K vitamini


Genel özellikleri
K vitamini (Filokinon)
Kimyasal formülü	C31H46O2
Vitamin özellikleri
Çözünürlüğü	Yüksek
Günlük alınması gereken miktar (Yetişkin erkek)	120 mcg /gün
Günlük alınması gereken miktar (Yetişkin kadın)	90 mcg/gün
Eksikliği
Aşırı kanama İdrarda kan Pıhtılaşma problemi Ağır adet kanamaları Kolay kızarma, morarma
Fazlalığı
Fazla pıhtılaşma Damar tıkanıklığı Kaşıntı, kızarma, terleme^[1]
Kaynakları
Kuru yemişler Süt ürünleri Meyve Yeşil sebzeler

K Vitamini lipofilik ve hidrofobik bir vitaminler grubuna verilen addır. K vitamini 1920'lerin sonlarında Danimarkalı bilim insanı Henrik Dam'ın kolesterol hakkındaki çeşitli araştırmaları sonucu keşfedilmiş, kan pıhtılaşması ile ilişkili olduğu saptandığı için de önceleri koagülasyon vitamini (yani pıhtılaşma vitamini) olarak adlandırılmıştır. K harfini almasının sebebi vitamine dair ilk keşiflerin Almanca bir dergide yayımlanması ve bu yazınlarda vitaminin Koagulationsvitamin şeklinde yer almasından gelir.

K vitaminlerine bazı proteinlerin posttranslasyonal değişimi, özellikle de koagülasyon yani kan pıhtılaşması, için gereksinim duyulur. Kimyasal olarak bunlar 2-metil-1,4-naftokinon türevleridirler ve genel kanıya göre etkinliklerinin temel sebebi kimyasal yapılarındaki naftokinon halkasıdır. Buradan hareketle genel olarak tüm K vitaminlerinin etki mekanizmaları benzerdir. Yine de bağırsaktaki emilimi, taşınması ve doku dağılımı ile ilişkili olarak önemli farklılıklar ortaya çıkabilmektedir. Isıya oldukça dayanıklı olan K vitaminleri, bahsi geçen kimyasal özellikleri hasebiyle suda çözünmezler. İnsan vücudu K vitaminini depolayabildiği için günlük K vitamini katkısına ihtiyaç duymaz.

K₂ vitamini (menakinon) normalde bağırsaklardaki bakteriler tarafından üretilirler ve yetersizliği, bağırsaklar ağır bir şekilde zarar görmemişse, oldukça nadirdir.

Fizyoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

K vitaminleri proteinlerdeki belirli glutamat kalıntılarının karboksilasyonunda görev alarak gamma-karboksiglutamat kalıntılarının (bunlara kısacas Gla-kalıntıları da denir) oluşumuna sebep olurlar. Gla-kalıntıları bilinen tüm n biyolojik aktiviteleri için gereklidirler.^[2]

keşfedilebilmiştir ve bunlar üç fizyolojik sürecin kontrolü (regülasyonu) için çok önemlidirler:

koagülasyon yani kan pıhtılaşması (Protrombin (faktör II), faktör VII, faktör IX, faktör X, protein C, protein S ve protein Z).^[3]
kemik metabolizması (osteokalsin ve matriks gla protein -MGP-).^[4]
vasküler biyoloji.^[5]

Kalın bağırsakta bulunan birçok bakteri, örneğin Escherichia coli, K₂Êakinon iki farklı, küçük molekül arasında iki elektron taşır. Escherichia coli aerobik solunum yapabildiği gibi menakinon aracılığıyla anaerobik solunum da yapabilir.

Eksiklik belirtileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kontrolsüz kanamalara neden olan K vitamini eksikliği malabsorbsiyon (emilim bozukluğu) hastaları hariç ender görülür. Doğumdan sonraki ilk 3-5 gün içerisinde bağırsak florası henüz tam gelişmemiş olduğundan K vitamini eksikliği vardır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "K vitamini neye yarar? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği". Medikal Akademi. 29 Eylül 2018. 22 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2021.
^ Furie B, Bouchard BA, Furie BC. Vitamin K-dependent biosynthesis of gamma-carboxyglutamic acid. Blood, 1999, 93(6):1798-808. Review
^ Mann KG. Biochemistry and physiology of blood coagulation. Thrombosis and Haemostasis, 1999, 82(2):165-74. Review. PM
^ Price PA. Role of vitamin-K-dependent proteins in bone metabolism, Annual Review of Nutrition, 1988, 8:565-83. Review. PMID 3060178
^ Berk The physiology of vitamin K nutriture and vitamin K-dependent protein function in atherosclerosis, Journal of Thrombosis and Haemostasis, 2004, 2(12):2118-32. Review

[1] "K vitamini neye yarar? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği". Medikal Akademi. 29 Eylül 2018. 22 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2021.

[Furie-2] Furie B, Bouchard BA, Furie BC. Vitamin K-dependent biosynthesis of gamma-carboxyglutamic acid. Blood, 1999, 93(6):1798-808. Review

[Mann-3] Mann KG. Biochemistry and physiology of blood coagulation. Thrombosis and Haemostasis, 1999, 82(2):165-74. Review. PM

[Price-4] Price PA. Role of vitamin-K-dependent proteins in bone metabolism, Annual Review of Nutrition, 1988, 8:565-83. Review. PMID 3060178

[Haemostasis-5] Berk The physiology of vitamin K nutriture and vitamin K-dependent protein function in atherosclerosis, Journal of Thrombosis and Haemostasis, 2004, 2(12):2118-32. Review

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

K vitamini nedir?, K vitamini anlamı nedir?, K vitamini ne demektir?

K vitamini nedir?, K vitamini anlamı nedir?, K vitamini ne demektir?

K vitamini

Fizyoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Eksiklik belirtileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

g t d Vitaminler
Tüm B vitaminleri - Tüm D vitaminleri
A vitamini (A) - Tiyamin (B₁) - Riboflavin (B₂) - Niyasin (B₃) - Pantotenik asit (B₅) - Piridoksin (B₆) - Biyotin (B₇) - Folik asit (B₉) B12 vitamini (B₁₂) - C vitamini (C) - Ergokalsiferol (D₂) - Kolekalsiferol (D₃) - E vitamini (E) - Naftokinon (K)