1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir?

1993 Rusya anayasa krizi Nedir?

1993 Rusya anayasa krizi Nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi Nerededir?, 1993 Rusya anayasa krizi Hakkında Bilgi?, 1993 Rusya anayasa krizi Analizi? 1993 Rusya anayasa krizi ilgili 1993 Rusya anayasa krizi ile ilgili bilgileri sitemizde bulabilirsiniz.  1993 Rusya anayasa krizi ile ilgili daha detaylı bilgi almak ve iletişime geçmek için sayfamıza tıklayabilirsiniz. 1993 Rusya anayasa krizi Ne Anlama Gelir 1993 Rusya anayasa krizi Anlamı 1993 Rusya anayasa krizi Nedir 1993 Rusya anayasa krizi Ne Anlam Taşır 1993 Rusya anayasa krizi Neye İşarettir 1993 Rusya anayasa krizi Tabiri 1993 Rusya anayasa krizi Yorumu 

1993 Rusya anayasa krizi Kelimesi

Lütfen 1993 Rusya anayasa krizi Kelimesi İle ilgili Daha Fazla Bilgi Almak İçin Kategoriler Sayfamıza Bakınız. 1993 Rusya anayasa krizi İlgili Sözlük Kelimeler Listesi 1993 Rusya anayasa krizi Kelimesinin Anlamı? 1993 Rusya anayasa krizi Ne Demek? ,1993 Rusya anayasa krizi Ne Demektir? 1993 Rusya anayasa krizi Ne Demektir? 1993 Rusya anayasa krizi Analizi? , 1993 Rusya anayasa krizi Anlamı Nedir?,1993 Rusya anayasa krizi Ne Demektir? , 1993 Rusya anayasa krizi Açıklaması Nedir? ,1993 Rusya anayasa krizi Cevabı Nedir?,1993 Rusya anayasa krizi Kelimesinin Anlamı?,1993 Rusya anayasa krizi Kelimesinin Anlamı Nedir? ,1993 Rusya anayasa krizi Kelimesinin Anlamı Ne demek?,1993 Rusya anayasa krizi Kelimesinin Anlamı Ne demektir?

1993 Rusya anayasa krizi Bu Kelimeyi Kediniz Aradınız Ve Bulamadınız

1993 Rusya anayasa krizi Kelimesinin Anlamı Nedir? 1993 Rusya anayasa krizi Kelimesinin Anlamı Ne demek? , 1993 Rusya anayasa krizi Kelimesinin Anlamı Ne demektir?

Demek Ne Demek, Nedir? Tdk'ye Göre Anlamı

Demek kelimesi, dilimizde oldukça kullanılan kelimelerden birisidir. TDK'ye göre, demek kelimesi anlamı şu şekildedir:

Söylemek, söz söylemek -  Ad vermek -  Bir dilde karşılığı olmak -  Herhangi bir ses çıkarmak -  Herhangi bir kanıya, yargıya varmak -  Düşünmek - Oranlamak  - Ummak, - Erişmek -  Bir işe kalkışmak, yeltenmek -  Saymak, kabul etmek -  bir şey anlamına gelmek -  öyle mi,  - yani, anlaşılan -  inanılmayan, beklenmeyen durumlarda kullanılan pekiştirme veya şaşma sözü

1993 Rusya anayasa krizi Bu Kelimeyi Kediniz Aradınız Ve Bulamadığınız İçin Boş Safyadır

Demek Kelimesi Cümle İçerisinde Kullanımı

Eskilerin dediği gibi beşer, şaşar. -  Muşmulaya döngel de derler.

Kamer `ay` demektir. -  Küt dedi, düştü. -  Bu işe herkes ne der? -  Güzellik desen onda, zenginlik desen onda. -  Bundan sonra gelir mi dersin? -  Saat yedi dedi mi uyanırım. - Kımıldanayım deme, kurşunu yersin. Ağzını açayım deme, çok fena olursun. - Yarım milyon dediğin nedir? - Okuryazar olmak adam olmak demek değildir. -  Vay! Beni kovuyorsun demek, pekâlâ! 1993 Rusya anayasa krizi - Demek gideceksin.

Demek Kelimesi Kullanılan Atasözü Ve Deyimler

- dediği çıkmak - dediğinden (dışarı) çıkmak - dediğine gelmek

 - dedi mi - deme! - demediğini bırakmamak (veya koymamak) - deme gitsin  - demek istemek , - demek ki (veya demek oluyor ki) , - demek olmak , - dememek - der oğlu der - deyip de geçmemek - diyecek yok - dediği çıkmak , {buraya- - dediğinden (dışarı) çıkmak - dediğine gelmek i, - dedi mi , {buraya- - deme! - demediğini bırakmamak (veya koymamak) - deme gitsin , - demek istemek - demek ki (veya demek oluyor ki) - demek olmak - dememek - der oğlu der - deyip de geçmemek - diyecek yok

1993 Rusya anayasa krizi

1993 Rusya anayasa krizi Nedir? 1993 Rusya anayasa krizi Ne demek? , 1993 Rusya anayasa krizi Kelimesi İle ilgili Daha Fazla Bilgi , Almak İçin Kategoriler Sayfamıza Bakınız. İlgili Sözlük Kelimeler Listesi

1993 Rusya anayasa krizi Kelimesinin Anlamı? 1993 Rusya anayasa krizi Ne Demek? 1993 Rusya anayasa krizi Ne Demektir? ,1993 Rusya anayasa krizi Analizi? 1993 Rusya anayasa krizi Anlamı Nedir? 1993 Rusya anayasa krizi Ne Demektir?, 1993 Rusya anayasa krizi Açıklaması Nedir? , 1993 Rusya anayasa krizi Cevabı Nedir? , 1993 Rusya anayasa krizi Kelimesinin Anlamı?






1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir?

1993 Rusya anayasa krizi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
4 Ekim 1993 günü saldırıya uğrayan Rusya Parlamento binası alevler içinde

1993 Rusya anayasa krizi (Rusça: Конституционный кризис в России), Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Rusya'da Rusya Devlet Başkanı ile Rusya Parlamentosu arasında çıkan ve silahlı kuvvet uygulanmasıyla sona eren siyasi kriz. İki kurum arasında var olan siyasi gerilim 21 Eylül 1993 günü Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin’in Parlamentoyu (Rusça: Съезд народных депутатов России) ve Yüksek Sovyeti (Rusça: Верховный Совет России) fesh etmesi kararını açıklamasıyla zirveye çıkar. O zamanki anayasaya göre devlet başkanının parlamentoyu fesih yetkisi bulunmamaktaydı. Ancak Yeltsin 1993 yılı Nisan ayında yapılmış olan referandum sonuçlarını kendisini haklı çıkartmak için kullanmıştır. Buna karşılık parlamento Yeltsin’i görevden alarak yerine Devlet Başkan Yardımcısı Aleksandr Rutskoy’u geçirdi.

Siyasi kriz Ekim ayında derinleşti. 3 Ekim günü göstericiler Parlamento binası etrafındaki polis kordonunu kaldırarak valilik binasını ele geçirerek, televizyon binasına saldırdılar. Olayların başında tarafsızlığını ilan eden ordu birlikleri Yeltsin’in emriyle 4 Ekim sabah günü Parlamento binasına saldırdı ve bina içinde direnişte olan liderler tutuklandı.

Moskova’da 10 gün süren çatışmalar 1917 yılı Ekim ayından beri şehirdeki en kanlı olay olur. Devlet kaynaklarına göre 187 kişi ölmüş, 437 kişi yaralanmıştır. Direniş içinde yer alan Rusya Komünist İşçi Partisi'ne (Российская Коммунистическая Рабочая Партия) göre ise ölü sayısı 2 bin civarındadır.

Krizin arka planı[değiştir | kaynağı değiştir]

Yasama ve yürütme organları arasında çelişki[değiştir | kaynağı değiştir]

Yeltsin’in ekonomik reform programı 2 Ocak 1992 tarihinde yürürlüğe girer.[1] Reformdan sonra fiyatlar aşırı artmış, devlet harcamaları azaltılmış ve ağır vergiler yürürlüğe konmuştur. Yatırım eksikliği çok sayıda sanayi kuruluşunun ve fabrikanın kapanmasına sebep olmuş, ekonomik daralma yakıcı şekilde yaşanmaya başlamıştır. Ekonomik reformun olumsuzlukları belirmeye başlayınca önceden destek veren bazı siyasiler reforma cephe almaya başladı. Sanayinin durumu yüzünden muhalefet geçen siyasetçilere bazı yerel bürokratlar da destek vermeye başlayınca Rusya Devlet Başkan Yardımcısı Aleksandr Rutskoy etrafında bir muhalif hareket şekillenmeye başladı. 1992 yılı boyunca hükûmet politikalarını tek başına kontrol etmek isteyen Yeltsin ile yasama organları olan Yüksek Sovyet ve Parlamento arasında çekişmeler patlak verdi. 1992 yılında Yüksek Sovyet sözcüsü Ruslan Hasbulatov ilk kez Yeltsin’in reformlarına cepheden saldırı başlattı. Devlet Başkanı Yeltsin ise özellikle özelleştirmelerin tamamlanması için 1991 yılı sonunda kendisine verilen olağanüstü yetkileri sürdürme peşindeydi. Ancak sadece parlamento tarafından verilebilecek bu yetkilendirme buradaki muhalefet yüzünden tehlikeye girmiş durumdaydı. Parlamento Yeltsin’in yeni anayasa yazılarak Devlet Başkanlığı yetkilerinin genişletilmesi talebi de muhalefet tarafından reddedilmişti.

7. Dönem Meclis[değiştir | kaynağı değiştir]

Parlamento’nun 1992 yılı Aralık ayındaki oturumlarında Yeltsin ile muhalefet arasında sert tartışmalar yaşanacak, 9 Aralık günü Parlamento piyasa liberalizasyonlarının mimarı olarak bilinen Yegor Gaidar’ın başbakanlığını onaylamayacaktır. Muhalefet ekonomik programda değişiklikler yapılmasını ve kapanmakta olan sanayi kuruluşlarına Merkez Bankası kredisi verilmesini talep etmekteydi.[2] 10 Aralık günü yaptığı konuşmada Yeltsin Parlamentoyu gericilerin ve muhafazakârların kalesi olarak nitelendirdi. 12 Aralık günü ise Yeltsin ve Hasbulatov bazı konularda uzlaşmaya varırlar. Buna göre;

  1. 1993 yılı Nisan ayında yeni Rusya anayasasına dair bir ulusal referandum düzenlenecektir
  2. Yeltsin’in olağanüstü yetkileri referanduma kadar uzatılacaktır
  3. Parlamento kendi başbakan adayını belirleme ve seçme yetkisine vurgu yapar
  4. Parlamento, Devlet Başkanının önerdiği Savunma, Dışişleri, İçişleri ve Güvenlik Bakanlarını reddetme hakkına sahiptir

Bundan sonra Yeltsin, Viktor Çernomirdin’i Başbakanlığa aday gösterir ve Parlamento onu onaylar. Varılan uzlaşmaya rağmen referandum taslak çalışmaları sırasında çelişkiler yeniden su yüzüne çıkar. Parlamento bu sırada artık Devlet Başkanını yenebileceğini düşünmektedir. Devlet Başkanı ise anayasa referandumu için 11 Nisan 1993 gününü belirler.

8. Dönem Meclis[değiştir | kaynağı değiştir]

8. Dönemin açılmasıyla beraber 10 Mart 1993 günü Hasbulatov, Yeltsin’i anayasayı çiğnemekle suçlar. Parlamento Mart ayı ortasında olağanüstü toplantısında anayasanın Yeltsin’in yetkilerini kısacak şekilde düzenlenmesi ve referandumun ertelenmesini oylayarak kabul eder. Başbakan yardımcısı Vladimir Şumeyko ise referandumun planlandığı şekilde yapılacağını ilan eder. Parlamento ile devlet başkanı arasındaki çekişme giderek artar.[3]

Özel rejim[değiştir | kaynağı değiştir]

Yeltsin’in cevabı gecikmez. 20 Mart 1993 günü televizyondan doğrudan halka hitap eden devlet başkanı özel rejim ilan eden bir kararnameyi imzaladığını açıklar. Buna göre olağanüstü yetkilere sahip olacak olan Yeltsin referandum gerçekleşinceye ve yeni seçimlerin tarihi kesinleşinceye kadar bu yetkileri kullanacaktır. Konuşmasında Parlamentoya da doğrudan saldıran Yeltsin milletvekillerini Sovyet rejimini yeniden diriltmeye kalkmakla suçlar. Yeltsin’in halka hitaben televizyondan yaptığı açıklamaların ardından Anayasa Mahkemesi Başkanı Valeri Zorkin, Yüksek Sovyet Başkan Yardımcısı Yuri Voronin, Aleksandr Rutskoy ve Başsavcı Valentin Stepankov düzenledikleri ortak basın açıklamasında Yeltsin’in açıklamasının anayasayı ihlal ettiğini kamuoyuna duyurdular.[4] Anayasa mahkemesi ise 23 Mart günü elinde belge olmadan yaptığı açıklamada Yeltsin’in duyurusunun anayasayı ihlal ettiğini açıkladı.[5]

9. Dönem Meclis[değiştir | kaynağı değiştir]

9. Dönem 26 Mart günü yapılan olağanüstü birleşimle açıldı. Parlamentodaki vekiller anayasanın Yeltsin’e karşı korunması için yapılması gerekenleri tartışmaya başladı. Yeltsin’in Yüce Divan’a sevk edilmesi gündeme geldiğinde söz alan Yeltsin, yaptığının yanlış olduğunu söyleyerek geri adım attı; 28 Mart günü yapılan oylamada ise kıl payı Yüce Divan’a sevk edilmekten kurtuldu. Bu aşamada Parlamentoda Yeltsin yanlıları olan Demokratik Rusya ve Radikal Demokratlar azınlıktaydı.

Referandum[değiştir | kaynağı değiştir]

Devlet başkanının görevden alınması oylaması başarısız olunca referandumun yapılması kesinleşmiş olur. Parlamento bu durumda referandumu kendi lehine çevirmek için şartlar koymaya çalışır. Ancak Parlamentonun dile getirdiği ve referandumun başarılı olarak değerlendirilebilmesi için Yeltsin’in tüm seçmenlerin %50’sinden onay alması gereği Anayasa Mahkemesince reddedilir. Mahkeme Yeltsin’in devlet başkanlığı ve uyguladığı reformları ile ilgili güvenoyu alabilmesi için referandumdan basit çoğunluk yakalamasının yeterli olduğuna karar verir. Yeltsin açıklama yaparak referandumda istediği desteği almazsa istifa edeceğini açıklar. Yeltsin referandumun olumlu olması durumunda sadece halk tarafından desteklenmiş olacak Parlamento tarafından desteklenmemeye devam edecektir. Böylelikle referandum zaferini yansıtacak bir mekanizmaya sahip olmamaktadır.

Anayasa konvansiyonu[değiştir | kaynağı değiştir]

Yeltsin Parlamentoyu aşmak için devlet görevlileri, kamu kuruluşları ve siyasilerden oluşan ve anayasa taslağı yazmakla görevli olacak olan bir konvasyonun toplanması kararını ilan eder. Uzun bir tereddütten sonra Parlamento da sürece katılmaya ve kendi anayasa taslak metnini buraya getirmeye karar verir. Burada yasama – yürütme ilişkilerini farklı ele alan iki farklı anayasa taslağı karşı karşıya gelir. 12 Temmuz günü 700 üyenin kabulüyle oluşturulan taslak anayasada Parlamentonun feshedilmesi öngörülmekteydi. Parlamentonun kendisini ortadan kaldıracak bir tasarıya onay vermesi beklenmiyordu. Yüksek Sovyet taslağı derhal reddetti ve Parlamentonun en üst yasama organı olduğunu vurguladı. Yaz aylarında çalışan Parlamento tatilde bulunan Yeltsin’in önemli danışmanları hakkında yolsuzluk suçlamalarını gündeme aldı.

Eylül 1993[değiştir | kaynağı değiştir]

Yeltsin 1 Eylül 1993 günü yeniden saldırıya geçti ve hem Devlet Başkan Yardımcısı hem de muhalefetin önde gelen ismi konumunda olan Rutskoy’u görevden almaya kalktı. Yeltsin’in sözcüsü Rutskoy’un hakkındaki yolsuzluk iddiaları nedeniyle görevinden alındığını açıkladı. 3 Eylül günü Yüksek Sovyet Yeltsin’in görevden alma kararını reddederek konuyu Anayasa Mahkemesine taşıdı. Yeltsin ise yaptığı açıklamada eğer Parlamento seçimleri yapılırsa Devlet Başkanlığı seçimlerinin de yapılmasına razı geleceğini bildirdi. Ancak Parlamento bu açıklamayı dikkate almadı. 18 Eylül günü Yeltsin Devlet Başkanlığına daha önce Parlamentonun reddettiği Yegor Gaidar’ı atadığını açıkladı. Bu görevlendirme Yüksek Sovyet için kabul edilemezdi ve derhal reddedildi.

Muhasara ve saldırı[değiştir | kaynağı değiştir]

21 Eylül günü Yeltsin Yüksek Sovyet organını lağvettiğini açıkladı. Ancak bu açıklama açık olarak anayasanın ihlali anlamına geliyordu.

Rusya Federasyonu Devlet Başkanı, Rusya Federasyonu’nun herhangi bir ulusal veya devlet ölçeğindeki kurumu lağvedemez, seçimle başa gelmiş organa müdahalede bulunamaz. Aksi durumda Devlet Başkanlığı geçersizdir.

—1989-1992 yılında yapılan değişikliklerin yer aldığı 1978 Anayasasındaki madde 121-6

Yeltsin Yüksek Sovyet’i lağvederken anayasal bir referandum yapılacağını ve yeni seçimlerin de Aralık ayında yapılacağını açıklar. Ayrıca eski anayasayı da yürürlükten kaldırarak kendisine olağanüstü yetkiler tanıyan anayasayı geçerli ilan eder. Buna göre Parlamento feshedilirken yerine iki kamaralı sistem gelmektedir. 450 milletvekilinden oluşan Devlet Duması ve Rusya Federasyonu bünyesindek bölgelerden gelen vekillerin oluşturduğu Federasyon Konseyi.

Yeltsin Eylül ayında Parlamentoyu feshederken ülkenin piyasa ekonomisine hızla geçiş yapması için gerekenleri yaptığını açıklıyor ve Batılı liderlerden destek alıyordu. Rusya içinde ise yapılan reformlar destek görmese de Yeltsin’in kontrolündeki televizyon sayesinde Parlamento yanlısı fikirler halka ulaşmıyordu.[6]

Parlamento Yeltsin’in devlet başkanlığını tanımıyor[değiştir | kaynağı değiştir]

Rutskoy, Yeltsin’in hamlesini bir darbe girişimi olarak niteleyerek mahkûm eder. Ertesi gün Anayasa Mahkemesi aldığı kararda Yeltsin’in anayasayı çiğnediğine karar vererek azledilebileceğini açıklar. Toplantı hâlinde olan Parlamento ise Devlet Başkanının kararını geçersiz sayar. Parlamento Yeltsin’in yerine Rutskoy’u Devlet Başkanı seçer. Rutskoy anayasaya göre yemin ederek göreve başlar. Yeltsin ve bazı bakanlarını görevden alır.[7] Rusya artık iki ayrı devlet başkanına sahiptir. Rusya Federasyonu Komünist Partisi liderliği ve Gennadiy Züganov olaylara dahil olmasa da Parlamentoyu çok sayıda komünist örgüt destekler. 23 Eylül günü toplanan Parlamentoda Yeltsin azledilir. Ertesi gün 24 Eylül’de Yeltsin hiçbir şey olmamış gibi seçimlerin Haziran 1994'te yapılacağını ilan eder. Aynı gün Parlamento seçimlerin Mart 1994'te yapılacağı kararını alır. Yeltsin artık Parlamentoya saldırmaya başlar ve binanın elektrik, telefon ve sıcak su tesisatını keser.

Gösteriler ve parlamentonun barikatla çevrilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Parlamento lehine yapılan gösteriler

Yeltsin’in Parlamentoyu feshetmesiyle beraber genel kamuoyunu karşısına almış olur. Genel olarak ekonomik kötüye gidişattan memnun olmayan halk Parlamentoda direnenlerden yana olmaya başlar. 21 – 24 Eylül 1993 günlerinde binlerce Moskovalı Parlamentonun yanında olduklarını göstermek için eylem yapar. Gösterciler aynı zamanda Yeltsin döneminde kötüye giden yaşam koşullarını da protesto etmekteydi.[8] Moskova dışındaki halk kararsız ve örgütsüzdür. Buna rağmen birbirinden bağımsız çeşitli protesto gösterileri görülür. 28 Eylül günü özel polis kuvvetleri ile Yeltsin karşıtı göstericiler arasında ilk kanlı çarpışmalar yaşanır. Aynı gün İçişleri Bakanlığı Parlamentonun etrafını barikatlarla kuşatır. 1 Ekim günü İçişleri Bakanlığı Parlamento binasına silahlı 600 kişinin girdiğini açıklar.

Televizyonun ele geçirilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Parlamentodaki liderler hala Yeltsin ile bir uzlaşmanın ihtimaller arasında olduğunu düşünüyorlardı. Parlamento ve devlet başkanının temsilcileri arasında Rusya Katolik Kilisesinin aracılığıyla uzlaşma görüşmeleri düzenlenmişti. Bu görüşmeler 2 Ekim gününe kadar sürdü. 3 Ekim günü Moskova polisi Parlamento etrafındaki bir gösteriyi kontrol altına alamadı ve şiddetli çarpışmalar başlamış oldu.[9] Aynı gün öğleden sonra silahlı Yeltsin karşıtları Parlamentonun etrafındaki polis kordonunu delmeyi başardılar. Bazı özel kuvvet birlikleri ve İ.işleri Bakanlığına bağlı ordu birliklerinden gruplar komutanlıklarından aldıkları emirlerin aksine Yüksek Sovyet’ destek vererek Parlamento önüne geldi. Parlamento balkonundan göstericilere hitap eden Rutskoy valinin makamının ve Ostankino’daki televizyon merkezinin ele geçirilmesini istedi. Hasbulatov ise Kremlin’in alınarak Yeltsin’in hapsedilmesini istedi. Sokakta hala ölülerin bulunduğu Moskova’da Yeltsin 3 Ekim gecesinden itibaren sıkıyönetim ilan etti. Yeltsin karşıtları ise valinin makamını ele geçirdikten sonra televizyon merkezine doğru ilerlerken İçişleri Bakanlığına bağlı ordu birlikleriyle karşı karşıya gelir. Çıkan çatışmalarda televizyon merkezi hasar görürken 62 kişi hayatını kaybeder. Yoğun salıdırılara karşın Yeltsin karşıtları televizyon binasını ele geçiremezler. Televizyon Yeltsin yanlısı yayın yapmaya başlar.

Parlamentoya saldırı[değiştir | kaynağı değiştir]

2 – 4 Ekim günleri arasında ordunun tutumu belirleyici olmuştur. Ordu komuta kademesi Yeltsin’in doğrudan çağrılarına rağmen müdahale etmekte tereddüt geçirir. Eski bir komutan olan Rutskoy’un meslektaşları üzerindeki etkisi burada belirleyici olur. Ordudaki çoğu subay ve eratın Yeltsin uygulamalarını tasvip etmediği bilinmektedir. Parlamento ise ordudaki düşük seviyedeki subay ve ast subaylarla temas etmeyerek büyük bir hata yaparlar. Komuta kademesindeki çok sayıdaki general ise Rutskoy – Hasbulatov tarafına geçmede kararsız kalınca son anda Yeltsin tarafında yer alırlar. Yeltsin tarafından ilk eylem planına göre binanın üst katlarına top ateşi açıklacak ve oluşan kargaşadan yararlanan Vympel ve Alfa özel kuvvetleri binayı ele geçirecektir.[10] 4 Ekim sabahı tanklar binanın önünde yerlerini almıştır. Parlamento binasına top ateşi açılmaya başlanır. Ancak özel kuvvet birlikleri Vympel ve Alfa müdahalenin yasal olmadığını ileri sürerek operasyonda yer almayacaklarını açıklarlar. Bu kuvvetler tek kurşun atmayacak, Afganistan’da görev almış olan ordu birlikleri Parlamento binasını ve direniş liderlerini ele geçireceklerdir. Bina kat kat ele geçirilirken sokaktaki direniş de bastırılacaktır. 1917 Ekim Devriminden bu yana Moskova’daki en kanlı olayda resmi kaynaklara göre 187 kişi ölmüş, 437 kişi de yaralanmıştır. Ordu birlikleri son anda Yeltsin’i desteklemeye karar vermiş, uzun süre tereddüt içinde kalmıştır.

Kamuoyu[değiştir | kaynağı değiştir]

Olaylarla ilgili sıcağı sıcağına Rus halkının tepkisi genelde Yeltsin’in olumlanması yönünde olurken olayın üzerinden yıllar geçtikten sonra Yeltsin’in amacının anlaşılmasıyla fikirler değişmiştir. Günümüzde oligarklar denilen bir grup zengine tüm ulusun olan sanayi işletmelerinin verilmesi olarak gerçekleşen özelleştirme uygulamaları hala sorgulanmaktadır. Yeltsin’in Parlamentoya askerî müdahalesi ise bu uygulama önündeki engellerin kaldırılması anlamına gelmektedir.

Yeltsin iktidarını pekiştiriyor[değiştir | kaynağı değiştir]

Acil gündemler[değiştir | kaynağı değiştir]

Parlamento baskınını izleyen haftalarda Yeltsin arka arkaya çıkardığı devlet başkanlığı kararnameleriyle konumunu daha da güçlendirdi. 5 Ekim günü Parlamento yanlısı sol ve ulusal partilerle basın yayın kurumları kapatıldı. 6 ekim günü halka hitaben yaptığı konuşmada Yeltsin, kendisini desteklemeyen bölgesel konseylerin de kapatılması çağrısı yaptı. Parlamento yanlısı Anayasa Mahkemesi Başkanı Valery Zorkin görevden zorla alınırken Bağımsız Sendikalar Federasyonu da tasfiye edilir. Yeltsin karşıtı Aleksandr Nevzorov’un 600 saniye adlı televizyon programı yayından kaldırılır. 12 Ekim günü ise iki kamaralı meclis seçimlerinin Aralık ayında yapılacağı ilan edilir. 15 Ekim günü yeni anayasa ile ilgili referandum yapılacağı duyurulur. Parlamento direnişinin liderleri konumunda olan Rutskoy ve Hasbulatov 15 Ekim günü hükûmete karşı toplumsal eylem örgütlemek suçuyla tutuklanırlar.[11] Yeltsin 12 Aralık günü referanduma götüreceği yeni anayasa taslağını açıklar. Bu anayasada devlet başkanı olağanüstü yetkilerle donatılmıştır. İkili kamara modelindeki meclislerde bulunan vekiller sadece 2 yıllığına seçilecektir. Devlet başkanı meclisin onayını almamış olsa da başbakanı ve yine onay almaksızın genelkurmay başkanını atayabilecektir. Yeni oluşturulan devlet güvenlik konseyine üye atayacak ve konseye başkanlık edecektir. Eğer hükûmete güven oyu verilmezse devlet başkanının bu hükûmeti üç ay görevde tutma yetkisi bulunmakta ve hatta meclisi feshetme yetkisi bulunmaktaydı. Devlet başkanı azledilememektedir. Ayrıca Merkez Bankası meclisin denetimi dışında bırakılmaktadır.

İlk anayasal dönemin sonu[değiştir | kaynağı değiştir]

12 Aralık günü Yeltsin yeni anayasayı onaylatmayı başarır. Böylelikle çok güçlü bir devlet başkanlığı sisteminin temeli atılmış olur. Ancak aynı gün seçilen yeni meclis Yeltsin’in neoliberal ekonomik programına tamamen uyumlu olmaktan uzaktı. Yeltsin’in yoğun eleştirilen ekonomik programı sonucunda tepki oyları komünistlere gidecek ve mecliste çoğunluk sol ve aşırı milliyetçi partilere geçecektir.[12]

Değerlendirme[değiştir | kaynağı değiştir]

Olaylardan sonra Yeltsin karşıtı muhalefetin önderleri konumunda olan Hasbulatov ve Rutskoy'un ceza almadan salıverilmeleri ve siyasi hayatlarına Yeltsin ile uzlaşarak devam etmeleri tarafların arasındaki çelişkilerin seviyesinin göstergesidir.[13] 1991 Sovyet darbe girişimi sırasında Yeltsin ile beraber davranan Hasbulatov ve Rutskoy'un Sovyet dönemine dönmek gibi bir niyetleri bulunmamaktadır, sadece kimi uygulamalara dair Yeltsin ile pazarlık yapmak istemektedirler. Ancak Yeltsin reformlarının Rusya halkı üzerinde yıkıcı etkileri[14] militan komünist gruplarla birleşince rejimi tehdit eden olaylar patlak vermiştir.[13] Yeni rejimin tehdit edilmesini kendisi de istemeyen Rutskoy çatışmalar sırasında kontrolünde olan 5 bin AK-47 tüfeğinin Parlamento yanlısı olan göstericilere dağıtılmasına engel olmuştur.[13] Yeltsin yönetimi ise ayaklanmayı bastırdıktan sonra muhalif liderlere gösterdiği bağışlayıcılığı tabandaki göstericilere göstermemiş ve ele geçirilen Parlamento binasının bodrumlarında kitlesel yargısız infazlar yapılmıştır.[13]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ 6 Şubat 1992 tarihli makale 9 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Heritage Vakfı, 4 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
  2. ^ Thomas F. Remington, Politics in Russia (New York: Addison-Wesley Educational Publishers Inc., 2002), s. 50
  3. ^ Josephine T. Andrews, When majorities fail: the Russian Parliament 1990-1993, Cambridge University Press, 2002, s.61
  4. ^ Krizle ilgili makale[ölü/kırık bağlantı], 5 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
  5. ^ Yeltsin’in açıklamasının yasadışı olmadığını savunan bir makale 23 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 5 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
  6. ^ Ellen Propper Mickiewicz, Changing channels, Duke University Press, s. 126 [1] 17 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 5 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
  7. ^ Görevden alınan bakanlar arasında Savunma Bakanı Pavel Graçev, Güvenlik Bakanı Nikolay Goluşko ve İçişleri Bakanı Viktor Yerin bulunmaktadır.
  8. ^ Bu dönemde yolsuzluk ve rüşvet olağanüstü artmış, sağlık hizmetleri çökmüş, çete saldırıları olağan hale gelmiş, yakıt ve gıda fiyatları ulaşılmaz hale gelmiş ve hayat beklentisi gözle görülür ölçüde düşmüştür.
  9. ^ Brian D. Taylor, Politics and the Russian Army, Cambridge University Press, 2000, s.289 [2] 17 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 5 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
  10. ^ Andrew Felkay, Yeltsin’s Russia and the West, Greenwood Publishing, s.79 [3] 17 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 5 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
  11. ^ İkili Yeltsin için artık olası tehlike hâlinden çıktıktan sonra 1994 yılında salıverilecektir
  12. ^ Aşırı milliyetçi Vladimir Jirinovski’nin partisi %23 oy alırken, Gennadi Züganov'un Rusya Federasyonu Komünist Partisi ise %12 oy alır.
  13. ^ a b c d Olayların 10.yıldönümünde A. Kramer tarafından yazılan 6 Ekim 2003 tarihli makale 17 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., marxist.com, (İngilizce), 11 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
  14. ^ Fiyatların serbest bırakılmasıyla fiyatlar %300-500 arasındaki enflasyon nedeniyle aşırı yükselmiş, insanlar bir anda yoksullaşmış, tüm birikimleri değersizleşmiştir. Emekli maaşları anlamsızlaşmış ve üretimin %41,3 düşüşüyle işsizlik kitlesel olarak artmıştır.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]


1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? Nedir? :1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? ile ilgili 1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? burada bulabilirsiniz. Detaylar için sitemizi geziniz 1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? Ne Demektir? 1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? Açıklaması Nedir? 1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? Cevabı Nedir? 1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? Kelimesinin Anlamı? 1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? konusu Nedir Ne, yaşantımızda sık kullanılan kelimelerden birisi olarak karşımıza çıkar. Hem sosyal medyada hem de gündelik yaşantıda kullanılan ne kelimesi, uzun yıllardan beri dilimizdedir. 1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? Türk Dil Kurumu na (TDK) göre farklı anlamları olan ne kelimesi, Türkçe de tek başına ya da çeşitli cümleler eşliğinde kullanılabilir. 1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? Ne kelimesi ne demek, TDK ya göre anlamı nedir sorularının cevabını arayanlar için bildiris.com doğru adres! Peki, ne kelimesi ne demek, TDK ye göre anlamı nedir? 1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? Ne kelimesinin kökeni ne, ne kelimesinin kaç anlamı var? 1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? İşte TDK bilgileri ile merak edilenler
1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? Açıklaması? :1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? Açıklama Bir Terim Kavram Ya Da Başka Dilsel Olgunun Daha İyi Anlaşılması İçin Yapılan Ek Bilgidir.1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? Söz Konusu Bilgi Açıklanacak Sözcükten Daha Uzun Olur 1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? Açıklama İle İlgili Durumun Kanıtı Şu Şekilde Doğrulanabilir 1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? Bir Sözlükteki Tanım İlgili Sözcük Yerine Kullanılabilirse, Bu Bir Açıklamadır. 1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? Yani Aynı Bağlam İçinde Hem Sözcük Hem De Tanım Kullanılırsa Ve Anlamsal Açıdan Bir Sorun Oluşturmuyorsa Bu Bir Açıklamadır.
1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? Gerçek mi? :1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? ile ilgili 1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? burada bulabilirsiniz. Detaylar için sitemizi geziniz Gerçek anlam 1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? sözcüklerin birincil anlamı ile (varsa) bu anlamla doğrudan ilişkili olan anlamlarıdır. Gerçek anlam, temel anlam ile yan anlamların bileşkesidir. 1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? Bir sözcüğün mecaz olmayan tüm anlamlarını kapsar.
1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? Hakkında? :1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? ile ilgili 1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? burada bulabilirsiniz. 1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? Detaylar için sitemizi geziniz 1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? Bu sayfada Hakkında nedir Hakkında ne demek Hakkında ile ilgili sözler cümleler bulmaca kısaca Hakkında anlamı tanımı açılımı Hakkında hakkında bilgiler 1993 Rusya anayasa krizi nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi anlamı nedir?, 1993 Rusya anayasa krizi ne demektir? resimleri Hakkında sözleri yazıları kelimesinin sözlük anlamı nedir almanca ingilizce türkçe çevirisini bulabilirsiniz
Theridion derhami, Boggie, Türkiye Curling Federasyonu, Holokost filmlerin listesi, Claude Le Roy, Appiano Gentile, Prenanthes purpurea, Le premier jour du reste de ta vie, Altkitap, Jérémie Azou, Çözülememiş matematik problemleri listesi, On Again... Off Again, Başka Bir Yerde (film), The First Day of the Rest of Your Life, Kemani, Mystacornis, Artabel Gölleri Tabiat Parkı, 2002 UEFA Kupası Finali, Antik Çağ Yunan Felsefesi, GNU Lesser General Public License, Ergime noktası, Android 11, Çözülememiş istatistik problemleri listesi, Kara Kilise, Takasa (müzik grubu), Prenses Peach, Redemption (roman), Elbasan ili, The Conversation (website), Oceans Eleven (film, 2001), Antalya Moda Haftası, Mantou, Mart 2016 Lice saldırısı, En İyi Kadın Oyuncu César Ödülü, En İyi Yabancı Film César Ödülü, Steve Tompkins, Whitby, Srinagar, Sabirler, En İyi Erkek Oyuncu César Ödülü, Ali Hürol, Kabadayı (film), CA Chacarita Juniors, Cesar Ödülü, Narzanlar, Göynük, Claude Rich, 2017 Britanya Grand Prix, Go (programlama dili), Kuzey İrlandalı yazarlar listesi, Baumgartner, Kaya sanatı, Semra Sar, 1985 Portekiz Grand Prix, Hollacombe, Lass ihn, Cepheus, Kalbindeki İmza, A Dogs Life (film, 1918), Halka ve Olaylara Tercüman, Görüntü sinyali, Yanılsamalar Kitabı, Sunset Park (roman), Amr Warda, George Santayana, Ixodes longiscutatus, Kerim Saidi, Naz Elmas, Acamar, Tom Kite, Schönebeck, Homam Ahmed, Michael Skibbe, Lark Adası, Alfons Gorbach, Pasifik Cephesi (İkinci Dünya Savaşı), Hard II Love, Ankylosauria, Honoré de Balzac, Colm Tóibín, Güvercindeki yıldızlar dizini, Paul Auster, TAV Havalimanları Holding, Uluslararası Sosyalist Kadın Konferansı, Zernek Barajı ve Hidroelektrik Santrali, Malawi Gölü, Tonya, Álvaro Negredo, Senise, Double or Nothing (Angel), Tom Wolfe, Hélder Postiga, Andrea de Cesaris, Ayşegül Türedi Özen, Çözülememiş nöroloji problemleri listesi, Taxus, Nina Sublatti, Ensarüddin, Margaret Mazzantini, Álvaro Mutis, John Isaac Briquet,
Tezatlı Nedir?, Zekasal İsminin Anlamı Nedir?, Faik Deli Kimdir?, Zekâlı İsminin Anlamı Nedir?, Ferdaya Salmak Nedir?, Cevdet Akay Kimdir?, Zekâi İsminin Anlamı Nedir?, Teyelli Nedir?, Ferdası Nedir?, Zehirsiz İsminin Anlamı Nedir?, Ferasetsiz Nedir?, Tuncer Usta Kimdir?, Tevazulu Nedir?, Ferasetli Nedir?, Zehirli İsminin Anlamı Nedir?, Nesrin Arslan Kimdir?, Ferahlık Duymak Nedir?, Çağatay Atasay Kimdir?, Zehir Zıkkım İsminin Anlamı Nedir?, Alpaslan Türkkan Kimdir?, Zecrî İsminin Anlamı Nedir?, Adnan Sinan Çakıroğlu Kimdir?, Yrd Doç Dr Badegül Can Emir Kimdir? Yrd Doç Dr Badegül Can Emir Nereli Yrd Doç Dr Badegül Can Emir Kaç Yaşında?, Zebunküş İsminin Anlamı Nedir?, Aziz Cem Güner Kimdir?, Zebun İsminin Anlamı Nedir?, Ferah Tut Nedir?, Doğukan Ak Kimdir?, Zayi İsminin Anlamı Nedir?, Ferah Bulmak Nedir?, Doğan Avcı Kimdir?, Zayıf Sesli İsminin Anlamı Nedir?, Erol Bayram Kimdir?, Feragatli Nedir?, Tufan Yanar Kimdir?, Zayıf Nahif İsminin Anlamı Nedir?, Testereli Nedir?, Özgül Baydoğan Kimdir?, Feragat Sahibi Nedir?, Zayıf İsminin Anlamı Nedir?, Tespihsiz Nedir?, Naci Şanlıtürk Kimdir?, Zaviyevi İsminin Anlamı Nedir?, Ülkü Ayaydın Kimdir?, Tespihli Nedir?, Fer Almak Nedir?, Akadyana bayrağı Anlamı Nedir, Akadyana bayrağı Nasıl Oluştu, Akadyana bayrağı Tarihi, Akadyana bayrağı Renkleri, Akadyana bayrağı Tasarımı, Naile İşlek Kimdir?, Zavallı İsminin Anlamı Nedir?, Teslimiyetçi Nedir?, Zatî İsminin Anlamı Nedir?, Fenomenolojik Nedir?, Nizamettin Öztürk Kimdir?, Ahmet Yasin Şentürk Kimdir?, Fenomenal Nedir?, Zata Mahsus İsminin Anlamı Nedir?, Ejder Kaygusuz Kimdir?, Fenolojik Nedir?, Zaruri İsminin Anlamı Nedir?, Tesettürsüz Nedir?, Emrullah Türe Kimdir?, Zarsı İsminin Anlamı Nedir?, Tesettürlü Nedir?, Fenlenmek Nedir?, Elif Baysal Kimdir?, Zarplı İsminin Anlamı Nedir?, Fenik Nedir?, Mehmet Bağlar Kimdir?, Cumali İnce Kimdir?, Zarif İsminin Anlamı Nedir?, Fenersiz Yakalanmak Nedir?, Fevzi Fatih Oğuz Kimdir?, Zafer Bayrağı (Azerbaycan) Anlamı Nedir, Zafer Bayrağı (Azerbaycan) Nasıl Oluştu, Zafer Bayrağı (Azerbaycan) Tarihi, Zafer Bayrağı (Azerbaycan) Renkleri, Zafer Bayrağı (Azerbaycan) Tasarımı, Fenersiz Nedir?, Zararsız İsminin Anlamı Nedir?, Fenerli Nedir?, Zararlı İsminin Anlamı Nedir?, Hüseyin Çalişci Kimdir?, İrfan Karatutlu Kimdir?, Feneri Nerde Söndürdün Nedir?, Zarardîde İsminin Anlamı Nedir?, Terso Nedir?, Metin Bozkurt Kimdir?, Zarafetli İsminin Anlamı Nedir?, Savaş bayrağı Anlamı Nedir, Savaş bayrağı Nasıl Oluştu, Savaş bayrağı Tarihi, Savaş bayrağı Renkleri, Savaş bayrağı Tasarımı, Fener Çekmek Nedir?, Mustafa Çiftci Kimdir?, Zampara İsminin Anlamı Nedir?, Tersinir Nedir?, Gülfiraz Sağlık Kimdir?, Ters Türs Nedir?, Zamlı İsminin Anlamı Nedir?, Fenaya Çekmek Nedir?, Filiz Kılıç Kimdir?, Ters Ters Nedir?, Fenasına Gitmek Nedir?, Zamklı İsminin Anlamı Nedir?, Mehtap Nazan Göktaş Kimdir?, Fenalık Geçirmek Nedir?, Sancak (bayrak) Anlamı Nedir, Sancak (bayrak) Nasıl Oluştu, Sancak (bayrak) Tarihi, Sancak (bayrak) Renkleri, Sancak (bayrak) Tasarımı,