Güneş Motel Olayı

Güneş Motel Olayı veya 11'ler Olayı, 1977 yılı sonunda, 1977 Türkiye genel seçimlerinde Adalet Partisi'nden milletvekili seçilen 11 vekilin partilerinden istifa ederek Cumhuriyet Halk Partisi'ne destek vermesini ifade eden olay. Bu vekiller 5. Demirel Hükûmeti'ne verilen gensoruyu desteklemek, Bülent Ecevit'in kuracağı hükûmetin güvenoyu oylamasında destek vermek karşılığında Ecevit'in kuracağı 42. Türkiye Hükûmeti'nde ekseriyetle bakanlık görevi almıştır.

Öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]

5 Haziran 1977'de gerçekleştirilen genel seçim sonrasında Bülent Ecevit liderliğindeki Cumhuriyet Halk Partisi, oy oranını %8, milletvekili sayısını da 28 artırmıştı. 213 milletvekiline sahip CHP grubu, bu başarısına rağmen tek başına hükûmet kuracak çoğunluğa sahip değildi. Ecevit azınlık hükûmeti olarak kurduğu 40. Türkiye Hükûmeti'ne mecliste güvenoyu alamadı. Ardından Süleyman Demirel liderliğinde Adalet Partisi, Millî Selamet Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi'nden oluşan ve II. Milliyetçi Cephe olarak adlandırılan 41. Türkiye Hükûmeti'ni kurdu. 11 Aralık 1977'deki yerel seçimlerde de CHP birinci parti olarak çıkınca AP içinde eleştiriler başladı.

Olay[değiştir | kaynağı değiştir]

Bülent Ecevit AP'den istifa eden 12 vekille, CHP'li İstanbul Belediye Başkanı Aytekin Kotil'in organizasyonuyla belediyeye ait Florya'daki Güneş Moteli'nde görüştü ve CHP'ye geçişleri karşılığında bakanlık ve Ecevit'in idaresine destek pazarlığı yaptı.^[1]^[2] CHP lideri Ecevit bu görüşmelerde Tuncay Mataracı, Şerafettin Elçi, Mete Tan, Hilmi İşgüzar, Orhan Alp, Hasan Korkut, Cemalettin İnkaya, Ali Rıza Septioğlu, Mehmet Oğuz Atalay, Enver Akova, Ahmet Karaaslan ve Güneş Öngüt ile görüştü. 9 AP'li vekil istifa ederek hükûmetten desteklerini çekti. Onları Elazığ Bağımsız Milletvekili Ali Rıza Septioğlu ve AP'li Enver Akova ve Ahmet Karaaslan takip etti.^[3]

Ahmet Karaarslan, Ecevit ile görüşmeden önce Çınar Otel ve Kalyon Oteli'nde de görüşmeler yapıldığını söyleyip şu değerlendirmeyi yapmıştır: "Bu ne bir alma ne de satmaydı. Ecevit'le yaptığımız görüşmede istifa eden milletvekilleri bağımsız kalacağı ve AP'yle CHP'nin bir araya getirilmeye çalışılacağı konusunda anlaştık, ancak Demirel buna yanaşmadı. İddia edildiği gibi Güneş Motel'de kalmadık. Sadece lokantasında bir toplantı yaptık. CHP'yi desteklemekle Milliyetçi Cephe hükûmeti döneminde hazırlanan askeri darbeyi iki yıl ertelemiş olduk. Satın alınmış olsaydık istifa edemezdik."^[4]

Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

AP'den ayrılan vekillerin gensoruyu desteklemesi neticesinde 41. Türkiye Hükûmeti düşürüldü. Cemalettin İnkaya bu gensoru görüşmelerinde oy vermedi. Böylece 12 vekil sayısı 11'e düştü ve Güneş Motel Olayı da bu nedenle 11'ler olayı olarak da anıldı. Ecevit, Oğuz Atalay'ın bakanlık teklifini reddetmesi sonrası geri kalan eski AP'li 10 vekile bakanlık vererek 42. Türkiye Hükûmeti'ni kurdu.^[5] Güneş Motel Olayı'nda adı geçen vekillere dağıtılan bakanlıklar şu şekildeydi:

Tuncay Mataracı - Gümrük ve Tekel Bakanı
Şerafettin Elçi - Bayındırlık Bakanı
Mete Tan - Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı
Hilmi İşgüzar - Sosyal Güvenlik Bakanı
Orhan Alp - Sanayi ve Teknoloji Bakanı
Ali Rıza Septioğlu - Devlet Bakanı
Enver Akova - Devlet Bakanı
Hasan Korkut - Devlet Bakanı
Ahmet Karaaslan - İmar ve İskan Bakanı
Güneş Öngüt - Ulaştırma Bakanı

Demirel, Ecevit'in bu şekilde hükûmet kurmasını eleştirmek için kendisine "başbakan" yerine "hükûmetin başı" şeklinde hitap etmeye başlamıştır. 1979'da Başbakan Yardımcısı Mehmet Faruk Sükan geçen vekillerden Tuncay Mataracı'yı ve Hilmi İşgüzar'ı yolsuzlukla suçlamış, İşgüzar istifa etmiştir. Bazı bakanlar da Şerafettin Elçi'yi bölücülük yapmakla suçlamışlardır.

Mehmet Ali Birand'ın 12 Eylül: Türkiye'nin Miladı belgeselinde olayı değerlendiren Ecevit, bu geçen vekillerin bakanlık isteklerinin olmadığını ve hükûmeti benimsemeleri için bu bakanlıkları onlara verdiğini söylemiştir. Demirel ise, "bir oya bir bakanlık sandalyesi ve kimin ehil olduğu düşünülmeksizin" diyerek değerlendirdiği olayı "çok yanlış" yorumunu yapmıştır. Yıllar sonra, mecliste hükûmet kurmaya veya karar çıkartmaya bir partinin vekil sayısının yetmediği durumlarda Güneş Motel Olayına atıf yapılmıştır.^[6]^[7] Aziz Nesin'in Zübük adlı eserinden uyarlanan Zübük filminde de bu olaya atıfla bir sahne canlandırılmıştır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Milliyet - Güneş yine doğuyor - 1 Şubat 2001". 21 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2017.
^ "Sabah - 'Güneş Motel' ülkeyi darbeye götürdü". 21 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2017.
^ "Milliyet - Gensoruyla düşürülen 2. hükûmet - 26 Kasım 1998". 21 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2017.
^ "Milliyet - 11'lerden Çiller'e dava - 29 Haziran 1997". 26 Kasım 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2017.
^ "Sözcü - Ankara'da 'Güneş Motel' sendromu". 21 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2017.
^ "Başbakan Davutoğlu'ndan anayasa uyarısı: Güneş Motel algısı olmasın". 12 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2017.
^ "Milliyet - Oktay Vural:Güneş motel taktikleri kullanmasınlar". 19 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2017.

[1] "Milliyet - Güneş yine doğuyor - 1 Şubat 2001". 21 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2017.

[2] "Sabah - 'Güneş Motel' ülkeyi darbeye götürdü". 21 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2017.

[3] "Milliyet - Gensoruyla düşürülen 2. hükûmet - 26 Kasım 1998". 21 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2017.

[4] "Milliyet - 11'lerden Çiller'e dava - 29 Haziran 1997". 26 Kasım 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2017.

[5] "Sözcü - Ankara'da 'Güneş Motel' sendromu". 21 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2017.

[6] "Başbakan Davutoğlu'ndan anayasa uyarısı: Güneş Motel algısı olmasın". 12 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2017.

[7] "Milliyet - Oktay Vural:Güneş motel taktikleri kullanmasınlar". 19 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

g t d 42. Türkiye Hükûmeti
3. Ecevit Hükûmeti (5 Ocak 1978 - 12 Kasım 1979)
Başbakan	Bülent Ecevit
Başbakan Yardımcıları	Orhan Eyüpoğlu · Hikmet Çetin · Turhan Feyzioğlu · Mehmet Faruk Sükan
Devlet Bakanları	Mehmet Salih Yıldız · Mustafa Kılıç · Lütfi Doğan · Ahmet Şener · Enver Akova · Ali Rıza Septioğlu · Hasan Korkut
Gençlik ve Spor Bakanı	Yüksel Çakmur
Gümrük ve Tekel Bakanı	Tuncay Mataracı
Adalet Bakanı	Mehmet Can
Millî Savunma Bakanı	Hasan Esat Işık → Neşet Akmandor
İçişleri Bakanı	Vecdi İlhan → İrfan Özaydınlı → Orhan Eyüpoğlu → Hasan Fehmi Güneş
Yerel Yönetim Bakanı	Mahmut Özdemir
Dışişleri Bakanı	Ahmet Gündüz Ökçün
Maliye Bakanı	Ziya Müezzinoğlu
Millî Eğitim Bakanı	Mustafa Necdet Uğur
Bayındırlık Bakanı	Şerafettin Elçi
İmar ve İskan Bakanı	Vecdi İlhan → Ahmet Karaaslan → Mehmet Yüceler
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı	Mete Tan
Ulaştırma Bakanı	Güneş Öngüt
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı	Mehmet Yüceler
Çalışma Bakanı	Ahmet Bahir Ersoy
Sosyal Güvenlik Bakanı	Hilmi İşgüzar → Mehmet Salih Yıldız → Mete Tan
Köyişleri ve Kooperatifler Bakanı	Ali Topuz
Sanayi ve Teknoloji Bakanı	Orhan Alp
Ticaret Bakanı	Teoman Köprülüler
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı	Deniz Baykal
Kültür Bakanı	Ahmet Taner Kışlalı
Turizm ve Tanıtma Bakanı	Alev Coşkun
Orman Bakanı	Vecdi İlhan → Ahmet Şener
İşletmeler Bakanı	Yusuf Kenan Bulutoğlu

g t d Bülent Ecevit
CHP lideri	1973 genel seçimleri 1973 yerel seçimleri 1977 genel seçimleri 1977 yerel seçimleri	Bülent Ecevit
DSP lideri	1987 anayasa değişikliği referandumu 1987 genel seçimleri 1989 yerel seçimleri 1991 genel seçimleri 1994 yerel seçimleri 1995 genel seçimleri 1999 genel seçimleri 1999 yerel seçimleri 2002 genel seçimleri 2004 yerel seçimleri
Başbakanlık	Birinci Hükûmet İkinci Hükûmet Üçüncü Hükûmet Dördüncü Hükûmet Beşinci Hükûmet Dış ziyaretler 2001 ekonomik krizi Anayasa kitapçığı krizi
Ailesi	Rahşan Ecevit (eşi) Fahri Ecevit (babası) Nazlı Ecevit (annesi)
Eserleri	Bu Düzen Değişmelidir (1968) Arayış (1981-82) Bir Şeyler Olacak Yarın (2005)
Ayrıca bakınız	Ecevitçilik Ortanın solu Suikast girişimleri Köykent Toprak işleyenin, su kullananın 12 Mart Muhtırası Güneş Motel Olayı 12 Eylül Darbesi Rahşan Affı 28 Şubat Süreci
Kategori · Commons

Güneş Motel Olayı nedir?, Güneş Motel Olayı anlamı nedir?, Güneş Motel Olayı ne demektir?