Lüks mal, ekonomide yüksek gelir seviyesine sahip tüketicileri hedefleyen yüksek fiyatlı mallardır. Ürün serisinin en üst noktası ve lüksü çağrıştırır.

Ekonomi'de, lüks mal (veya yukarı piyasa mal),(ingilizce:upmarket good), gelir arttıkça talebin orantılı olarak daha çok arttığı maldır, böylece mal için yapılan harcamalar toplam harcamanın daha büyük oranı haline gelir.

Lüks mallar, talebin orantılı olarak gelirden daha az arttığı zorunlu malların aksidir.^[1] Lüks mallar genellikle üstün mal lar ile eşanlamlı olarak kullanılır.

"Lüks" kelimesi, Latince taşkınlık, aşırılık, bolluk anlamına gelen "luxuria" kelimesinden türemiştir.^[2]

Pazar özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Lüks mallar talebin gelir esnekliği yüksektir: insanlar zenginleştikçe orantılı olarak daha fazla lüks mal satın alırlar. Ancak bu aynı zamanda gelirde bir düşüş olması durumunda talebinin orantılı olarak daha çok düşeceği anlamına gelir. Talebin gelir esnekliği gelire göre sabit değildir ve farklı gelir seviyelerinde işaret değiştirebilir. Yani bir lüks mal, farklı gelir seviyelerinde gerekli mal hatta aşağı mal olabilir.

Bazı lüks ürünlerin, pozitif talebin fiyat esnekliği ile Veblen malı örnekleri olduğu iddia edilmiştir: örneğin, bir parfümü daha pahalı yapmak satışlarını aşağı değil yukarı yapacağı lüks mal olarak algılama değerini artırabilir. Ancak [[Veblen malı>Veblen mal]]'ların genellikle lüks mallarla aynı olmadığını belirtmek önemlidir.

Teknik terim lüks mal, malların kalitesinden bağımsız olmasına rağmen, genellikle kalite ve fiyat açısından pazarın en üst noktasında yer alan mallar olarak kabul edilir. Klasik lüks mallar arasında haute couture giysiler, aksesuarlar ve valizler bulunur.^[3] Birçok pazarda, örneğin otomobiller, yatlar, şarap, şişelenmiş su, kahve, çay, yiyecekler, saatler, giysiler, mücevher ve yüksek kaliteli ses ekipmanının lüks versiyonları dahil olmak üzere lüks bir segmenti vardır.^[3]

Lüks hizmetler olabilir. Tam zamanlı veya yatılı ev hizmetçilerini işe almak, gelir eşitsizliklerini yansıtan bir lükstür. Bazı finansal hizmetler, özellikle bazı aracı kurumlarda, varsayılan olarak lüks hizmetler olarak kabul edilebilir çünkü alt gelir grubundaki kişiler genellikle bunları kullanmazlar.

Lüks mallar genellikle ürünleri ana rakiplerinden ayırmak için özel lüks ambalaj içerir.

Pazar eğilimleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Başlangıçta, lüks mallar yalnızca çok zengin ve "eski paranın aristokrat dünyası" için mevcuttu ve bu onlara bir gelenek tarihi, üstün kalite ve şımartılmış bir satın alma deneyimi sunuyordu.^[4]

Lüks mallar, uzmanlaşmış, kalite odaklı aile işletmesi ve küçük işletmeler tarafından münhasır dağıtım uygulamalarıyla ısmarlama (ısmarlama) yapılan işlerden kar odaklı büyük şirketler ve pazarlamacılar tarafından özel markalı ürünlerin seri üretim'e geçişiyle dönüştürülmüştür.^[4] Modern lüks trendi, basitçe "büyümeye, görünürlüğe, marka bilinirliğine, reklama ve hepsinden önemlisi kâra" odaklanan küresel şirketler tarafından pazarlanan, paketlenen ve satılan bir ürün veya hizmettir.^[4] Giderek artan bir şekilde lüks logolar, çevrimiçi de dahil olmak üzere dünyanın her yerindeki tüm tüketicilere yüksek fiyatla sunuluyor.^[5]

Üç baskın eğilim, müşteri tabanı ve farklı markaların tüketimlerindeki farklılıklar dahil olmak üzere, endüstrinin hızlı büyümesini hızlandıran ana faktörlerdir.^[6] Küresel lüks eşya pazarındaki üç baskın eğilim küreselleşme, konsolidasyon ve çeşitlendirme'dir.^[7] Konsolidasyon, lüks ürünlerin birçok segmentinde büyük şirketlerin büyümesini ve markaların sahipliğini içerir. Örnekler arasında lüks içeceklerden moda ve kozmetiğe kadar çeşitli alanlarda pazara hakim olan LVMH, Richemont ve Kering sayılabilir.^[8] Procter & Gamble gibi küresel tüketici şirketleri de kitlesel tüketim malları pazarında kar elde etmenin zorluğu nedeniyle sektöre ilgi duyuyor.^[9] Çeşitli lüks mallar için müşteri tabanı kültürel olarak çeşitlenmeye devam ediyor ve bu, bu sektördeki şirketlere daha fazla görünmeyen zorluklar ve yeni fırsatlar sunuyor.^[6]

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Chadha, Radha; Husband, Paul (2007). The cult of the luxury brand: inside Asia's love affair with luxury. Nicholas Brealey International. ISBN 9781904838050. 
• Heine, Klaus: (2011) The Concept of Luxury Brands27 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Luxury Brand Management, No. 1, ISSN 2193-1208
• Wiesing, Lambert: A philosophy of Luxury. London, New York: Routledge 2019. 978-0367138417

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Ekonomi veya finans ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.