Gümrük

Gümrük, eşya ve malların ülke sınırlarından giriş ve çıkışlarında denetimlerinin yapıldığı ve vergilerin ödendiği kamu kurumudur. Gümrük vergisi'nin toplanması, bir ülkeye giren ve çıkan kişiler ve hayvanlar, nakliye araçları, kişisel eşyalar ve tehlikeli maddeler dahil olmak üzere malların akışını kontrol eder. Gümrük kuru sınırlarında, deniz limanları ve hava alanlarında bulunur. Geleneksel olarak gümrük, ithalat ve ihracatta gümrük vergilerini ve diğer vergileri alan mali konu olarak kabul edilmiştir. Gümrük şimdi üç temel konuyu kapsıyor: vergilendirme, güvenlik ve ticaretin kolaylaştırılması.

Köken bilimi[değiştir | kaynağı değiştir]

"Lehçe-i Osmaniye" adlı kitapta Gümrük kelimesi, Rumca'dan alınmış ve "emtiaya ilişkin rüsumun idare mahallinin ismidir" diye tanımlanmış ise de "Gümrük" kelimesinin Rumca'dan alınma olmayıp, Latincede ticaret manasına gelen "Commercium" kelimesinden alınmış olduğu anlaşılmaktadır. Zira, gümrük resminin ticaret eşyasından alınan bir vergi olduğu göz önüne alındığında, kelimenin manaya uygunluğu ortaya çıktığından, bu adlandırmanın esasen daha uygun bulunduğu açıktır. Fransızlar "Gümrük"e "Douane" derler. İtalyanca "Dogana" kelimesinden alınmıştır ki, Venedik ve Cenova Cumhuriyetinin Birinci Hakimi'nin unvanı olan "Doge" adına, hazineye gelir temin etmek için, Venedik'te uygulamaya konulan verginin ismi olmuştur.^[1]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Gümrük ve gümrük vergisi, muhtemelen tarihte birbirinden ayrı yaşayan toplumlar, şehir devletleri, devletler, imparatorluklar var olduğu sürece var idi.^{[kaynak belirtilmeli]} Gümrük, devletlerin egemenlik alanlarının bir ifade biçimi ve hazinelerinin önemli bir gelir kaynağı olmuştur.^{[kaynak belirtilmeli]} Ülkeler, topraklarına giren kişiler, ticari mallar ve her tür maddeleri ülkenin güvenliği, ekonomisi, hükümranlık, halkın sağlığı gibi faktörleri korumak ve vergi sağlamak amaçlarıyla sınırlarda denetlemeye tabi tutmuşlardır. Bugün de gümrük vergileri, devletin maliye kapsamında topladığı vergilerden sonra en büyük gelir kaynağı olabilmektedir.^{[kaynak belirtilmeli]}

Ülkelerine göre gümrük hizmetleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülke	Adı	Kendi dilindeki adı	web sitesi
ABD	ABD Gümrük ve Sınır Koruma	U.S. Customs and Border Protection<	www.cbp.gov 13 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
ABD	ABD Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza	U.S. Immigration and Customs Enforcement	www.ice.gov 10 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Almanya	Federal Gümrük İdaresi	Bundeszollverwaltung	www.zoll.de 6 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Avusturya	Avusturya Gümrük İdaresi	Österreichische Zollverwaltung	www.bmf.gv.at/zoll/ 9 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Azerbaycan	Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Gümrük Komitesi	Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsi	www.customs.gov.az 23 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Belçika	Gümrük ve Tekel İdaresi	Administratie der Douana en Accijnzen Administration des Douanes et Accises Zoll- und Akzisenverwaltung	fiscus.fgov.be/interfisc/home_du.htm
Belarus	Beyaz Rusya Cumhuriyeti Devlet Gümrük Komitesi	Государственный таможенный комитет Республики Беларусь Дзяржаўны мытны камітэт Рэспублікі Беларусь	www.gtk.gov.by 5 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Birleşik Krallık	Birleşik Krallık Sınır Ajansı	UK Border Agency	ukba.homeoffice.gov.uk 23 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Birleşik Krallık	İngiliz Gelir ve Gümrükler İdaresi	Her Majesty's Revenue and Customs	www.hmrc.gov.uks^{[ölü/kırık bağlantı]}
Çekya	Çek Cumhuriyeti Gümrük İdaresi	Celní správa České republiky	www.celnisprava.cz 29 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Fransa	Gümrükler ve Dolaylı Vergiler Genel Müdürlüğü	Direction générale des douanes et droits indirects	www.douane.gouv.fr 23 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Hollanda	Vergi ve Gümrük İdaresi	Belastingdienst	www.belastingdienst.nl 22 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. www.douane.nl 15 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
İsviçre	Federal Gümrük İdaresi	Eidgenössische Zollverwaltung Administration fédérale des douanes Amministrazione federale delle dogane	www.ezv.admin.ch 24 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
İsviçre	Sınır Muhafaza Birlikleri	Grenzwachtkorps Corps des gardes-frontière Grenzwachtkorps	www.gwk.ch 29 Eylül 2002 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
İsveç	Gümrük İdaresi	Tullverket	www.tullverket.se 25 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
İtalya	Gümrük Ajansı	Agenzia delle Dogane	www.agenziadogane.it
İtalya	Finans Muhafaza	Guardia di Finanza	www.gdf.it 16 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kazakistan	Kazakistan Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı Devlet Gümrük Kontrol Komitesi	Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Кедендік бақылау комитеті Комитет таможенного контроля Министерства финансов Республика Казахстан	www.customs.kz
Lüksemburg	Gümrük ve Tekel İdaresi	Administration des Douanes et Accises Zoll- und Akzisenverwaltung	www.do.etat.lu 9 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Mısır	Mısır Gümrük Kurumu	لمصلحة الجمارك المصرية	www.customs.gov.eg 13 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Norveç	Gümrük İdaresi	Tollvesenet	www.toll.no 25 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Polonya	Gümrük Servisi	Służba Celna	www.mf.gov.pl/?const=2 9 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Rusya	Rusya Federasyonu Federal Gümrük Servisi	Федеральная таможенная служба Российской Федерации	www.customs.ru 19 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Slovakya	Slovakya Cumhuriyeti Gümrük İdaresi	Colná správa Slovenskej republiky	www.colnasprava.sk 19 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Türkiye	Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü	—	https://muhafaza.ticaret.gov.tr/ 17 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Türkiye	Gümrükler Genel Müdürlüğü	—	https://ggm.ticaret.gov.tr/ 5 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ukrayna	Ukrayna Devlet Gümrük Servisi	Державна митна служба України	www.customs.gov.ua 20 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Yeni Zelanda	Yeni Zelanda Gümrük Servisi	New Zealand Customs Service Te Mana Arai o Aotearoa	www.customs.govt.nz 30 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Gümrükler Genel Müdürlüğü". 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2007.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Dünya Gümrük Örgütü 2 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
T.C Ticaret Bakanlığı 31 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Gümrük İrtibat Numaraları
Online İhbar Formu
Gümrük İşlemleri hakkında Temel Bilgiler
Gümrük Mevzuatı

[1] "Gümrükler Genel Müdürlüğü". 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2007.

[1]

g t d Ülkelere göre gümrük hizmetleri
Afrika	Cezayir Angola Benin Botsvana Burkina Faso Burundi Kamerun Yeşil Burun Orta Afrika Cumhuriyeti Çad Komorlar Demokratik Kongo Cumhuriyeti Kongo Cumhuriyeti Fildişi Sahili (Fildişi Sahili) Cibuti Mısır Ekvator Ginesi Eritre Etiyopya Gabon Gambiya Gana Gine Gine-Bissau Kenya Lesoto Liberya Libya Madagaskar Malavi Mali Moritanya Mauritius Fas Mozambik Namibya Nijer Nijerya Ruanda São Tomé ve Príncipe Senegal Seyşeller Sierra Leone Somali Güney Afrika Güney Sudan Sudan Svaziland Tanzanya Togo Tunus Uganda Zambiya Zimbabve
Amerika	Antigua ve Barbuda Arjantin Bahamalar Barbados Belize Bolivya Brezilya Kanada Şili Kolombiya Ajansı İcra Kosta Rika Küba Dominika Dominik Cumhuriyeti Ekvador El Salvador Grenada Guatemala Guyana Haiti Honduras Jamaika Meksika Nikaragua Panama Paraguay Peru St. Kitts ve Nevis Saint Lucia Surinam St. Vincent ve Grenadinler Trinidad ve Tobago Amerika Birleşik Devletleri Uruguay Venezuela
Asya	Afganistan Bahreyn Bangladeş Butan Brunei Kamboçya Çin Anakara Hong Kong Makao Hindistan Endonezya İran Irak İsrail Japonya Ürdün Kazakistan Kuzey Kore Güney Kore Kuveyt Kırgızistan Laos Lübnan Malezya Maldivler Moğolistan Myanmar Nepal Umman Pakistan Filistin Filipinler Katar Suudi Arabistan Singapur Sri Lanka Suriye Çin Cumhuriyeti (Tayvan) Tacikistan Tayland Doğu Timor Türkmenistan Birleşik Arap Emirlikleri Özbekistan Vietnam Yemen
Avrupa	Arnavutluk Andorra Ermenistan Avusturya Azerbaycan Belarus Belçika Bosna Hersek Bulgaristan Hırvatistan Kıbrıs Çek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan Almanya ZFA ZKA ZOLL ZUZ Yunanistan Macaristan İzlanda İrlanda İtalya Acenteler Uygulama Letonya Lihtenştayn Litvanya Lüksemburg Malta Moldova Karadağ Hollanda Kuzey Makedonya Norveç Polonya Portekiz Romanya Rusya San Marino Sırbistan Slovakya Slovenya İspanya İsveç İsviçre Türkiye Ukrayna Birleşik Krallık Akrotiri ve Dikelya Cebelitarık Guernsey Jersey Vatikan Şehri
Okyanusya	Avustralya Mikronezya Federal Devletleri Fiji Kiribati Marshall Adaları Nauru Yeni Zelanda Palau Papua Yeni Gine Samoa Solomon Adaları Tonga Tuvalu Vanuatu
Uluslararası	Dünya Gümrük Örgütü Avrupa Birliği
tanınmayan	Abhazya Artsakh Kosova Kuzey Kıbrıs Somaliland Güney Osetya Transdinyester
feshedilmiş	Avustralya (2009'a kadar) Çekoslovakya Çin İmparatorluğu Fransa İmparatorluğu Sovyetler Birliği Batı Almanya Birleşik Krallık HM Gümrük (1909'a kadar) HM Gümrük ve Tüketim (2005'e kadar) Amerika Birleşik Devletleri (2003'e kadar) Yugoslavya
İlgili	Sınır muhafızları Sahil güvenlik Kolluk Teşkilatı İstihbarat teşkilatı

g t d Uluslararası ticaret
Tanımlamalar	Ödemeler dengesi · Cari hesap (Ticaret dengesi) · Sermaye hesabı · Yabancı kambiyo rezervleri · Bağımsız servet fonu · Net Sermaye Akışı · Karşılaştırmalı üstünlükler · Salt kazanç · İkame endüstri ithali · Uluslararası ticaret
Organizasyonlar ve politikalar	Expertexim Uluslararası Ticaret Akademisi · Dünya Ticaret Örgütü · Uluslararası Para Fonu · Dünya Bankası · Uluslararası Ticaret Merkezi · Ticaret birliği · Serbest bölge · Ticaret engeli
Düşünce ekolleri	Serbest ticaret · Dengeli ticaret · Merkantilizm · Korumacılık
İlgili yayımlar	Küreselleşme · Dış kaynak kullanımı · Ticari dürüstlük · Doğru ticaret

Gümrük nedir?, Gümrük anlamı nedir?, Gümrük ne demektir?