Kızak hokeyi ya da para buz hokeyi fiziksel engelli oyuncular için tasarlanmış bir buz hokeyi uyarlamasıdır. 1960'ların başında İsveç'in Stockholm kentindeki bir rehabilitasyon merkezinde icat edilen bir oyun olup standart buz hokeyine benzer kurallar kapsamında oynanır. Oyuncular buzda hareket etmek için kızaklara oturup kulplarının uçlarında metal dişleri olan özel hokey sopaları kullanırlar.

Uluslararası Paralimpik Komitesi (IPC), Dünya Para Buz Hokeyi Bölümü aracılığıyla, sporun uluslararası düzeye çıkmasını sağladı. Para buz hokeyi, 1994 yılından bu yana Kış Paralimpik Oyunları'nda oynanmaktadır ve en popüler etkinliklerden biri olmuştur.^[1]

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kızak hokeyinin icadı 1960'larda meydana gelmiştir. Fiziksel engellerine rağmen hokey oynamaya devam etmek isteyen iki İsveçli icat ettikleri oyuna yönelik bir kızak tasarlamıştı.^{[kaynak belirtilmeli]} Tasarımları, diskin altından geçmesine izin veren metal bir çerçeve üzerinde iki paten bıçağı içeriyordu. Bisiklet kulbu ile iki silindirik direk ekleyerek ekipmana son şeklini verdiler. Paralimpik Oyunları'nda kullanılan kızakların ölçüleri ve ağırlıkları ile ilgili birçok kısıtlama olmasına rağmen, modern kızakların temel tasarımı, 1960'ların basit çocuk kızaklarına dayanır. Bu kızaklar daha sonra hokeyde kullanılmak üzere üretilmiştir.

Takip eden birkaç yıl içinde başlangıçtaki ilgi ve farkındalık eksikliğine rağmen, 1971'de Avrupa'da beş takımın yer aldığı kızak hokeyi müsabakaları başladı. Büyük Britanya 1981'de ilk kızak hokey takımını kurdu ve bunu kısa bir süre sonra 1982'de Kanada izledi. Amerika Birleşik Devletleri ilk buzlu kızak hokeyi takımını 1990 yılına kadar geliştirmedi. Kızak hokeyi, 1993 yılında Estonya ve Japonya takımlarını geliştirdiğinde yayılışını sürdürdü. Kızak hokeyi, 1994'te Kış Paralimpik Oyunları'na tanıtıldı ve İsveç ilk altın madalyayı almaya hak kazandı. 2010'dan beri kızak hokeyi bir karma cinsiyet etkinliği olmuştur.^[2]

Uluslararası Paralimpik Komitesi, 30 Kasım 2016'da, Paralimpik Oyunları dışında kendi kendine onayladığı sporların pazarlamasını iyileştirme ve birleştirme çabasının bir parçası olarak "kızak" kelimesinin diller arasında farklı anlamlara sahip olduğunu ileri sürüp bundan böyle kızak hokeyine para buz hokeyi olarak atıfta bulunacağını belirtti (bu yaptırım dolayısıyla söz konusu alt bölüm Dünya Para Buz Hokeyi olarak yeniden adlandırılmıştır).^[3]

Ekipman[değiştir | kaynağı değiştir]

Sopalar, bir ucunda normal buz hokeyine benzer şekilde kavisli bir bıçağa ve genellikle manevra ve itme için bıçağın karşı ucunda altı ila sekiz metal dişe sahiptir. Hareket, metal dişlerin buzu kavramak ve kendini ileri doğru itmek için bir araç olarak kullanılmasıyla sağlanır. Buzun hasar görmesini veya diğer oyuncuların yaralanmasını önlemek için metal dişler çok sivri olamaz veya çubuğun 1 cm ötesinden fazla çıkıntı yapamaz. Diğer ekipmanlar arasında yüz maskeli bir kask, omuz ve dirsek pedleri, tekmelikler ve hokey eldivenleri bulunur. Pantolon ve ayakkabı, oyuncunun rahatı ve ihtiyaçlarına göre seçilir. Kaleciler standart maske, göğüs ve kol koruyucusu, engelleyici ped ve yakalama eldiveni, ayrıca isterlerse bir bacak pedi ve hem kürek hem de sopa topuzunda dişleri olan bir sopa giyerler. Ek olarak, kaleciler ekipmanlarında değişiklik yapabilir: yaygın bir mod, yanal hareketliliğe yardımcı olmak için palet çivilerinin plastik dış tabanlarını eldivenlerinin dış kısmına tutturmaktır.

Kurallar[değiştir | kaynağı değiştir]

Esasen, tüm standart buz hokeyi kuralları, kızak hokeyi için de geçerlidir. Farklılıklar, buz kızağı ve sporcunun gerektirdiği farklılıklardır. İlk uluslararası kurallar 1990'da oluşturuldu ve Kanada'daki kurallar temel alındı. Kızak hokeyine özgü tek ceza teeing'dir (kızağın ön etki alanının herhangi bir bölümünü kullanarak bir rakibe hücum etme eylemi). Kollarını sınırlı derecede hareket ettirebilen oyuncuların buna yetecek güçte bir asistan kullanmasına izin verilir. Asistanlar bir takım forması ve güvenlik ekipmanı giymelidir ve buzdaki ortalama bir oyuncunun hızını geçemez ve "ev"e (Kale sahasından başlama vuruşu noktalarına kadar uzanan, başlama çemberlerinin ucuna uzanan alan) savunma alanındayken giremezler.

Oyunlar 15 dakikalık üç periyoda bölünür, beraberlik varsa ardından uzatma (ve uzatma periyodundan sonra hala berabere kalınmışsa bir atış) gelir.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Kış Paralimpik Oyunları'nda para buz hokeyi
• Dünya Para Buz Hokeyi Şampiyonası
• Dünya Kızak Hokey Yarışması
• IPC Buz Kızak Hokeyi Avrupa Şampiyonası
• İngiliz Kızak Hokeyi Derneği, Birleşik Krallık'taki sporun yönetim organı
• USA Warriors, savaşta yaralı ABD askerlerinden oluşan bir Para buz hokeyi takımı
• Güç hokeyi, elektrikli tekerlekli sandalye hokeyi
• Buz kızağı yarışı, yarış için hokey yerine aynı sopaları ve kızakları kullanan bir spordur.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Canadian National Men's Sledge Hockey Team. (2004). Canadian success in sledge hockey. Retrieved January 27, 2006, from [1] 30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Canadian Paralympic Committee. (2006). Torino 2006. Retrieved January 16, 2006, from [2]
• Hockey Alberta. (2004). Sledge hockey tournaments. Retrieved January 16, 2006, from [3]
• International Paralympic Committee. (2006). Ice sledge hockey. Retrieved January 16, 2006, from [4] 1 Mayıs 2009^{[Tarih uyuşmuyor]} tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• International Paralympic Ice Hockey Rulebook. (2005). International Paralympic Committee. Retrieved January 17, 2006, from [5]
• International Wheelchair Basketball Federation. (2003). Promoting excellence and developing opportunities. Retrieved January 16, 2006, from [6] 9 Mayıs 2017^{[Tarih uyuşmuyor]} tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• It's The Real Deal. (2005). Paralympic schools program. Retrieved January 16, 2006, from [7]
• Paralympic Sports Association. (2004). Sledge hockey. Retrieved January 17, 2006, from [8]
• Salt Lake 2002 Paralympics. (2002). Historical records. Retrieved January 16, 2006, from [9]
• Spokes n’ Motion (2006). Retrieved January 16, 2006, from [10]
• CanWin Sports(2006). Retrieved November 20, 2006, from [11] 3 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Paralympics GB (2009). Retrieved December 23, 2009, from [12]
• http://usawarriorshockey.org/?p=432 3 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• http://video.capitals.nhl.com/videocenter/console?id=186113 6 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Alıntılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Dünya Kızak Hokeyi 26 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.