Jean de Bethencourt

Jean de Béthencourt
Jean de Béthencourt
	Jean de Béthencourt'un sonraki betimlemesi
Kanarya Adaları kralı
Hüküm süresi	1404–1425
Doğum	1362; Grainville-la-Teinturière, Fransa Krallığı
Ölüm	1425; Kanarya Adaları Krallığı
Dini	Roma Katolik

Jean de Béthencourt (Fransızca söyleyiş: [ʒɑ̃ də betɑ̃kuːʁ]) (1362 – 1425), 1402'de Kanarya Adaları'na bir keşif gezisine öncülük eden ve önce Lanzarote'nin kuzey tarafına ayak basan bir Fransız kaşifti. Oradan Kastilya için Fuerteventura (1405) ve El Hierro adalarını yerel reislerini (majos ve bimbaches, eski halklar) devirerek fethetti. Béthencourt, Kanarya Adaları Kralı unvanını aldı, ancak fetih sırasında yardım sağlayan Kastilya Kralı III. Henry'yi efendisi olarak tanıdı.

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

Kanarya Adaları, görünüşe göre Cadiz'in Kartacalıları tarafından biliniyordu. Romalı yazar Yaşlı Pliny, onlara "Şanslı Adalar" adını verdi. Cenevizli denizci Lancelotto Malocello, 1312'de Kanarya Adaları'nın yeniden keşfedilmesiyle tanınır.^[1] 1339'da Mayorkalı Angelino Dulcert, adalardan birini "Lanzarote" olarak etiketleyerek Kanarya Adaları'nın ilk haritasını çizdi.^[2]

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Saint-Martin-le-Gaillard Baronu Jean de Béthencourt, Jean III Béthencourt ve Marie de Bracquemont'un oğlu olarak Normandiya eyaleti'nde Grainville-la-Teinturière'de doğdu. Kral V. Charles, Navarre kralı ile yaşadığı çatışmalar sırasında, Navarre taraftarlarına veya sahipleri savunmalarını sağlayamayacak durumda olanlara ait bölgedeki tüm kalelerin yıkılmasını emretti. Béthencourt'un babası Mayıs 1364'te Cocherel Savaşı'nda Bertrand du Guesclin'in^[2] hizmetindeyken öldürüldü ve Jean hâlâ reşit değildi. Grainville 1365'te yıkıldı. 1377'de on beş yaşındaki Béthencourt, Anjou Dükü I. Louis'in hizmetine girerek yaver konumuna ulaştı. 1387 ile 1391 yılları arasında Louis de Valois ve Touraine Dükü'nün (daha sonra Orleans Dükü) onursal şansölyesi görevini üstlendi. 1387'de Fransa Kralı VI. Charles, Grainville'deki kalenin yeniden inşasına izin verdi.

Grainville'in efendisi olarak Béthencourt, yedi mahalleye ve topraklarından geçen tüm mallar üzerinde haklara sahipti. Grainville'i, Bertrand du Guesclin'in oğlu Longueville Kontu Olivier Du Guesclin'in bir vasalı olarak tuttu. Daha sonra, topraklarını Fransa'daki seferlerinin bir sonucu olarak kontrolü ele geçiren İngiltere Kralı V. Henry altında tuttu. Bu sıralarda, İngiltere ile Fransa arasındaki ilişkilerin istikrarsızlığından yararlanan Béthencourt'un her iki tarafa da korsanlık yapması olasıdır. 1392'de Paris'te Guillaume de Fayel ve Marguerite de Chatillon'un kızı Jeanne de Fayel ile evlendi.

Mehdiye Kuşatması[değiştir | kaynağı değiştir]

1390'da Cenevizli tüccarlar tarafından Kuzey Afrika korsanlığını çözmek için düzenlenen bir sefer olan Berberi Haçlı Seferi'nde Touraine Dükü'ne eşlik etti.^[3] Doçun önerisi bir haçlı seferi olarak sunuldu. Bu nedenle, katılımcılarına prestij, borçları için bir moratoryum, davalardan muafiyet ve papalık endüljansı verecekti.^[4] Bourbon Dükü II. Louis komutasındaki 1.500 şövalyeden oluşan Fransız kuvveti Tunus'ta Mahdia'yı kuşattı.

Fransızlar araziye aşina değildi, ağır kuşatma ekipmanından yoksundu, hafife aldılar ve iç çekişmelere bulaştılar.^[4] Berberiler, daha ağır silahlı işgalcilerin üstesinden gelemeyeceklerini anladılar. Bunaltıcı sıcaktan bıkan ve yaklaşan kıştan kaygılanan Fransızlar, Cenevizliler tarafından müzakere edilen bir anlaşmayı kabul etti.

Béthencourt'un Cenevizlilerden Kanarya Adaları ile ilgili öyküler ve nadir ve pahalı bir boya yapmak için kullanılan bir liken olan orkilin varlığına dair hikâyeler duymuş olması olasıdır.^[2] Burada da daha önce Orleans Dükü'ne hizmeti döneminde tanıdığı ve Kanarya Adaları'na kadar kendisine eşlik edecek olan Gadifer de la Salle ile tekrar bir araya geldi.

Kanarya Adaları'na Sefer[değiştir | kaynağı değiştir]

O zamanlar Kanarya Adaları'na çoğunlukla İspanyol tüccarlar uğrak yeriydi. Seferini finanse etmek için Aralık 1401'de Paris'teki 200 altın frank değerindeki evini ve diğer bazı küçük mülk parçalarını sattı. Kuzeni^[5] Fransa'nın Kastilya büyükelçisi Robert de Bracquemont, Bethencourt'un mülkünün ipoteği karşılığında ona 7.000 pound borç verdi.^[6] Moreri'ye göre, Kastilya Kralı III. Henry, Kanarya Adaları'nın fethini, görevi Béthencourt'a veren Braquemont'a emanet etti.^[2]

Béthencourt, 1 Mayıs 1402'de La Rochelle'den, çoğu Gascon ve Norman maceracılar, iki Fransisken rahip (Le Canarien'deki keşif gezisini anlatan Pierre Bontier ve Jean le Verrier^[6]), daha önceki bir Kastilya seferinde tutsak alınan ve çoktan vaftiz edilen iki Guançe ve fethe önemli bir danışman ve yönetici olarak yardımcı olacak olan Jean Arriete Prud'homme ile birlikte 280 adamla yelken açtı.

Finisterre Burnu'nu geçtikten sonra, Cadiz'e girdiler ve burada denizcilerinden bazılarının o kadar korkmuş buldu ki yolculuğa devam etmeyi reddettiler. Béthencourt, birlikte yola çıktığı seksen mürettebattan elli üçüyle yelken açtı. İnsanların yaşadığı en kuzeydeki ada olan Lanzarote'ye vardı. Gadifer de la Salle takımadaları keşfederken Béthencourt, Kastilya sarayından takviye kuvvetleri aldığı Cádiz'e gitti. Bu sırada adada Gadifer ile başka bir subay olan Berthin de Berneval arasında bir güç mücadelesi çıkmıştı. Berthin, Béthencourt'un Normanları ile Gadifer'in Gasconları arasında anlaşmazlık çıkardı. Yerel liderler çatışmanın içine çekildi ve Béthencourt'un yokluğunun ilk aylarında çok sayıda kişi öldü. Bu süre zarfında Gadifer, Fuerteventura'yı fethetmeyi ve diğer adaları keşfetmeyi başardı. Ancak 1404'te Béthencourt'un dönüşüyle, sorunlu adaya barış yeniden getirildi. De la Salle ve Béthencourt, 1404'te Betancuria kentini (Fuerteventura adasının başkenti olarak) kurdu.

Yıllar sonra Bethencourt, adanın güneyindeki Arguineguin savaşında Gran Canaria adasının (canarios) yerlileri tarafından mağlup edildikten çok sonra "Büyük" unvanını aldı. 1425'te öldü ve Grainville-la-Teinturiere kilisesine gömüldü.

Uzak akrabalarının bazılarının adalarda büyük gücü ve serveti vardı. Günümüzde La Oliva olarak bilinen belediye bölgesinde Casa de Los Coroneles'i (Albayların Evi) inşa etmesiyle ünlü Ginés de Cabrera Béthencourt da dahil.

Béthencourt soyadı[değiştir | kaynağı değiştir]

Yerlileri soyadıyla vaftiz etme uygulaması ve adaların efendisi olarak onun yerine geçen yeğeni Maciot de Béthencourt'un çocukları sayesinde, Betancourt ve soyadının diğer biçimleri, Kanarya Adalılar ve Kanarya Adalı kökenli insanlar arasında, çocuksuz bir şekilde ölmesine rağmen, bugüne kadar oldukça sık görülüyor.^{[kaynak belirtilmeli]}

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Roccella tinctoria

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ""Lanzarote honors Lancelotto Malocello on the 700 anniversary of his arrival on the island", La Voz, April 27, 2012". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.
^ ^a ^b ^c ^d "Bernage, Georges. "Jean de Bethencourt, King Canary", Heritage Normand, No. 31, February - March, 2000". 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.
^ Goodman, Jennifer Robin. Chivalry and Exploration, 1298-1630, Boydell & Brewer, 1998 9780851157009
^ ^a ^b Barbara Tuchman. A Distant Mirror. Alfred A. Knopf, New York, 1978 pp. 462-77.
^ "La arquitectura del siglo XVI en Ávila: la casa de Bracamonte y el patrimonio abulense". Facultad de Geografía e Historia. Universidad de Salamanca: 60. 2011. doi:10.14201/gredos.110780. 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 January 2022. Bethencourt era primo de Mosén Rubí y no sobrino como se ha venido señalando, ya que era hijo de Marie de Bracquemont, hermana de su padre
^ ^a ^b Descendants of Jean de Bethencourt 29 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Internet Archive'de The Canarian, by Béthencourt'
History of the Canaries 20 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
(İspanyolca) EFEMÉRIDES DE LA NACIÓN CANARIA: UNA HISTORIA RESUMIDA DE CANARIAS

[1] ""Lanzarote honors Lancelotto Malocello on the 700 anniversary of his arrival on the island", La Voz, April 27, 2012". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.

[Bernage-2] "Bernage, Georges. "Jean de Bethencourt, King Canary", Heritage Normand, No. 31, February - March, 2000". 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.

[Goodman-3] Goodman, Jennifer Robin. Chivalry and Exploration, 1298-1630, Boydell & Brewer, 1998 9780851157009

[tuchman-4] Barbara Tuchman. A Distant Mirror. Alfred A. Knopf, New York, 1978 pp. 462-77.

[5] "La arquitectura del siglo XVI en Ávila: la casa de Bracamonte y el patrimonio abulense". Facultad de Geografía e Historia. Universidad de Salamanca: 60. 2011. doi:10.14201/gredos.110780. 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 January 2022. Bethencourt era primo de Mosén Rubí y no sobrino como se ha venido señalando, ya que era hijo de Marie de Bracquemont, hermana de su padre

[autogenerated1-6] Descendants of Jean de Bethencourt 29 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Jean de Bethencourt nedir?, Jean de Bethencourt anlamı nedir?, Jean de Bethencourt ne demektir?