Endokrin hastalıkları

Endokrin hastalıkları
Endokrin hastalıkları
	Başlıca endokrin bezleri
Uzmanlık	Endokrinoloji

Endokrin hastalıkları endokrin sisteme ait bozukluklarıdır. Endokrin bozukluklarla ilişkili tıp dalı endokrinoloji olarak bilinir.

Hastalık tipleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel olarak, endokrin bozukluklar üç gruba ayrılabilir:^[1]

Endokrin bir bezin sekresyonunun azalması (hiposekresyon) (hormon eksikliğine yol açar)
Endokrin bir bezin aşırı salgılaması (hipersekresyonu) (hormon fazlalığına yol açar)
Endokrin bezlerinin iyi huylu (benign) veya kötü huylu (malign) tümörleri

Endokrin hastalıklar genellikle endokrin sistemde yer alan geri besleme mekanizmaları nedeniyle sekresyonunun azalması ve sekresyonun artmasının melez bir bir görüntüsünü ile ilgili oldukça karmaşık durumlardır. Örneğin, çoğu hipertiroidizm formu, aşırı miktarda tiroid hormonu salgılanmasına karşılık, düşük düzeyde tiroid uyarıcı hormon (TSH) salgılanması ile ilişkilidir.^[2]

Hastalıkların listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Glukoz homeostaz bozuklukları[değiştir | kaynağı değiştir]

Diyabet
- Tip 1 Diyabet
- Tip 2 Diyabet
- Gestasyonel diyabet
- Gençlerin erişkin tipi diyabeti
Hipoglisemi
- İdiopatik hipoglisemi
- insülinoma
glukagonom

Tiroid bozuklukları[değiştir | kaynağı değiştir]

Kalsiyum homeostaz bozuklukları ve metabolik kemik hastalığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Paratiroid bezi bozuklukları
- Primer hiperparatiroidizm
- Sekonder hiperparatiroidizm
- Tersiyer hiperparatiroidizm
- Hipoparatiroidizm
  - Pseudohipoparatiroidi
Osteoporoz
Paget hastalığı (Osteitis deformans)
Raşitizm
Osteomalazi

Hipofiz bezi bozuklukları[değiştir | kaynağı değiştir]

Arka (posterior) hipofiz[değiştir | kaynağı değiştir]

Diabetes insipidus

Ön (anterior) hipofiz[değiştir | kaynağı değiştir]

Hipopituitarizm (or Panhipopituitarizm)
Hipofiz tümorleri
- Hipofiz adenomaları
- Prolaktinoma (or Hiperprolaktinemi)
- Akromegali, gigantizm, dvarfizm
- Cushing's hastalığı

Seks hormonu bozuklukları[değiştir | kaynağı değiştir]

Cinsel gelişim bozuklukları veya interseks (erdişi) bozuklukları
- Hermafroditizm
- Gonadal disgenezi
- Androjen duyarsızlık sendromları
Hipogonadizm (Gonadotropin eksikliği)
- Kalıtsal (genetik ve kromozom) bozuklukları
- Edinilmiş bozukluklar
  - Yumurtalık yetmezliği (Erken Menopoz olarak da bilinir)
  - Testis yetmezliği
Ergenlik Bozuklukları
- Gecikmiş ergenlik
- Erken ergenlik
Adet işlevleri ya da doğurganlık bozuklukları
- Amenore
- Polikistik over sendromu

Endokrin sistemin başka bir yerde belirtilmeyen tümörleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Multipl (Çoklu) endokrin neoplazisi
- MEN type 1
- MEN type 2a
- MEN type 2b
Karsinoid sendrom

Ayrı organlara da bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Otoimmün poliendokrin sendromlar
İnsidentaloma - genellikle endokrin bezlerinde yapılan tanı amaçlı görüntülemeler sırasında karşılaşılan beklenmeyen bir bulgudur.

Endokrin acil durumlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Endokrinolojide, tıbbi acil durumlar diyabetik ketoasidoz, hiperozmolar hiperglisemik durum, hipoglisemik koma, akut adrenokortikal yetersizlik, feokromositoma krizi, hiperkalsemik kriz, tiroid fırtınası, miksoödem koma ve hipofiz apopleksidir.^[3]

Dekompanse feokromositoma veya paratiroid adenomlardan kaynaklanan acil durumlar için bazen uygulanan agresif medikal tedaviler hastanın durumunu kontrol edemediğinde, acil olarak, o organın çıkarılmasını gerektirir (rezeksiyon), ancak alınan cerrahi riskler, özellikle rezeksiyon sonrası yaşanması olası kan basıncı düzensizlikleri ve kardiyovasküler sistemin çökme olasılığı (operasyon sonrasında yapılan rezeksiyonun kademeli bir normalizasyon ile telafi edilmesini gerektiren sırasıyla katekolaminler ve kalsiyum seviyelerindeki şiddetli bir düşüş nedeniyle) çok önemlidir.^[4]^[5] Özellikle yeni ve daha etkili ilaçlar ve protokoller göz önünde bulundurulduğunda, hastayı stabilize etmeye yönelik devam eden girişimlerden sonra acil veya seçici cerrahiye karşı acil cerrahi operasyonu yapmak gerekliliği ise halen tartışmalıdır.^[6]^[7]^[8]

Başvurular[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Endocrine Disorders". webmd. 22 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2018.
^ "Diagnosing Hyperthyroidism: Overactivity of the Thyroid Gland". endocrineweb. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2018.
^ Savage, M W; P Mah; A Weetman; J Newell-Price (1 Eylül 2004). "Endocrine emergencies". Postgraduate Medical Journal. 80 (947). ss. 506-515. doi:10.1136/pgmj.2003.013474. PMC 1743094 $2. PMID 15356351.
^ Brouwers, FM; Eisenhofer, G; Lenders, JW; Pacak, K (Aralık 2006). "Emergencies caused by pheochromocytoma, neuroblastoma, or ganglioneuroma". Endocrinology and Metabolism Clinics of North America. 35 (4). ss. 699-724, viii. doi:10.1016/j.ecl.2006.09.014. PMID 17127142. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ Tahim, AS; Saunders, J; Sinha, P (2010). "A parathyroid adenoma: benign disease presenting with hyperparathyroid crisis". Case Reports in Medicine. Cilt 2010. ss. 1-4. doi:10.1155/2010/596185. PMC 3014839 $2. PMID 21209735.
^ Newell, KA; Prinz, RA; Pickleman, J; Braithwaite, S; Brooks, M; Karson, TH; Glisson, S (Ağustos 1988). "Pheochromocytoma multisystem crisis. A surgical emergency". Archives of Surgery. 123 (8). ss. 956-9. doi:10.1001/archsurg.1988.01400320042007. PMID 2899426.
^ Scholten, A.; Cisco, R. M.; Vriens, M. R.; Cohen, J. K.; Mitmaker, E. J.; Liu, C.; Tyrrell, J. B.; Shen, W. T.; Duh, Q.-Y. (2 Ocak 2013). "Pheochromocytoma Crisis Is Not a Surgical Emergency". Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. 98 (2). ss. 581-591. doi:10.1210/jc.2012-3020. PMID 23284003.
^ Phitayakorn, R; McHenry, CR (Haziran 2008). "Hyperparathyroid crisis: use of bisphosphonates as a bridge to parathyroidectomy". Journal of the American College of Surgeons. 206 (3). ss. 1106-15. doi:10.1016/j.jamcollsurg.2007.11.010. PMID 18501807.

[1] "Endocrine Disorders". webmd. 22 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2018.

[2] "Diagnosing Hyperthyroidism: Overactivity of the Thyroid Gland". endocrineweb. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2018.

[3] Savage, M W; P Mah; A Weetman; J Newell-Price (1 Eylül 2004). "Endocrine emergencies". Postgraduate Medical Journal. 80 (947). ss. 506-515. doi:10.1136/pgmj.2003.013474. PMC 1743094 $2. PMID 15356351.

[4] Brouwers, FM; Eisenhofer, G; Lenders, JW; Pacak, K (Aralık 2006). "Emergencies caused by pheochromocytoma, neuroblastoma, or ganglioneuroma". Endocrinology and Metabolism Clinics of North America. 35 (4). ss. 699-724, viii. doi:10.1016/j.ecl.2006.09.014. PMID 17127142. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[5] Tahim, AS; Saunders, J; Sinha, P (2010). "A parathyroid adenoma: benign disease presenting with hyperparathyroid crisis". Case Reports in Medicine. Cilt 2010. ss. 1-4. doi:10.1155/2010/596185. PMC 3014839 $2. PMID 21209735.

[6] Newell, KA; Prinz, RA; Pickleman, J; Braithwaite, S; Brooks, M; Karson, TH; Glisson, S (Ağustos 1988). "Pheochromocytoma multisystem crisis. A surgical emergency". Archives of Surgery. 123 (8). ss. 956-9. doi:10.1001/archsurg.1988.01400320042007. PMID 2899426.

[7] Scholten, A.; Cisco, R. M.; Vriens, M. R.; Cohen, J. K.; Mitmaker, E. J.; Liu, C.; Tyrrell, J. B.; Shen, W. T.; Duh, Q.-Y. (2 Ocak 2013). "Pheochromocytoma Crisis Is Not a Surgical Emergency". Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. 98 (2). ss. 581-591. doi:10.1210/jc.2012-3020. PMID 23284003.

[8] Phitayakorn, R; McHenry, CR (Haziran 2008). "Hyperparathyroid crisis: use of bisphosphonates as a bridge to parathyroidectomy". Journal of the American College of Surgeons. 206 (3). ss. 1106-15. doi:10.1016/j.jamcollsurg.2007.11.010. PMID 18501807.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Endokrin hastalıkları nedir?, Endokrin hastalıkları anlamı nedir?, Endokrin hastalıkları ne demektir?