1929), pp. 58–59
^ ^a ^b Guilland (1976), p. I 441
^ Runciman (1929), p. 59
^ Runciman (1929), pp. 59–60
^ Runciman (1929), pp. 60–61
^ Treadgold (1997), p. 476

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Guilland, Rodolphe (1967). Recherches sur les institutions byzantines (2 vols.) [Bizans Kurumları Üzerine Çalışmalar]. Berliner byzantinische Arbeiten 35 (Fransızca). Berlin ve Amsterdam: Akademie-Verlag & Adolf M. Hakkert. OCLC 878894516.
Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
Runciman, Steven (1988) [1929], The Emperor Romanus Lecapenus and His Reign: A Study of Tenth-Century Byzantium, Cambridge Üniversitesi Yayımevi, ISBN 9780521357227
Treadgold, Warren T. (1997), A History of the Byzantine State and Society, Stanford: Stanford University Press, ISBN 0-8047-2630-2, 29 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 16 Mart 2011

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Teofanes Continuatus, transl. Paul Stephenson. "Symeon of Bulgaria wins the Battle of Acheloos, 917". 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2008.

[5] Runciman, bu göreve gelmesini daha çok ailesinin aristokratik kökleri ve parakoimomenos Konstantin ile olan aile bağına bağlar.^[4]

[6] Runciman, sebep olarak Peçeneklerin Bulgarlardan rüşvet almasını önerir.

[1] Kazhdan (1991), p. 1666

[2] Guilland (1976), pp. I 439–440

[3] Guilland (1976), pp. I 181, 205, 440

[ref566-4] Runciman (1929), p. 54

[7] Runciman (1929), pp. 54–56, 85

[8] Treadgold (1997), pp. 474–475

[9] Guilland (1976), p. I 440

[10] Runciman (1929), pp. 57–58

[Treadgold475-11] Treadgold (1997), p. 475

[12] Runciman (1929), pp. 58–59

[Guilland441-13] Guilland (1976), p. I 441

[14] Runciman (1929), p. 59

[15] Runciman (1929), pp. 59–60

[16] Runciman (1929), pp. 60–61

[17] Treadgold (1997), p. 476

[1]

[2]

[3]

[4]

[A 1]

[A 2]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Leo Fokas (yaşlı) nedir?, Leo Fokas (yaşlı) anlamı nedir?, Leo Fokas (yaşlı) ne demektir?

Leo Fokas (yaşlı) nedir?, Leo Fokas (yaşlı) anlamı nedir?, Leo Fokas (yaşlı) ne demektir?

Leo Fokas (yaşlı)

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ek açıklama[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]