Georges Eugène Haussmann

Georges Eugène Haussmann (27 Mart 1809, Paris - 11 Ocak 1891, Paris), Baron Haussmann^[1] adıyla da bilinen politikacı ve şehir plancısı.

1853'ten 1870'e kadar Seine Valisi olarak, İkinci İmparatorluk döneminde Paris'in kentsel dönüşümüne öncülük etti. Bugün hala Paris'in geniş caddeleri boyunca inşa edilen birçok bina için "Haussmann tarzı (ing. Haussmanniann)" binalardan söz edilmektedir. Ayrıca gerçekleştirdiği mimari uygulamalar, "Haussmann Operasyonları"^[1]^[2] ya da "Haussmann Uygulamaları" olarak da adlandırılmaktadır.^[3]

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk Yılları ve Eğitim Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Georges Eugène Haussmann, 27 Mart 1809 yılında Paris'te doğdu.^[4]

Paris Condorcet Lisesi'nden mezuniyetinin ardından hukuk ve müzik eğitimi aldı.^[5]

Paris'in dönüşümü[değiştir | kaynağı değiştir]

19. yüzyıl ortalarında, Paris'in şehir merkezi Ortaçağ'daki halinin neredeyse aynısıydı: sokaklar dardı, aydınlatma yetersizdi ve önemli bir kirlilik sorunu vardı.^[6] Bugün Paris 3. Bölgesi'nin kapsadığı alanda bulunan semtlerde 2 metrekare bașına 1 kișinin yașadığı, bu sayının, Champs-Êlysées gibi yeni gelişen semtlerde 186 metrekare bașına 1 kiși olduğu belirtilmektedir.^[7]

Napolyon III, İngiltere'deki sürgünü sırasında Londra şehir yapısından çok etkilenmişti^[5] Böylece İmparator, Paris'i Londra kadar prestijli bir şehir yapmak istedi. Bunun için de Baron Haussmann'ı görevlendirdi.^[8]

1832 yılındaki büyük kolera salgınının ardından yayılan nüfus, mal, hava ve su akışlarını kolaylaştıran bir şehir planlaması oluşturmak isteyen Hausssmann, "Büyüyen, Güzelleşen ve Temizlenen Paris" kampanya sloganıyla projelerine başladı.^[9] Bu amaçla kalabalık ve sağlıksız Orta Çağ mahallelerinin yıkılması, bunlar yerine geniș caddelerin açılması; parklar ve geniş meydanlar yaratılması; kent çevresindeki banliyö semtlerinin kente ulaşımının sağlanması; yeni kanalizasyon, çeșme ve su yollarının yapımı gibi projeler oluşturulmuştur.^[1]

Politik olan bir başka amaç ise, Paris'te sık görülen olası halk ayaklanmalarını önlemekti. Kolluk kuvvetlerinin dar sokaklara kurulan barikatlar nedeniyle ayaklanmalara müdahale zorluğu yaşaması, Paris'in geniş caddeli şehir planlamasının bir nedeni olarak gösterilmektedir. Haussmann projeleriyle Paris'in eski merkezinin yıkılarak yeniden düzenlenmesi, yeni mahallelere dağılan işçi sınıfının örgütlemesini zorlaştırmıştır.^[10]

Haussmann'ın projeleri ilk etap, ikinci etap ve üçüncü etap olarak ayrılır. İlk etap projeleri rue de Rivoli ve Grand Hôtel du Louvre Oteli'nin inşasını, Strasbourg ve Sebastopol bulvarlarının yapımını, geniş park alanlarının yaratılmasını içerir ve Chatelet meydanı bu etap sonunda Paris'in yeni merkezi haline gelir.^[1]

1859 yılında uygulanmaya bașlanan İkinci Etap ise "bir bulvarlar ağı olușturmak" ve oluşturulacak olan tüm bu bulvarları yeni "tren garlarına bağlamak" misyonunu içerir.^[1] Bu kapsamda Paris'in kuzey-doğusunda Place de la Rébublique meydanı Magenta bulvarı üzerinden Gare du Nord'la; kuzey-batısında ise Madelaine meydanı Malesherbes bulvarı üzerinden Gare Saint Lazare'le birleştirildi.^[1] Arc de Triomphe ve Étoile meydanı ve bugün Eyfel Kulesi'nin de içinde bulunduğu Trocadéro meydanı da bu dönemde yeniden düzenlendi.^[1]

Nihayet üçüncü etap projeleri ise bulvar yollarının uzatılması ve meydan düzenlemelerinin tamamlanmasına yöneliktir ancak bunlar gerçekleştirilemeden Haussmann artan tepkiler üzerine valilik görevinden ayrılmak zorunda kalmıştır.^[1]

Tahminlere göre, Baron Haussmann'ın uygulamaları Paris'i %60 civarında değiştirmiştir.^[11] Hausmann'ın şehir planlamasında demir yollarının özel bir önemi bulunmaktadır. Haussmann'ın görev yaptığı 1853-1870 yılları arasında Paris'te toplam 200 km uzunluğunda yeni ray inşası gerçekleşmiştir.^[5] Demir yollarındaki bu gelişme Paris merkezini banliyölere bağlayarak nüfusun dengeli dağılımı sağlamıştır.

Başarılar ve Tanınırlık[değiştir | kaynağı değiştir]

Güzel Sanatlar Akademisi Üyesi'dir (1867).
Paris'te bir bulvara ve Fransa'nın geri kalan 11 şehrinde de çeşitli cadde, bulvar, sokaklara ismi verilmiştir: (Auxerr), Blaye, Bordeaux, Bourges, Cestas, Courbevoie, Draguignan, Gravelines, Guyancourt, Issy-les-Moulineaux ve Yssingeaux ).^[12]

Eleştiriler ve tartışmalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Haussmann'ın Baron unvanının kullanması tartışmalara neden olmuştur. Anılarını yazdığı Mémoires kitabında^[13] açıkladığı üzere, I Napolyon tarafından çıkarılan bir kararname ile tüm senatörlere bu unvanın verilmesi nedeniyle, 1857'de Senato'ya yükseldikten sonra bu unvanı kullanmıştır. Ancak bu kararname , Restorasyon'da yürürlükten kaldırılmıştır.^[14]

İmar planlarına ilişkin eleştiriler ise yüksek maliyet ve bazı yeșil alanların yol yapımı nedeniyle daraltılması üzerinde yoğunlaşmıştır.^[1]

Haussmann, 11 Ocak 1891 yılında ölmüş ve Paris Père-Lachaise mezarlığı'na gömülmüştür.

Notlar ve referanslar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Atilla Yücel (2016). “Baron Haussmann’ın Paris’i in: İ. Bilgin (ed): Paris – Berlin, İstanbul Bilgi Üni – Vitra, 2016. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. ss. 169-187.
^ Hatice Dağlıkan (27 Ocak 2021). Emine Türal (Ed.). "Paris'in Geçmiş Yüzü: Haussmann Operasyonları". 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021.
^ MICHEL CARMONA (2004). PARİS'İN KENTSEL DÖNÜŞÜMÜ - HAUSSMANN UYGULAMALARI. Çeviren: Murat Aykaç Erkinöz. GENAR.
^ Le baron Haussmann. F. Alcan. 1932. s. 11. .
^ ^a ^b ^c "Les transformations de Paris entre 1821 et 1871" (PDF). 2017. 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
^ "La loi du 13 avril 1850 ou lorsque la Seconde République invente le logement insalubre". Revue d'histoire du Şablon:S- (Fransızca) (20/21): 117–134. 1 Haziran 2000. doi:10.4000/rh19.212. ISSN 1265-1354. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2018.
^ Patrice de Moncan (2002). Le Paris d'Haussmann (Fransızca). s. 21.
^ Adolphe Yvon - Haussmann présente à l'Empereur le plan d'annexion des Communes.jpg
^ « L’urbanisme hier et aujourd’hui. Et demain... ? », Jean-Claude Poutissou, in Les Publications de l'AUEG.
^ Lettre de Haussmann à Persigny, 22 juin 1857, cité dans Georges-Eugène Haussmann, Monique Rauzy, Hatier, 200 ; voir aussi P. Casselle (éd.), Commission des embellissements de Paris : rapport à l'empereur Napoléon III rédigé par le comte Henri Siméon (décembre 1853), Paris : Rotonde de la Villette, 2000, 205 p.
^ J.E. Horn, Les Finances de l'Hôtel de Ville, 1869.
^ "Fichier FANTOIR des voies et lieux-dits". data.gouv.fr. Temmuz 2019. 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2019. .
^ Baron Haussmann, Mémoires(trois tomes publiés en 1890 et 1893 ; nouvelle édition établie par Françoise Choay, Seuil, 2000). Voir aussi l'exemplaire de Gallica 20 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ Haussmann sa famille et sa descendance. éditions Christian. 1982. s. 36. .

[:0-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Atilla Yücel (2016). “Baron Haussmann’ın Paris’i in: İ. Bilgin (ed): Paris – Berlin, İstanbul Bilgi Üni – Vitra, 2016. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. ss. 169-187.

[2] Hatice Dağlıkan (27 Ocak 2021). Emine Türal (Ed.). "Paris'in Geçmiş Yüzü: Haussmann Operasyonları". 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021.

[3] MICHEL CARMONA (2004). PARİS'İN KENTSEL DÖNÜŞÜMÜ - HAUSSMANN UYGULAMALARI. Çeviren: Murat Aykaç Erkinöz. GENAR.

[4] Le baron Haussmann. F. Alcan. 1932. s. 11. .

[:1-5] "Les transformations de Paris entre 1821 et 1871" (PDF). 2017. 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.

[6] "La loi du 13 avril 1850 ou lorsque la Seconde République invente le logement insalubre". Revue d'histoire du Şablon:S- (Fransızca) (20/21): 117–134. 1 Haziran 2000. doi:10.4000/rh19.212. ISSN 1265-1354. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2018.

[7] Patrice de Moncan (2002). Le Paris d'Haussmann (Fransızca). s. 21.

[8] Adolphe Yvon - Haussmann présente à l'Empereur le plan d'annexion des Communes.jpg

[9] « L’urbanisme hier et aujourd’hui. Et demain... ? », Jean-Claude Poutissou, in Les Publications de l'AUEG.

[10] Lettre de Haussmann à Persigny, 22 juin 1857, cité dans Georges-Eugène Haussmann, Monique Rauzy, Hatier, 200 ; voir aussi P. Casselle (éd.), Commission des embellissements de Paris : rapport à l'empereur Napoléon III rédigé par le comte Henri Siméon (décembre 1853), Paris : Rotonde de la Villette, 2000, 205 p.

[11] J.E. Horn, Les Finances de l'Hôtel de Ville, 1869.

[12] "Fichier FANTOIR des voies et lieux-dits". data.gouv.fr. Temmuz 2019. 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2019. .

[13] Baron Haussmann, Mémoires(trois tomes publiés en 1890 et 1893 ; nouvelle édition établie par Françoise Choay, Seuil, 2000). Voir aussi l'exemplaire de Gallica 20 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[14] Haussmann sa famille et sa descendance. éditions Christian. 1982. s. 36. .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Georges Eugène Haussmann nedir?, Georges Eugène Haussmann anlamı nedir?, Georges Eugène Haussmann ne demektir?