Yerlan İdrisov
Kazakistan Dışişleri Bakanı
Görev süresi 28 Eylül 2012 - 28 Aralık 2016
Yerine geldiği	Yerzhan Kazykhanov
Yerine gelen	Kairat Abdrakhmanov
Kazakistan'ın İzlanda Büyükelçisi
Görevde
Makama geliş 8 Ağustos 2017
Yerine geldiği	Erzhan Kazykhanov
Kazakistan'ın İrlanda Büyükelçisi
Görevde
Makama geliş 8 Ağustos 2017
Yerine geldiği	Erzhan Kazykhanov
Kazakistan'ın Birleşik Krallık Büyükelçisi
Görevde
Makama geliş 30 Aralık 2016
Yerine geldiği	Erzhan Kazykhanov
Görev süresi 14 Haziran 2002 - 4 Temmuz 2007
Yerine geldiği	Adil Ahmetov
Yerine gelen	Kairat Abusseitov
Kazakistan'ın Amerika Birleşik Devletleri Büyükelçisi
Görev süresi 4 July 2007 - 28 Eylül 2012
Yerine geldiği	Marat Tazhin
Yerine gelen	Kairat Umarov
Kişisel bilgiler
Doğum	28 Nisan 1959 (65 yaşında) Karkaraly, Sovyetler Birliği (şimdi Kazakistan)
Partisi	Nur Otan
Bitirdiği okul	Moskova Devlet Diplomasi Enstitüsü Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanlığı Diplomatik Akademisi

Yerlan Abilfayizuli İdrisov (Kazakça: Ерлан Әбілфайызұлы Ыдырысов, Kazakça telaffuz: [jɪrˈlɑn æbɪlfɑjˌəzʊˈlə ədərˈəsof]; d. 28 Nisan 1959),^[1] Kazak siyasetçi. 1999-2002 ve 2012-2016 yılları arasında Kazakistan dışişleri bakanı olarak görev yapmıştır.

Haziran 2002'de Dışişleri Bakanlığı görevi sona erdi ve daha sonra Birleşik Krallık'ta Kazakistan büyükelçisi oldu.^[1] Londra'da görev yaptıktan sonra, İdrisov Temmuz 2007'de Amerika Birleşik Devletleri büyükelçisi rolünü üstlendi. Büyükelçinin geçmişte Borat filmine karşı olduğu söylenmişti, ancak son zamanlarda filme daha yumuşak bir yaklaşım sergiliyor gibi görünüyor.^[2] İdrisov, Ekim 2012'ye kadar Amerika Birleşik Devletleri büyükelçisi olarak görev yaptıktan sonra Eylül 2012'de Kazakistan Dışişleri bakanı olarak atandı.^[3] Atama, batılı analistler tarafından geniş çapta Nazarbayev'in batı ile güçlü ilişkiler sürdürme niyetinin bir işareti olarak görüldü. Dışişleri bakanı olarak İdrisov, Güney ve Orta Asya bölgesindeki devletlerle ilişkileri geliştirmeye çalıştı. Mart 2013'te Tacikistan'a gerçekleştirdiği ziyaret sırasında İdrisov, Cumhurbaşkanı İmamali Rahman ve Dışişleri Bakanı Hamrohon Zarifi ile bir araya geldi ve enerji, göç, su ve siyasi konularda ikili işbirliği taahhüdünü teyit eden bir “İşbirliği Programı” imzaladı. İdrisov, Kazakistan'ın çok vektörlü dış politikasını ve Kırgızistan'daki 2010 ihtilafı sırasında olduğu gibi bölgesel anlaşmazlıklarda arabuluculuk yapma arzusunu somutlaştıran, İran ile ülkenin nükleer programı üzerine P5+1 görüşmelerinin Almatı'daki Şubat ve Nisan toplantılarına başkanlık etti. İdrisov, Ocak 2013'te Brüksel'deki Avrupa Komisyonu ofislerini ve ayrıca NATO Genel Sekreteri Anders Fogs Rasmussen'i örgütün Brüksel'deki merkezinde güvenlik ve uluslararası kuvvetlerin Afganistan'dan çekilmesiyle ilgili kilit konuları görüşmek üzere ziyaret etti. 2013'ün ilk birkaç ayında, İdrisov Avrupa'daki liderlerle bir araya gelerek Finlandiya'da yeni bir Kazakistan Büyükelçiliği açtı ve 2013'te İsveç'te diplomatik bir varlık için planlarını açıkladı.

Şubat 2017'de İdrisov, Kazakistan'ın Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı büyükelçisi olarak atandı.^[4] 28 Aralık'ta Dışişleri Bakanlığı görevinden alındı.

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Hayatının erken dönemi ve eğitimi[değiştir | kaynağı değiştir]

İdrisov, Karkaralinsk (bugünkü Karkarali) şehrinde Müslüman bir Kazak ailesinde doğdu. Babası Ebü'l-Feyz İdrisov'dur. 1976'dan itibaren Moskova Devlet Üniversitesi Uluslararası Ekonomik İlişkiler Fakültesi'nin ticaret bölümünde Urduca ve İngilizce okudu. 1981 yılında üniversiteden mezun oldu.^[5]

1992 yılında İdrisov, Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanlığı Diplomatik Akademisi'nden mezun oldu.^[5]

Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

1981'de Pakistan'daki VO Tyazhpromexport'ta asistan oldu.^[6] 1985-1990 yılları arasında Kazakistan SSC Dışişleri Bakanlığı İkinci Katibi ve Birinci Müsteşar Yardımcısı, Basın ve Enformasyon Dairesi Başkanı ve Dışişleri Bakanlığı Devlet Protokol Dairesi Başkanı olarak görev yaptı. 1991 yılında Hindistan'daki Sovyet Büyükelçiliğinde görevliydi.^[5]

Mezun olduktan sonra Kazakistan Dışişleri Bakanlığı Birinci Sekreteri ve Daire Başkanı oldu. 1992'den 1995'e kadar İdrisov, Kazakistan'ın BM Daimi Temsilcisi İkinci ve Birinci Sekreteri olarak görev yaptı. 1995 yılında Dışişleri Bakanlığı Amerika Ülkeleri Dairesi Başkanı oldu. 1996 yılında Kazakistan Cumhurbaşkanı Uluslararası İlişkilerden sorumlu yardımcısı olarak atandı. 1997'de İdrisov, Birinci Dışişleri Bakan Yardımcısı oldu ve ardından Dışişleri Bakanlığı 1. Dairesi Bakan Yardımcısı ve Direktörü oldu.^[5]

1998'den 13 Ekim 1999'da Dışişleri Bakanı olarak atanana kadar tekrar Dışişleri Birinci Bakan Yardımcısı olarak görev yaptı.^[7] 28 Ocak 2002'de görevden alınmasından kısa bir süre sonra, İdrisov, 14 Haziran 2002'de Kazakistan'ın Birleşik Krallık Büyükelçisi olarak atanana kadar Birinci Bakan Yardımcısı olarak görev yaptı.^[8][9] 2 Aralık 2002'den itibaren İsveç, Norveç ve İrlanda'da eş zamanlı bir şekilde büyükelçi olarak görev yaptı.

4 Temmuz 2007'de Kazakistan'ın ABD büyükelçisi olarak atanan İdrisov, 11 Eylül 2017'den itibaren aynı anda Brezilya büyükelçisi olarak görev yaptı.^[10]

28 Eylül 2012 tarihinde tekrar dışişleri bakanı olarak atanmış ve 28 Aralık 2016 tarihinde görevinden alınana kadar bu görevi sürdürmüştür.^[11][12] 30 Aralık 2016'da Kazakistan'ın Birleşik Krallık büyükelçisi olarak yeniden atanmıştır.^[13]

ABD ilişkileri[değiştir | kaynağı değiştir]

8-10 Temmuz 2013 tarihlerinde, İdrisov Amerika Birleşik Devletleri'ne resmi bir ziyarette bulundu ve Savunma Bakanı Chuck Hagel, Enerji Bakanı Ernest Moniz, Ulusal Güvenlik Danışmanı Susan Rice, Ulusal Güvenlik Danışman Yardımcısı Antony Blinken, ABD Ticaret Temsilcisi Michael Froman ve Dışişleri Bakan Yardımcısı William Burns ile görüşmelerde bulundu. Üst düzey ABD'li yetkililerle yaptığı görüşmelerde iki taraf, Kazakistan ile ABD arasındaki sağlam ve büyüyen ikili bağları ve Stratejik Ortaklık Diyaloğunu vurguladı ve ABD-Kazakistan ilişkilerini derinleştirme konusundaki taahhütlerini yeniden teyit etti.^[14]

İdrisov, Orta Asya ve ABD dışişleri bakanlarının C5+1 formatındaki toplantısına katıldı. Toplantı 3 Ağustos 2016'da Washington DC'de gerçekleşti. Altı bakan, Orta Asya'nın ulaştırma, lojistik ve enerji potansiyelini geliştirmenin yanı sıra sınır altyapısını iyileştirmeyi ve bölgesel güvenliği güçlendirmeyi amaçlayan beş proje başlatmayı kabul etti.^[15][16] ABD bu projeleri 15 milyon dolara kadar desteklemeyi planlıyor.^[16]

Latin Amerika[değiştir | kaynağı değiştir]

1 Ekim 2013'te Bakan İdrisov, Güney Amerika'yı ziyaret eden ilk Kazakistan Dışişleri bakanı oldu. Ekvador, Arjantin ve Şili ülkelerini ziyaret etti. Ziyaretin amacı Kazakistan 2050 Stratejisi , Expo 2017 hakkında konuşmak ve ikili işbirliği yaratmaktı.^[17] Şili Dışişleri Bakanı Alfonso Navarro ile yaptığı görüşmede, dönüm noktası anlaşma, Şili ile Kazakistan arasındaki vizelerin kaldırılması oldu.^[17] Şili ve Kazakistan vatandaşları bu ülkeleri vizeye ihtiyaç duymadan ziyaret edebilirler. Ekvador'da, her iki ülke için ticareti ve turizmi güçlendirmek için 30 günlük deneme süresi için aynı anlaşma yapıldı.^[18] İdrisov, Arjantin'i ziyareti sırasında seyahat, turizm, teknoloji, enerji, tarım, sığır eti, nükleer enerji ve uzay konularını tartıştı.^[19]

Birleşmiş Milletler[değiştir | kaynağı değiştir]

Bakan İdrisov, Kazakistan'ın 2017-18 için BM Güvenlik Konseyi'nin daimi olmayan üyeliğine seçilmesi için Kazakistan'ın adaylığına öncülük etti.^[20] İdrisov, küresel nükleer, su, gıda ve enerji güvenliğini sağlamaya odaklanan sürecin bu yıl Eylül ayında resmen başlatılmasından bu yana ülkenin adaylığının temel unsurlarını vurguladı.^[21] İdrisov, Kazakistan'ın nükleer silahlardan arınmış bir dünya elde etmek için Birleşmiş Milletler'deki savunma çabalarına öncülük etti.^[22]

6 Mayıs 2016'da Dışişleri Bakanı Erlan İdrisov, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda Barış İçin Dinler başlıklı üst düzey forumda Kazakistan'ı temsil etti. Terörle dinler arasındaki bağları koparmanın önemli olduğunu vurgulayan Astana, 31 Mayıs'ta Astana'nın "Terörizme Karşı Dinler" başlığıyla uluslararası bir konferansa ev sahipliği yapacağını kaydetti.^[23]

Erlan İdrisov, Kazakistan'ın BM Güvenlik Konseyi'nin geçici üyeliğine seçilmesine katkıda bulundu. Haziran 2016'da Kazakistan'ın 2017-2018 yıllarında BMGK'da görev yapacağı açıklandı.^[24]

Eylül 2016'da Erlan İdrisov, BM Genel Kurulu'nun 71. oturumuna katıldı.^[25] Oturumda Erlan İdrisov, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry de dahil olmak üzere diğer ülkelerin dışişleri bakanları ile bir araya geldi. Erlan İdrisov, New York ziyareti sırasında Orta Asya Dışişleri Bakanları toplantısına da katıldı. 2016 yılının tüm Orta Asya ülkelerinin bağımsızlıklarının 25. yıl dönümünü kutladığı yıl olması nedeniyle toplantının sembolik bir anlamı vardı.^[26]

BMGK 2017-2018'de daimi olmayan üyelik[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazakistan, 2017-2018 yıllarında BM Güvenlik Konseyi'ndeki daimi olmayan üyeliği için öncelikli sorunlar belirledi. Bunlardan biri Orta Asya bölgesindeki güvenlik ve kalkınma sorunlarıdır. Kazakistan Dışişleri Bakanı Erlan İdrisov, tüm bölgenin çıkarlarını temsil etmek amacıyla 2016 yılının sonlarında Orta Asya devletlerinin başkentlerine ve Afganistan'a geziler düzenledi.^[27]

Gelişmekte olan Küçük Ada Devletleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Erlan İdrisov, 1-3 Eylül 2014 tarihlerinde Gelişmekte Olan Küçük Ada Devletleri Üçüncü Uluslararası Konferansı (GKAD) için Samoa'yı ziyaret etti.^[28] Konferansın katılımcıları, Pasifik Adaları'nın büyümelerini ve refahlarını engelleyen temel zorluklar yaratan coğrafi izolasyonunu tartıştılar. İdrisov, Kazakistan'ın GKAD ile birçok sorunu paylaştığını kaydetti.^[28] Tıpkı Kazakistan'ın karayla çevrili olması gibi, Pasifik Adaları da, okyanusla çevrili olmaları ve ana büyüme merkezlerinden uzak olmaları nedeniyle bir bakıma denizle çevrilidir, ülkenin durumunu ağırlaştırıcıdır, kaderine yardımcı olmaz.^[28] Bu nedenle Kazakistan, etkinliğe katılmanın ve gelişiminin ilk yıllarında üst orta gelirli bir ülke olarak, coğrafyanın zorluklarının üstesinden gelmek ve daha da önemlisi, GKAD'i desteklemek için bunun nasıl uygulanabileceğinin hikâyesini paylaşmanın önemli olduğunu belirtti.^[28]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]