Harald Bohr

Madalyalar
Danimarka adına
Erkekler futbol
Yaz Olimpiyat Oyunları

Harald Bohr
Harald Bohr
	Harald Bohr
Doğum	Harald August Bohr; 22 Nisan 1887; Kopenhag
Ölüm	22 Ocak 1951 (63 yaşında); Gentofte
Defin yeri	Assistens Mezarlığı, Kopenhag
Milliyet	Danimarkalı
Mezun olduğu okul(lar)	Kopenhag Üniversitesi
Meslek	Matematikçi
Ebeveyn(ler)	Christian ve Ellen Bohr
Akraba(lar)	Niels Bohr (kardeşi)

Harald August Bohr (22 Nisan 1887 - 22 Ocak 1951) Danimarkalı matematikçi ve futbolcudur. Bohr 1910'da doktorasını aldıktan sonra, hemen hemen periyodik fonksiyonlar alanının kurucusu oldu. Kardeşi Nobel ödüllü fizikçi Niels Bohr'du. Danimarka'nın gümüş madalya kazandığı 1908 Yaz Olimpiyatları'nda Danimarka milli futbol takımının bir üyesiydi.

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bohr 1887'de Lutherci kökenli bir fizyoloji profesörü olan Christian Bohr ve yerel üne sahip zengin bir Yahudi aileden gelen Ellen Adler Bohr'un çocuğu olarak dünyaya geldi.^[2] Harald'ın ağabeyiyle yakın bir ilişkisi vardı ve The Times, bu ilişkiyi Charles Dickens'ın Dombey ve Oğlu eserindeki Yüzbaşı Cuttle ve Yüzbaşı Bunsby arasındaki ilişkiye benzetti.^[3]

Matematik kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Bohr 1904'te, kendisinden önce babası ve erkek kardeşinin yaptığı gibi Kopenhag Üniversitesi'ne kaydoldu ve burada matematik okudu. Yüksek lisansını 1909'da ve doktorasını takip eden yılda aldı. Eğitmenleri arasında Hieronymus Georg Zeuthen ve Thorvald N. Thiele de vardı.^[4] Bohr matematiksel analiz alanında çalıştı; kariyerinin ilk yılları, Bidrag til de Dirichletske Rækkers Theori (Dirichlet Serileri Teorisine Katkı) başlıklı doktora tezi dahil olmak üzere Dirichlet serilerine adanmıştı.^[5] Edmund Landau ile yaptığı işbirliği, zeta fonksiyonlarında sıfırların dağılımı ile ilgili olan Bohr-Landau teoremiyle sonuçlandı.^[2]

Bohr matematiksel analiz alanında da çalıştı, hemen hemen periyodik fonksiyonlar alanını kurdu ve Cambridge matematikçisi GH Hardy ile çalıştı.

1915'te Polyteknisk Læreanstalt'ta (bugün Danimarka Teknik Üniversitesi) profesör oldu ve Kopenhag Üniversitesi'nde profesörlük yaptığı 1930'a kadar orada çalıştı. 1951'deki ölümüne kadar 21 yıl bu Kopenhag'da kaldı. Børge Jessen oradaki öğrencilerinden biriydi.

1930–1931 akademik yılında misafir profesör olarak Stanford Üniversitesi'ne gitti.^[6] 1948 yazında Institute for Advanced Study'de misafir bilim insanıydı.^[7]

1934'te Berlingske Aften'de Ludwig Bieberbach'ın fikirlerini eleştiren bir makale yayınlayarak 1930'larda, Alman matematik camiasındaki Yahudi karşıtı politikaların önde gelen eleştirmenlerinden oldu.^[8]

Futbol kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Bohr aynı zamanda futbolcuydu. İlk çıkışını 16 yaşında 1903'te yaptı ve uzun süre Akademisk Boldklub'da oynadı.^[9] 1905 sezonunda kaleci kardeşi Niels'in yanında oynadı. Harald, futbolun ilk kez resmi bir etkinlik olduğu 1908 Yaz Olimpiyatları'nda, Danimarka milli futbol takımında oynamak üzere seçildi. 1906 Intercalated Games'te bir Danimarkalı taraf oynamış olsa da 1908 Olimpiyat turnuvasının açılış maçı, Danimarka'nın ilk resmi uluslararası futbol maçıydı. Bohr, Danimarka Fransız "B" takımını 9-0 yenerken iki gol attı.^[10] Bir sonraki maç yarı finaldi; Bohr Fransa'ya karşı 17–1 galibiyette oynadı ve bu skor Olimpiyat rekoru olarak kayda geçti.^[11] Danimarka finalde ev sahibi İngiltere'yle karşılaştı, ancak 2-0 kaybetti ve Bohr gümüş madalya kazandı.^[2]^[5] Olimpiyatlardan sonra 1910'da İngiltere'deki bir amatör takıma karşı 2-1 galibiyet kazanılan maçta bir kez daha millî takımda oynadı.^[12] Bir futbolcu olarak popülaritesi o kadar fazlaydı ki doktora tezini savunduğunda, seyircilerinin matematikçilerden daha fazla futbol taraftarlarından oluştuğu bildirildi.^[13]

Öğretmenlik kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Bohr, yetenekli bir akademik öğretmen olarak biliniyordu ve Kopenhag Üniversitesi'nde üstün öğretim için verilen yıllık ödül, Harald Bohr'un onuruna Harald olarak adlandırıldı. Bohr, Johannes Mollerup ile birlikte dört ciltlik bir ders kitabı Lærebog i Matematisk Analyze (Matematiksel analizde ders kitabı) yazdı.^[14]

Kaj Munk[değiştir | kaynağı değiştir]

4 Ocak 1944'te Kaj Munk cinayetinin ardından Danimarka direniş gazetesi De frie Danske, Bohr da dahil olmak üzere nüfuzlu İskandinavlardan kınayıcı tepkiler yayınladı.^[15]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Bohr-Mollerup teoremi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c Politiets Registerblade [Register cards of the Police] (Danca). Station Dødeblade (indeholder afdøde i perioden). Filmrulle 0002. Registerblad 3341: Københavns Stadsarkiv. 7 Haziran 1892. ID 3308989. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2021.
^ ^a ^b ^c "Harald August Bohr". 20 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2008.
^ "Obituary: Prof. Harald Bohr". The Times. 6 Şubat 1951. s. 8 – Times Digital Archive 1785–1985 vasıtasıyla.
^ Bochner (January 1952). "Harald Bohr". Bulletin of the American Mathematical Society. 58 (1): 72-75. doi:10.1090/S0002-9904-1952-09551-3. Erişim tarihi: 21 Aralık 2008.
^ ^a ^b H. P. Boas. "The Football Player and the Infinite Series". arXiv:math/9705204 $2.
^ Putnam, T. M. (1931). "The November meeting in Los Angeles". Bull. Amer. Math. Soc. 37: 3-5. doi:10.1090/S0002-9904-1931-05068-0.
^ "Scholars". Institute for Advanced Study. 21 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Logic's Lost Genius: The Life of Gerhard Gentzen. AMS. 2008. s. 115. ISBN 0-8218-3550-5.
^ "AB's historie". 10 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2008.
^ "Harald Bohr". Sports-Reference.com. 18 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2008.
^ "Facts and figures – Team achievements / records". Beijing Olympics 2008 official website. 5 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2008.
^ "Denmark – Internationals 1908–1912". Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. 14 Temmuz 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2008.
^ "Mathematical Moments – Harald Bohr". Plus magazine. 17 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2008.
^ "Bibliography of Harald Bohr". University of Copenhagen. 28 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2008.
^ "KAJ MUNK IN MEMORIAM". De frie Danske (Danca). January 1944. s. 6. 16 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2014. Meddelelsen om denne nye Voldsdaad i Danmark, Mordet paa en af vore største Digtere og modigste Personligheder, har opfyldt os alle med Afsky og Forfærdelse, og vi forstaar, at Kaj Munks Anseelse og den Beundring man nærede for ham her i Sverige, var saa stor, at vore Følelser deles af det svenske Folk

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

O'Connor, John J. .; Robertson, Edmund F., "Harald Bohr", MacTutor Matematik Tarihi arşivi, St Andrews Üniversitesi
Danimarka milli takım profili 28 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Harald Bohr'un bazı fotoğrafları 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Wikimedia Commons'ta Harald Bohr (mathematician) ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

[cphpolice3308989-1] Politiets Registerblade [Register cards of the Police] (Danca). Station Dødeblade (indeholder afdøde i perioden). Filmrulle 0002. Registerblad 3341: Københavns Stadsarkiv. 7 Haziran 1892. ID 3308989. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2021.

[StAbio-2] "Harald August Bohr". 20 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2008.

[3] "Obituary: Prof. Harald Bohr". The Times. 6 Şubat 1951. s. 8 – Times Digital Archive 1785–1985 vasıtasıyla.

[BullAm-4] Bochner (January 1952). "Harald Bohr". Bulletin of the American Mathematical Society. 58 (1): 72-75. doi:10.1090/S0002-9904-1952-09551-3. Erişim tarihi: 21 Aralık 2008.

[Boas-5] H. P. Boas. "The Football Player and the Infinite Series". arXiv:math/9705204 $2.

[6] Putnam, T. M. (1931). "The November meeting in Los Angeles". Bull. Amer. Math. Soc. 37: 3-5. doi:10.1090/S0002-9904-1931-05068-0.

[7] "Scholars". Institute for Advanced Study. 21 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[8] Logic's Lost Genius: The Life of Gerhard Gentzen. AMS. 2008. s. 115. ISBN 0-8218-3550-5.

[AB-9] "AB's historie". 10 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2008.

[sportsref1-10] "Harald Bohr". Sports-Reference.com. 18 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2008.

[sportsref2-11] "Facts and figures – Team achievements / records". Beijing Olympics 2008 official website. 5 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2008.

[RSSSF1-12] "Denmark – Internationals 1908–1912". Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. 14 Temmuz 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2008.

[plus-13] "Mathematical Moments – Harald Bohr". Plus magazine. 17 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2008.

[14] "Bibliography of Harald Bohr". University of Copenhagen. 28 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2008.

[15] "KAJ MUNK IN MEMORIAM". De frie Danske (Danca). January 1944. s. 6. 16 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2014. Meddelelsen om denne nye Voldsdaad i Danmark, Mordet paa en af vore største Digtere og modigste Personligheder, har opfyldt os alle med Afsky og Forfærdelse, og vi forstaar, at Kaj Munks Anseelse og den Beundring man nærede for ham her i Sverige, var saa stor, at vore Følelser deles af det svenske Folk

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Madalyalar
Danimarka adına
Erkekler futbol
Yaz Olimpiyat Oyunları
Gümüş	1908 Londra	Takım Yarışması

Harald Bohr nedir?, Harald Bohr anlamı nedir?, Harald Bohr ne demektir?