Huri

Huri veya Arapça kullanım şekliyle Hûr (Arapça: حور‎), Cennet kadınlarını ve bu kadınların güzelliğini ifade eden bir tabir.^[1] (Ayrıca bakınız:The Syro-Aramaic Reading of the Koran/Huri)

Etimolojisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Huri sözcüğü muarreb (Arapça dışından Araplaştırılmış) kelimelerden sayılır.^[2] Dil bilimci Nişanyan’a göre Aramicede (ilkel Arapça) beyaz anlamına gelen “hwr” kökünden yapılan türetmeler dayanaksızdır. O’na göre sözcük Avesta dinî metinlerinde de kullanıldığı gibi “güzel kadın” anlamına gelen Pehlevice veya Partça bir kelimedir.^[3]

Arapça sözcüğün tekil formu ahver (erkek) ve havrâ (dişi), çoğul formu ise hur (ḥūr) iken Türkçe ve Farsçada huri tekil manada kullanılır.^[4]

İslami gelenekte huri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kur'an'da huri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kur'an'da huri, kimi zaman eşler kimi zamansa doğrudan huri ifadesiyle geçmekte ve bunun yanı sıra Kur'an'da huri, betimlendiği birtakım özellikleriyle de yer almaktadır.

Nebe sûresinde: ﴾31﴿ İtaatsizlikten sakınmış olanlar için artık murada erme zamanıdır.

﴾32﴿ Bahçeler, üzüm bağları; ﴾33﴿ Gencecik yaşıt kızlar; ﴾34﴿ Dolu dolu kadehler. ﴾35﴿ Orada ne boş bir söz ne de yalan işitirler. ﴾36﴿ Bunlar rabbinin bol bol lütfettiği karşılıktır, bağıştır.^[5]

Sâffât sûresinde: "Yanlarında bakışlarını yalnızca kendilerine çevirmiş iri (güzel) gözlü eşler vardır."^[6]
Vâkı’a sûresinde: "Onlar için saklı inciler gibi, iri güzel gözlü huriler de vardır."^[7]
Tûr sûresinde: "Onlara, “Dünya’da yapmakta olduklarınızın karşılığında, sıra sıra dizilmiş koltuklara dayanarak afiyetle yiyin için” denir. Biz, onlara, iri güzel gözlü güzel hurileri eş olarak vermişizdir."^[8]

Hadislerde huriler[değiştir | kaynağı değiştir]

Hadislerde huriler cennet ehli erkeklere sunulan güzel, şeffaf vücutlu kadınlar olarak tasvir edilir. Kendileriyle her ilişki sonrasında tekrar bakire olurlar. Bir erkek bunlardan bir günde istediği kadarını ziyaret eder.^[4] ^{[kaynak belirtilmeli]}

İslami yorumlarda[değiştir | kaynağı değiştir]

Tekil formuna Kur'an'da rastlanmayan sözcüğün çoğul formuna birkaç yerde rastlanır ki Kur'an'da ilk geçtiği yerin Rahman Suresi'nin 72. ayeti olduğu tahmin edilmektedir. Kelimenin kökü havar (h-w-r) olup "beyazlık" anlamını vurgular. Tekil olarak havrâ gözün beyazlığı ile göz bebeğinin karalığının yarattığı görsel zıtlık, parlaklıktır. Bunun için sıklıkla kullanılmış, özel olarak ceylan gözü anlamında da kullanılmıştır.^[9] Daha genel manada havar "beyazlık" veya moral durumu olarak "sağlık" anlamına gelir.^[10] Kur'an'da dört kere geçen hur sözcüğü üç yerde iyn (ʿīn) sıfatıyla birlikte zikredilir.^[11] ''Karası çok, geniş gözlüler" anlamına gelen İyn sözcüğü de yapı olarak hem müzekker a'yan kelimesinin, hem de müennes aynâ kelimesinin çoğuludur. Bu sebeple "Ve hurun 'ıynun"^[12] (وَحُورٌ عِينٌ) ayetinin^[13] (Kur'an 56:22) Türkçe meali "en güzel gözlü saf ve temiz eşler" olarak verilmektedir. İslami kullanımda kendi içerisinde bir cinsiyet belirtmez; nitekim "hûr" gerek eril gerekse dişil formun çoğuludur. Geleneksel müfessirlerin büyük bir kısmı buradaki hûr terimini daha çok dişi karakter olarak göstermişlerken^[10] özellikle çağdaş birçok müfessir terimin hem dişil hem eril olması sebebiyle iki cinsiyeti de kapsadığını vurgulamaktadırlar.^[14] Yine Kuran'da üç yerde ''hûr'' sözcüğünün yerine geçen tertemiz eşler ifadesinin her iki cinsi de kapsaması nedeniyle ve bazı müfessirler hur sözcüğünün de hem dişil hem erilin çoğulu olması hasebiyle tek bir cinsiyetine atfedilemeyeceğini ifade etmiş ve kavramı iki cinsiyet için de geçerli bir şekilde ele almışlardır.^[14] İkinci türde tefsir eden müfessirler İslam'da gerek ödüllendirirken gerekse cezalandırırken cinsiyetler arası ayrımın yapılmayacağını vurgulayan çeşitli ayetlerle (3:25, 161 gibi) birlikte ele alınması gerektiğini ifade etmişlerdir.^[15] Çift cinsiyetin vurgusunu yapan ve kavramı araştıran bazı çağdaş âlimlerin, kavramı "dişi" olarak ele alan yaygın geleneksel kabulü, diğer yorumları tartışmaları bazı ayetlerle birlikte, müfessirlerin çoğunluğunun erkek oluşuna ve/veya müfessirlerin erkek bakış açısına da bağladığı olmuştur.^[14]^[16] Bazı modern İslami yorumculara göre huriler cennet ehline verilen eşler değil, cennetteki hizmetçilerdir.^[17]

Batı kültüründe huri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kelime "şuh, güzel ve çekici kadın" anlamında çeşitli Avrupa dillerine (Fransızca - 1654, İngilizce - 1737) de girmiştir.^[18]^[19] Bu dillerdeki fahişe (İngilizce: whore, Almanca: Hure, İsveççe: hora, Felemenkçe: hoer) kelimesinin huri ile ilgili olduğu yanlış bir algılama olup bu kelime Hint-Avrupa dilindeki sevmek anlamındaki *kā- kökünden gelmektedir ve etimolojik olarak bu dil ailesinde yer almayan Arapça kökenli huri kelimesinden bağımsızdır.^[20]^[21]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynaklar ve notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

İslamoğlu, Mustafa (Ağustos 2008). Hayat Kitabı Kur'an Gerekçeli Meal-Tefsir. Düşün Yayıncılık. ISBN 975550012X.

^ Bekir Topaloğlu, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: 18, sayfa: 387-390
^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2012.
^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2012.
^ ^a ^b "Arşivlenmiş kopya". 7 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2012.
^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020.
^ "Sâffât sûresi 48. ayeti". 25 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2012.
^ Vâkı’a sûresi 22,23. ayeleri
^ Tûr sûresi 19,20. ayetleri
^ Wensinck, A.J. "Ḥūr". P. Bearman , Th. Bianquis , C.E. Bosworth , E. van Donzel ve W.P. Heinrichs. (Ed.). Encyclopedia of Islam, Second Edition. Brill. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ ^a ^b "Vakıa Suresi Muhammed Esed tefsiri". kuran.gen.tr. 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2009.
^ Jarrar, Maher. "Houris". Jane Dammen McAuliffe (Ed.). Encyclopedia of Quran. Brill. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "Vakıa Suresi (Arapça Latin harfli)". kuran.gen.tr. 2 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2009.
^ "Vakıa Suresi". kuran.gen.tr. 2 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2009.
^ ^a ^b ^c Eliaçık, İhsan (Mart 2009). "Bu Cennet Bu Cehennem Bizim". 17 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ İslamoğlu, M., a.g.e., s.1050
^ Weilminster, Lisa (Temmuz 2006). "Amina Wadud: A Progressive Muslim". Muslim Public Affairs Journal. ss. 83-92.
^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2012.
^ "Online Etymology Dictionary: Houri". 25 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2009.
^ "The American Heritage Dictionary of the English Language: Fourth Edition. 2000". 26 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2009.
^ "Oxford University Press Blog, Monthly Gleanings: April 2007". 10 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2009.
^ "Online Etymology Dictionary: Whore". 23 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2009.

[1] Bekir Topaloğlu, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: 18, sayfa: 387-390

[2] "Arşivlenmiş kopya". 27 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2012.

[3] "Arşivlenmiş kopya". 15 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2012.

[belgeler.com-4] "Arşivlenmiş kopya". 7 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2012.

[5] "Arşivlenmiş kopya". 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020.

[6] "Sâffât sûresi 48. ayeti". 25 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2012.

[7] Vâkı’a sûresi 22,23. ayeleri

[8] Tûr sûresi 19,20. ayetleri

[brillislam-9] Wensinck, A.J. "Ḥūr". P. Bearman , Th. Bianquis , C.E. Bosworth , E. van Donzel ve W.P. Heinrichs. (Ed.). Encyclopedia of Islam, Second Edition. Brill. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[esed-10] "Vakıa Suresi Muhammed Esed tefsiri". kuran.gen.tr. 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2009.

[brillquran-11] Jarrar, Maher. "Houris". Jane Dammen McAuliffe (Ed.). Encyclopedia of Quran. Brill. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[12] "Vakıa Suresi (Arapça Latin harfli)". kuran.gen.tr. 2 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2009.

[13] "Vakıa Suresi". kuran.gen.tr. 2 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2009.

[ieliacik-14] Eliaçık, İhsan (Mart 2009). "Bu Cennet Bu Cehennem Bizim". 17 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[i1050-15] İslamoğlu, M., a.g.e., s.1050

[aw-16] Weilminster, Lisa (Temmuz 2006). "Amina Wadud: A Progressive Muslim". Muslim Public Affairs Journal. ss. 83-92.

[17] "Arşivlenmiş kopya". 27 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2012.

[18] "Online Etymology Dictionary: Houri". 25 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2009.

[19] "The American Heritage Dictionary of the English Language: Fourth Edition. 2000". 26 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2009.

[20] "Oxford University Press Blog, Monthly Gleanings: April 2007". 10 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2009.

[21] "Online Etymology Dictionary: Whore". 23 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2009.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

Huri nedir?, Huri anlamı nedir?, Huri ne demektir?