I. Mircea

I. Mircea (Rumence: Mircea cel Bătrân, [ˈmirt͡ʃe̯a t͡ʃel bəˈtrɨn] 1355 - 31 Ocak 1418) 1386'da Voyvoda oluşundan ölümüne kadar Eflak'a hükmetmiştir. Ölümünden sonra kendisine torunu II. Mircea'den ("Küçük Mircea") ayırmak için "büyük" adı verildi, ancak bazı tarihçiler, bu lakabın kendisine daha sonraki nesiller tarafından saygı işareti olarak verildiğini ifade etmektedir.^[1] I. Mircea, Ortaçağ'da en önemli Eflak hükümdarı ve çağının en büyük yöneticilerinden biri olarak kabul edilir,^[1] bu sebeple 19. yüzyıldan başlayarak Romen tarihçiler kendisine Büyük Mircea (Mircea cel Mare) adını vermiştir.^[2]

Ailesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Büyük Mircea, Eflak hükümdarı I. Radu ve eşi Doamna Kalinka'nın oğludur.^[3] Ayrıca Eflak hükümdarı olan I. Basarab'ın soyundan gelmektedir.^[3]^[4] II. Vlad Dracul ve I. Alexander Aldea'nın babası ve II. Mircea, Vlad Dracula Țepeș, Vlad Călugărul ve III. Radu'nun büyükbabasıydı.

Hükümdarlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Mircea'nın hükümdarlığının Eflak'a istikrar getirdiği düşünülmektedir. Dünyanın değişken bir bölgesinde bulunan bu beyliğin sınırları sürekli değişmiştir, ancak Mircea'nın yönetimi sırasında Eflak tarihinin en büyük alanını kontrol etti. Eflak, Mercia döneminde kuzeydeki Güney Karpatlar'dan güneydeki Tuna'ya ve bugünün Tuna üzerindeki Demir Kapılarından doğuda Karadeniz'e kadar uzanır.^[5] Mircea, devletin güçlendirmiş ve farklı yüksek valilikler oluşturarak, ekonomik kalkınmayı teşvik etti. Devletin gelirini artırdı ve sadece ülke içinde değil, aynı zamanda komşu ülkelerde de geniş çapta dolaşıma maruz kalan gümüş paraları bastı. Polonya ve Litvanya tüccarlarına ayrıcalık tanıdı ve Braşov halkı üzerindeki vergileri yeniledi. Sonuç olarak Mircea ekonomik olarak güçlenmiş ve askerî gücünü artırmayı başarmıştır. Tuna'da yer alan Eflak kalelerini ve kasaba halkı ile köylülerden oluşan "büyük orduyu" yeniden yapılandırdı. Ayrıca Doğu Ortodoks Kilisesi için büyük bir destekçi olduğunu kanıtladı.^[6] I. Mircea, ülkeyi ve kurumlarını organize ederken, ülkenin bağımsızlığını savunmasını sağlayacak kalıcı bir ittifak sistemi de kurdu.^[7] Moldova prensi Petru Muşat'ın aracılığıyla 1389'da Polonya kralı II. Władysław Jagiełło ile ittifak anlaşması imzaladı.^[8] Anlaşma 1404 ve 1410'da yenilendi.^[9] Macaristan'ın kralı Lüksemburg Sigismund ile Osmanlı İmparatorluğu'nun genişlemesine karşı mücadeledeki ortak ilgilerine dayanarak yakın ilişkiler sürdürdü.^[10]^[11]

Osmanlı İmparatorluğu ile Çatışmalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Eflak'ın armasını tasvir eden I. Mircea'nın mührü.

Tuna'nın güneyinde, Osmanlılara karşı savaşan ve Bulgarları destekleyen müdahaleleri, Mircea'yı Osmanlı İmparatorluğu ile çatışmaya soktu. 1394'te I. Bayezid, Tuna nehrini geçerek o zamanlar etkileyici bir güç olan 40.000 askerden oluşan bir orduya komuta etti. Mircea'nın yaklaşık 10.000 askeri vardı, bu yüzden I. Bayezid ile olası bir meydan muharebesinden kendini geri çekti. Meydan muharebesi yerin gerilla savaşı olarak adlandırılacak bir taktik ile, karşı orduyu aç bırakarak ve küçük, yerel saldırılar ile geri çekilme (tipik bir asimetrik savaş biçimi) taktiğini kullanarak savaşmayı tercih etmiştir. 10 Ekim 1394'te iki ordu nihayet ormanlık ve bataklık bir araziye sahip olan Rovine Savaşı'nda karşı karşıya geldi. Ardından, Osmanlıların ordularını düzgün bir şekilde yaymasını engelleyen I. Mircea sonunda şiddetli süren savaşta zafer elde etmiş ve Osmanlıları püskürtmüştür.^[12]^[13] Ancak büyük bir orduya sahip olan Osmanlılar karşısında Mircea Macaristan'a çekilmek zorunda kalmıştır. Mircea'nın Macaristan'a çekilmesi ile Osmanlılar Vlad Uzurpatorul'u Eflak tahtına oturtmuş ancak bu süreç kısa sürmüştür.^[14] 1396'da Mircea, Macaristan tarafından başlatılan bir Osmanlı karşıtı haçlı seferine katıldı. Haçlı seferi 25 Eylül'de Niğbolu Muharebesindeki Osmanlı zaferiyle sona erdi.^[12] Ertesi yıl, 1397'de Mircea, Vlad'ı Macar yardımı ile mağlup ederek Eflak tahtını geri almıştır^[15]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b Dr. Brackob, A.K. (2018). Mircea the Old: Father of Wallachia, Grandfather of Dracula. Buffalo, U.S.A.: Center for Romanian Studies / Histria Books. pp. 9–11. ISBN 9781592110018
^ Hasdeu, p. 130; Xenopol, p, 89; Iorga, p. III
^ ^a ^b Panaitescu, P. P. "II. Mircea cel Bătrân. Originea și familia lui". Mircea cel Bătrân 10 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (PDF) (in Romanian) (II ed.). Corint.
^ Giurescu, s.362
^ Giurescu, s.363
^ SEVEREANU, Ducaţii Ţării Române şi cu numele a doi domnitori: Vlad I şi Mircea I, Bucureştii, l, 1935, s. 250-260
^ Achim, Viorel (2004). The Roma in Romanian History. Central European University Press. s. 14. ISBN 963-9241-84-9
^ M. Manea, A. Pascu, B. Teodorescu, Istoria Românilor din cele mai vechi timpuri până la revoluția din 1821, Ed. Didactică și Pedagogică, București, 1997, p. 231.
^ Constantin C. Giurescu, Dinu C. Giurescu, Istoria românilor. Vol. 2, Ed. Ştiinţifică şi Enciclopedică, Bucureşti,1976. s. 83
^ Marele Mircea voievod", Bucureşti, 1987
^ 1388 - 1390: Kaplai Ianos; 1390 - 1391: Mihai Perényi; 1392: Gerbeni Szemere; 1392 - 1393: Ditrich Bebek.
^ ^a ^b Stoica, Vasile (1919). The Roumanian Question: The Roumanians and their Lands 28 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Pittsburgh: Pittsburgh Printing Company. p. 16.
^ Giurescu, s. 367
^ P. P. Panaitescu, Mircea cel Bătrân. Ed. Corint, Bucureşti,2000, s.303
^ Giurescu, s. 368.

Genel

Bogdan Petriceicu Hasdeu, Istoria critică a românilor, vol. I, Bucharest, 1875
A. D. Xenopol, Istoria românilor din Dacia Traiană, vol. I, Iaşi, 1889
Nicolae Iorga, Studii şi documente cu privire la istoria românilor, vol. III, Bucharest, 1901
Constantin C. Giurescu, Istoria Românilor, vol. I, Bucharest, 1938
Dr. A.K. Brackob, Mircea the Old: Father of Wallachia, Grandfather of Dracula, Buffalo U.S.A., 2018

[:0-1] Dr. Brackob, A.K. (2018). Mircea the Old: Father of Wallachia, Grandfather of Dracula. Buffalo, U.S.A.: Center for Romanian Studies / Histria Books. pp. 9–11. ISBN 9781592110018

[2] Hasdeu, p. 130; Xenopol, p, 89; Iorga, p. III

[:1-3] Panaitescu, P. P. "II. Mircea cel Bătrân. Originea și familia lui". Mircea cel Bătrân 10 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (PDF) (in Romanian) (II ed.). Corint.

[4] Giurescu, s.362

[5] Giurescu, s.363

[6] SEVEREANU, Ducaţii Ţării Române şi cu numele a doi domnitori: Vlad I şi Mircea I, Bucureştii, l, 1935, s. 250-260

[7] Achim, Viorel (2004). The Roma in Romanian History. Central European University Press. s. 14. ISBN 963-9241-84-9

[8] M. Manea, A. Pascu, B. Teodorescu, Istoria Românilor din cele mai vechi timpuri până la revoluția din 1821, Ed. Didactică și Pedagogică, București, 1997, p. 231.

[9] Constantin C. Giurescu, Dinu C. Giurescu, Istoria românilor. Vol. 2, Ed. Ştiinţifică şi Enciclopedică, Bucureşti,1976. s. 83

[10] Marele Mircea voievod", Bucureşti, 1987

[11] 1388 - 1390: Kaplai Ianos; 1390 - 1391: Mihai Perényi; 1392: Gerbeni Szemere; 1392 - 1393: Ditrich Bebek.

[:2-12] Stoica, Vasile (1919). The Roumanian Question: The Roumanians and their Lands 28 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Pittsburgh: Pittsburgh Printing Company. p. 16.

[13] Giurescu, s. 367

[14] P. P. Panaitescu, Mircea cel Bătrân. Ed. Corint, Bucureşti,2000, s.303

[15] Giurescu, s. 368.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

I. Mircea nedir?, I. Mircea anlamı nedir?, I. Mircea ne demektir?