Girişimcilik, ekonomik değerin ortaya çıkarılması veya elde edilmesidir.^[1][2][3] Bu tanımla girişimcilik, genellikle bir iş kurarken normalde karşılaşılanın ötesinde risk içeren ve sadece ekonomik olanlardan başka değerleri de içerebilen bir değişim olarak görülür.

Girişimci, bir veya daha fazla iş kuran ve/veya bunlara yatırım yapan, risklerin çoğunu üstlenen ve ödüllerin çoğundan yararlanan kişidir.^[4] İş kurma süreci ise "girişimcilik" olarak bilinir. Girişimci genellikle bir yenilikçi, yeni fikirlerin, malların, hizmetlerin ve iş/veya yöntemlerin kaynağı olarak görülür.

Daha dar tanımlar, girişimciliği genellikle küçük işletme’ye benzeyen yeni bir iş tasarlama, başlatma ve yürütme süreci olarak veya "kar elde etmek için tüm riskleriyle birlikte bir iş girişimini geliştirme, organize etme ve yönetme kapasitesi ve isteği" olarak tanımlamıştır.^[5] Bu işletmeleri oluşturan kişilere genellikle "girişimciler" denir.^[6][7]

Girişimcilik tanımları, bir start-up kurmanın getirdiği yüksek riskler nedeniyle tipik olarak işletmelerin kurulmasına ve işletilmesine odaklanırken, yeni kurulan işletmelerin önemli bir kısmı "fon eksikliği, kötü iş kararları, hükümet politikaları, ekonomik kriz, pazar talebinin olmaması, trend değişimleri veya tüm bunların birleşimi" nedeniyle kapanmak zorundadır.^[8]

Ekonomi alanında girişimci terimi, buluşları veya teknolojileri ürün ve hizmetlere dönüştürme yeteneğine sahip bir varlık için kullanılır. Bu anlamda girişimcilik, hem kurulu firmaların hem de yeni işletmelerin bir parçası olan faaliyetleri tanımlar.^[9]

Girişimciliğe bakış açıları[değiştir | kaynağı değiştir]

Akademik bir alan olarak girişimcilik, farklı düşünce okullarını bünyesinde barındırır. Yönetim, ekonomi, sosyoloji ve ekonomi tarihi gibi disiplinlerde incelenmiştir.^[10][11] Bazıları girişimciliği "girişimciye" tahsis edilmiş olarak görür. Bu akademisyenler, girişimcinin ne yaptığına ve bir girişimcinin sahip olduğu özelliklere odaklanma eğilimindedir (örneğin, aşağıdaki Öğeler başlığı altındaki metne bakın). Buna bazen girişimciliğe işlevsel yaklaşım denir.^[12] Diğerleri, dikkatleri "girişimcilik süreci"ne çevirmek ve aracılık ile bağlam arasındaki etkileşime dalmak için bireyselci bakış açısından sapar. Bu yaklaşıma bazen süreçsel yaklaşım^[12] veya girişimciliğe bağlamsal dönüş/yaklaşım denir.^[2][13]

Öğeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Girişimcilik, girişimci veya "risk ve inisiyatif yoluyla kar elde etmeye çalışan bir ticari girişimin sahibi veya yöneticisi" olma eylemidir.^[14] Girişimciler yönetici olarak hareket eder ve bir girişimin başlatılmasını ve büyümesini denetler. Girişimcilik, bir bireyin veya ekibin bir iş fırsatını tanımladığı ve bunun kullanılması için gerekli kaynakları edindiği ve dağıttığı süreçtir. 19. yüzyılın başlarında Fransız iktisatçı Jean-Baptiste Say, "ekonomik kaynakları daha düşük bir alandan daha yüksek üretkenlik ve daha fazla verim alanına kaydırdığını" söyleyerek girişimciliğin geniş bir tanımını yaptı. Girişimciler yeni ve benzersiz bir şey yaratırlar; değeri değiştirirler veya dönüştürürler.^[15]

Firma büyüklüğü büyük ya da küçük fark etmeksizin girişimcilik fırsatlarında yer alabilir. Girişimci olmak için dört kriter vardır. İlk olarak, kar elde etmek için kaynakları yeniden birleştirmek için fırsatlar veya durumlar olmalıdır. İkincisi, girişimcilik, belirli bireylere tercihli erişim veya fırsatlar hakkındaki bilgileri tanıma yeteneği gibi insanlar arasındaki farklılıkları gerektirir. Üçüncüsü, bir düzeyde risk almak bir gerekliliktir. Dördüncüsü, girişimcilik süreci, insanların ve kaynakların organizasyonunu gerektirir.^[16]

Bir girişimci zamanını, enerjisini ve kaynaklarını başkaları için değer yaratmak için kullanır. Bu emeğin karşılığını parasal olarak alırlar ve dolayısıyla yaratılan değerin hem tüketicisi hem de girişimcisi yararlanır.

Girişimci bir faktördür ve girişimcilik çalışması Richard Cantillon ve Adam Smith'in 17. yüzyılın sonları ve 18. yüzyılın başlarındaki çalışmalarına kadar uzanır. Bununla birlikte, girişimcilik, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarına kadar teorik olarak ve 1970'lerin sonlarından bu yana işletme ve ekonomide derin bir canlanmaya kadar ampirik olarak büyük ölçüde göz ardı edildi. 20. yüzyılda girişimcilik anlayışı, 1930'larda iktisatçı Joseph Schumpeter'in ve Carl Menger, Ludwig von Mises ve Friedrich von Hayek gibi diğer Avusturyalı iktisatçıların çalışmalarına çok şey borçludur.

Schumpeter'e göre girişimci, yeni bir fikri veya icadı başarılı bir inovasyon’a dönüştürmeye istekli ve bunu yapabilen kişidir. Girişimcilik, Schumpeter'in "yaratıcı yıkım fırtınası" olarak adlandırdığı şeyi, pazarlar ve endüstriler genelinde tamamen veya kısmen yetersiz yenilikleri değiştirmek için kullanır ve aynı anda yeni iş modelleri de dahil olmak üzere yeni ürünler yaratır. Bu şekilde, yaratıcı yıkım, endüstrilerin dinamizminden ve uzun vadeli ekonomik büyümeden büyük ölçüde sorumludur. Girişimciliğin ekonomik büyümeye yol açtığı varsayımı, içsel büyüme teorisindeki kalıntının bir yorumudur ve bu nedenle akademik iktisatta tartışılmaktadır. Israel Kirzner tarafından ileri sürülen alternatif bir tanım, yeniliklerin çoğunun, pipet yapımında kağıdın plastikle değiştirilmesi gibi çok daha aşamalı iyileştirmeler olabileceğini öne sürer.

Girişimcilik fırsatlarından yararlanma şunları içerebilir:^[17]

• Bir iş planı geliştirmek
• İşe alma insan kaynakları
• Finansal ve maddi kaynakların elde edilmesi
• liderlik yapılması
• Girişimin hem başarısından hem de başarısızlığından sorumlu olmak
• Riskten kaçınma

Ekonomist Joseph Schumpeter (1883–1950), girişimcinin ekonomideki rolünü "yaratıcı yıkım" olarak gördü - yeni endüstrileri ve yaklaşımları başlatırken aynı anda eski endüstrileri yok eden yenilikleri başlatır. Schumpeter için, değişiklikler ve "yenilikçi girişimci tarafından getirilen dinamik dengesizlik sağlıklı bir ekonomi normuydu".^[18] Girişimcilik genellikle yeni, küçük, kâr amacı güden girişimlerle ilişkilendirilirken, girişimci davranış küçük, orta ve büyük ölçekli firmalarda, yeni ve yerleşik firmalarda ve gönüllü sektör grupları, hayır kurumuları ve hükümet dahil kâr amacı güden ve gütmeyen kuruluşlarda görülebilir.^[19]

Girişimcilik, genellikle aşağıdakileri içeren bir girişimcilik ekosisteminde çalışır:

• Girişimciliği teşvik eden ve girişimcileri ve start-up'ları destekleyen hükûmet programları ve hizmetleri
• Küçük işletme dernekleri ve girişimcilere tavsiye ve rehberlik sunan kuruluşlar gibi sivil toplum kuruluşları (örneğin, girişimcilik merkezleri veya web siteleri aracılığıyla)
• Girişimcilik programlarına daha fazla destek verilmesi ve daha küçük işletme dostu yasa ve yönetmelikler için hükûmetlerle lobi yapan küçük işletme çıkar grupları,
• Girişimcilik kaynakları ve tesisleri (ör. İş geliştirme merkezileri ve tohum hızlandırıcılar)
• Okullar, kolejler ve üniversiteler tarafından sunulan girişimcilik eğitim ve öğretim programları
• Finansman (ör. banka kredileri, girişim sermayesi finansmanı, melek yatırımcı ve devlet ve özel vakıf hibeleri)^[20]

2000'lerde, "girişimcilik" teriminin kullanımı, bazı bireylerin (veya ekiplerin) fırsatları nasıl ve neden tanımladığını, bunları uygulanabilir olarak değerlendirdiğini ve sonra bunları kullanmaya karar verdiğini kapsayacak şekilde genişledi.^[21] Terim aynı zamanda insanların bu fırsatları yeni ürünler veya hizmetler geliştirmek, yeni firmalar veya endüstriler kurmak ve servet yaratmak için nasıl kullanabileceklerini tartışmak için de kullanılmıştır.^[22] Girişimcilik süreci belirsizdir çünkü fırsatlar ancak bunlardan yararlanıldıktan sonra tanımlanabilir.^[23]

Girişimciler, yeni olasılıklar bulmaya ve karşılanmamış pazar ihtiyaçlarını görmeye yönelik olumlu önyargılar sergilerler ve iş fırsatlarından yararlanma olasılıklarını artıran risk alma eğilimi gösterirler.^[24][25]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• İşletme yönetimi
• İş insanı
• İnovasyon