Elizabeth Bishop
Doğum	8 Şubat 1911(1911-02-08) Worcester, Massachusetts,  ABD
Ölüm	6 Ekim 1979 (68 yaşında) Boston, Massachusetts,  ABD
Meslek	Şair
Önemli ödülleri	Pulitzer Ödülü (1956) National Book Award for Poetry (1970) National Book Critics Circle Award for Poetry (1976) Neustadt International Prize for Literature (1976)
Partner	Lota de Macedo Soares (1952–1967) Alice Methfessel (1971–1979)
İmza

Elizabeth Bishop (d. 8 Şubat 1911; Worcester, Massachusetts - ö. 6 Ekim 1979; Boston), Amerikalı lezbiyen bir şair ve kısa öykü yazarıydı. 1949'dan 1950'ye kadar Kongre Kütüphanesi'nin Şiir Danışmanı olarak görev yaptı, 1956'da Pulitzer Şiir Ödülü'nü kazandı,^[1] 1970'te Ulusal Kitap Ödülü'nü ve 1976'da Neustadt Uluslararası Edebiyat Ödülü'nü kazandı.^[2]

Dwight Garner, onun "belki de 20. yüzyılın en yetenekli şairi" olduğunu savundu.^[3]

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Bishop, Worcester, Massachusetts'te William Thomas ve Gertrude May (Bulmer) Bishop'un tek çocuğu olarak dünyaya geldi. Başarılı bir inşaatçı olan babasının kendisi sekiz aylıkken ölmesinin ardından Bishop'un annesi akıl hastası oldu ve 1916'da hastaneye kaldırıldı. (Bishop daha sonra "Köyde" adlı kısa öyküsünde annesinin yaşadığı mücadeleleri yazacaktı.)^[4] Çocukluğunun ilk yıllarında fiilen yetim kalmış, yazılarında bahsettiği bir yer olan Great Village, Nova Scotia'daki bir çiftlikte annesinin tarafından büyükanne ve büyükbabasıyla birlikte yaşadı. Bishop'un annesi, 1934'teki ölümüne kadar akıl hastanesinde kaldı ve ikisi bir daha hiç görüşemedi.^[5]

Daha sonra Bishop'un baba tarafından ailesi velayetini aldı. Büyükanne ve büyükbabasının gözetiminden alındı ve babasının Worcester, Massachusetts'teki daha zengin ailesinin yanına taşınmak zorunda kaldı. Ancak Bishop orada mutsuzdu ve büyükanne ve büyükbabasından ayrılması onu yalnızlaştırdı. Worcester'da yaşarken astıma yakalandı, hastalığı kronikleşti ve hayatının geri kalanında bu hastalığın acısını çekti.^[4] Worcester'da geçirdiği süreyi "Bekleme Odasında" adlı şiirinde kısaca anlatmıştır. 1918 yılında Bishop'un kendileriyle yaşamaktan memnun olmadığını fark eden büyükanne ve büyükbabası, onu annesinin en büyük kız kardeşi olan Maude Bulmer Shepherdson ve kocası George'un yanına gönderdi. Bishop ailesi, torunlarını barındırması ve eğitmesi için Maude'a para ödediler. Bishop'un teyzesi ve eniştesi çoğunlukla İrlandalı ve İtalyan göçmenlerin yaşadığı Revere'nin yoksul bir mahallesinde bir apartman dairesinde yaşıyorlardı. Aile daha sonra Cliftondale, Massachusetts'e daha iyi bir hayat yaşamak için taşındı. Elizabeth Bishop'u Alfred, Lord Tennyson, Thomas Carlyle, Robert Browning ve Elizabeth Barrett Browning gibi Viktorya Dönemi yazarlarının eserleriyle tanıştıran kişi Bishop'un teyzesiydi.^[6]

Bishop çocukluğunda çok hastaydı ve bunun sonucunda birinci yılında Saugus Lisesi'ne gidene kadar çok az resmî eğitim aldı. Natick'teki Walnut Hill Okulu'na ikinci yılında kabul edildi ancak aşıları geciktiği için okula gitmesine izin verilmedi. Bunun yerine yılı Beverly'deki Shore Country Day School'da geçirdi.^[6] Bishop daha sonra müzik eğitimi aldığı Walnut Hill Okulu'na gitti.^[4] Okuldayken ilk şiirleri arkadaşı Frani Blough tarafından bir öğrenci dergisinde yayımlandı.^[7] Daha sonra 1929 sonbaharında, borsanın çöküşünden kısa bir süre önce, besteci olmayı planlayarak New York Poughkeepsie'deki Vassar Koleji'ne girdi. Performans korkusu nedeniyle müziği bıraktı ve İngilizceye geçerek 16. ve 17. yüzyıl edebiyatı ve roman yazımı gibi dersler aldı.^[4] Bishop, çalışmasını son yılında The Magazine'de (Kaliforniya merkezli) yayınladı.^[4] 1933'te Vassar'da isyancı bir edebiyat dergisi olan Con Spirito'yu, yazar Mary McCarthy (kendisinden bir yaş büyük), Margaret Miller ve kız kardeşler Eunice ve Eleanor Clark ile birlikte kurdu.^[8] Bishop, 1934'te Vassar'dan lisans derecesi ile mezun oldu.^[9]

Etkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Bishop, 1934'te Vassar Koleji'ndeki bir kütüphaneci aracılığıyla^[10] tanıştığı şair Marianne Moore'dan büyük ölçüde etkilenmişti. Moore, Bishop'un çalışmalarına büyük ilgi gösterdi ve bir noktada Moore, Bishop'u, Vassar mezuniyetinin ardından New York City'ye taşındıktan sonra kısa bir süreliğine kayıt yaptırdığı Cornell Tıp Okulu'na gitmekten vazgeçirdi. Bishop'un arkadaşı ve Vassar'daki akranı olan Moore'un yazıları üzerindeki etkisiyle ilgili olarak yazar Mary McCarthy şunu belirtti: "Bishop ve Marianne Moore arasında kesinlikle benzerlikler var: deneyimin belirli bölümlerinin yakından mikroskobik incelenmesi gibi. Ve ekledi, "Ancak bence Marianne Moore'da biraz fazla ağırbaşlı bir şeyler var ama Elizabeth Bishop'ta ağırbaşlı hiçbir şey yok." Moore, Bishop'un ilk olarak bazı şiirlerini, yerli ve genç şairlerin bilinmeyen eserlerini tanıttığı Deneme Dengeleri adlı bir antolojide yayınlamasına yardımcı oldu.^[11]

İki kadın arasındaki kapsamlı yazışmalarla anılan dostluk^[12] Moore'un 1972'deki ölümüne kadar sürdü. Bishop'un "At the Fishhouses" (1955) adlı eseri, Moore'un 1924 tarihli "A Grave" şiirine çeşitli düzeylerde göndermeler içerir.^[13]

Bishop, 1947'de Randall Jarrell tarafından Robert Lowell'la tanıştırıldı ve Lowell'in 1977'deki ölümüne kadar çoğunlukla mektuplaşarak çok iyi arkadaş oldular. Bishop, dostunun ölümünden sonra şöyle yazdı: "Yıllarca süren ayrılıklar boyunca yalnızca mektuplarla canlı tutulan dostluğumuz sabit ve şefkatli kaldı ve bunun için her zaman derinden minnettar olacağım."^[14] Birbirlerinin şiirlerini de etkilediler. Lowell, Bishop'un "Skunk Hour" adlı şiiri üzerindeki etkisine değindi ve şiirin "Miss Bishop'ın ''The Armadillo"'su üzerine modellendiğini" söyledi.^[15] Ayrıca "The Scream" adlı şiiri de bu etkilerden türemiştir.Bishop, kendi çocukluk hikâyesini kısmen "In the Village" adlı şiirinde anlatmıştır.^[16] Yaşamı boyunca yayınladığı son şiirlerden biri olan "North Haven", 1978 yılında Lowell'in anısına yazılmıştır.

Seyahatler[değiştir | kaynağı değiştir]

Bishop, ölen babasından kalan ve hayatının sonuna kadar bitmeyen mirasın bir sonucu olarak, erken yetişkinlik döneminden itibaren bağımsız bir gelire sahipti. Bu gelir onun iş kaygısı olmadan ucuz da olsa geniş bir alana seyahat etmesine ve şiirlerinde anlatılan birçok şehir ve ülkede yaşamasına olanak sağladı.^[4][17] Questions of Travel" ve "Over 2000 Illustrations and a Complete Concordance" gibi şiirlerinde seyahat sevgisini sık sık dile getirdi. 1930'ların ortalarında, Vassar Koleji'den bir kağıt imalatçısının kızı olan arkadaşı Louise Crane ile Fransa'da birkaç yıl yaşadı.

1938'de ikisi, Key West, Florida'da 624 White Street'te bir ev satın aldı. Bishop orada yaşarken, 1940 yılında Ernest Hemingway'den boşanan Pauline Pfeiffer Hemingway ile tanıştı.

Daha sonra 611 Frances Caddesi'ndeki bir dairede yaşadı.

1949'dan 1950'ye kadar Kongre Kütüphanesi Şiir Danışmanı olarak görev yaptı ve Georgetown'daki Bertha Looker's Boardinghouse, 1312 30th Street Northwest, Washington, DC'de yaşadı.^[18]

1951'de Bryn Mawr Koleji'nden önemli miktarda (2.500 $) bir seyahat bursu aldıktan sonra Bishop, Güney Amerika'nın çevresini dolaşmak üzere yola çıktı. Aynı yılın Kasım ayında Brezilya'nın Santos kentine gelen Bishop, iki hafta kalmayı bekliyordu ancak 15 yıl orada yaşadı. Tanınmış ve önemli bir siyasi aileden gelen mimar Lota (Maria Carlota) de Macedo Soares ile Petrópolis'te yaşadı.^[19] Her ne kadar Bishop, Soares'le olan aşkının ayrıntıları hakkında açık sözlü olmasa da, ilişkilerinin çoğu, Bishop'un Samuel Ashley Brown ile yaptığı kapsamlı yazışmalarda belgelendi. Ancak ilişki sonraki yıllarda kötüleşti, değişken ve çalkantılı hale geldi; depresyon nöbetleri, öfke nöbetleri ve alkolizm damgasını vurdu.^[20] İkisinin ilişkisi Reaching for the Moon filminde anlatılıyor.

Brezilya'da bulunduğu süre boyunca Bishop, ülkenin edebiyatına giderek daha fazla ilgi duymaya başladı.^[21] Aralarında João Cabral de Melo Neto ve Carlos Drummond de Andrade'nin de bulunduğu Brezilyalı şairlerden etkilendi ve onların eserlerini İngilizceye çevirdi. Andrade ile ilgili olarak şunları söyledi: "Onu hiç tanımıyordum. Çok utangaç olması gerekiyordu. Çok utangaç olmam gerekiyor. Bir kez karşılaşmıştık; geceleyin kaldırımda yürürken. Aynı restorandan yeni çıkmıştık ve tanıştırıldığımızda kibarca elimi öptü."^[22] Soares 1967'de intihar ettikten sonra Bishop, Amerika Birleşik Devletleri'ne döndü.^[23][24]

Yayın geçmişi ve ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

Önde gelen bir Amerikan şairine göre Bishop, çok az yayın yaptı. İlk kitabı North & South, ilk kez 1946'da yayımlandı ve Houghton Mifflin Şiir Ödülü'nü kazandı. Bu kitap, "The Man-Moth" ve "The Fish" gibi Bishop'un birkaç hikâyeyi tanımladığı önemli şiirleri içeriyordu. Ancak dokuz yıl sonrasına kadar başka bir kitap veya şiir yayınlamadı. İlk kez 1955'te yayınlanan "Poems: North & South—A Cold Spring" başlıklı bu cilt, ilk kitabının yanı sıra yeni eklenmiş "Soğuk Bahar" bölümünü oluşturan 18 yeni şiiri içeriyordu. Bishop bu kitabıyla 1956'da Pulitzer Ödülü'nü kazandı.

1965'teki bir sonraki kitabı Questions of Travel'a kadar uzun bir bekleyiş daha oldu. Bu kitap, Brezilya'da yaşamanın Bishop'un yazıları üzerindeki etkisini gösteriyordu. Kitabın ilk bölümünde "Arrival at Santos", "Manuelzinho" ve "The Riverman" dahil olmak üzere açıkça Brezilya'daki yaşamı konu alan şiirler yer alıyordu. Ancak cildin ikinci bölümünde Bishop, kendi ülkesinde geçen In the "Village" ve "First Death in Nova Scotia" gibi başka bölgelerde geçen parçalara da yer verdi. Questions of Travel, kısa öykülerinden birini (yukarıda bahsedilen "In the Village") içeren ilk kitabıydı.

Bishop'un bir sonraki büyük yayını, sekiz yeni şiir içeren ve Ulusal Kitap Ödülü kazanan The Complete Poems (1969) oldu. Yaşamında çıkan son şiir kitabında Coğrafya III (1977), "In the Waiting Room ve "One Art" gibi sık sık antoloji tarzında şiirlere yer verdi. Bu kitap, Bishop'un Neustadt Uluslararası Edebiyat Ödülü'ne layık görülen ilk Amerikalı ve ilk kadın olmasına sağladı.

Bishop'ın The Complete Poems, 1927–1979 adlı kitabı ölümünden sonra 1983'te yayımlandı. Ölümünden sonra çıkan diğer yayınlar arasında The Collected Prose (1984; makalelerinin ve kısa öykülerinin bir derlemesi) ve yayınlanması bazı tartışmalara yol açan Edgar Allan Poe & the Juke-box: Uncollected Poems, Taslaklar ve Parçalar (2006) yer aldı. Meghan O'Rourke, Slate dergisindeki bir makalede şunları belirtiyor:

Bishop'un şimdiye kadar derlenmemiş şiirlerinin, taslaklarının ve parçalarının yakın zamanda yayınlanmasının şiddetli bir direnişle karşılaşması ve bu çalışmayı kamuya sunmanın değeri konusunda bazı tartışmalarla karşılaşması hiç de şaşırtıcı değil. Helen Vendler, The New Republic için öfkeli bir yazısında taslakları "sakat ve yetersiz" olarak etiketledi ve cildi yayınlamayı seçtikleri için Farrar, Straus ve Giroux'yu azarladı.^[25]

Edebi üslup ve kimlik[değiştir | kaynağı değiştir]

Robert Lowell ve John Berryman gibi bazı önemli çağdaşları kişisel yaşamlarının mahrem ayrıntılarını şiirlerinin önemli bir parçası haline getirirken, Bishop bu uygulamadan tamamen kaçındı.^[26] Büyük miktarda kendini açığa vurmayı içeren bu günah çıkarma tarzının aksine, Bishop'un yazı tarzı, kişisel yaşamından az miktarda malzeme içermesine rağmen, son derece ayrıntılı, nesnel ve mesafeli bakış açısıyla biliniyordu. Uzun zamanlar çağdaşlarının çalışmalarının içerdiği kişisel konu türleri konusundaki suskunluğu dikkat çekmiştir. Bishop, hayatındaki ayrıntılar ve insanlar hakkında yazarken sağduyulu davrandı. Çocukluğunu ve akli dengesi yerinde olmayan annesini anlatan "In the Village" üçüncü şahıs anlatımıyla yazılmıştır; okuyucu hikâyenin otobiyografik kökenlerini ancak Bishop'un çocukluğunu bilerek anlayabilirdi.^[27]

Bishop kendisini "lezbiyen şair" veya "kadın şair" olarak görmüyordu. Çalışmalarının, tamamı kadınlardan oluşan şiir antolojilerinde yayınlanmasını reddettiği için, kadın hareketinde yer alan diğer kadın şairler onun harekete düşman olduğunu düşünüyordu. Örneğin 60'larda Bishop'a yakın olan Harvard'lı bir öğrenci olan Kathleen Spivack anılarında şöyle yazmıştı:

Sanırım Bishop o zamanın kadın düşmanlığını içselleştirdi. Nasıl olmasın? ... Bishop'ın Boston/Cambridge/Harvard bağında kadın artı şair -artı lezbiyen- olmakla çok kararsız bir ilişkisi vardı... Son derece savunmasız ve hassas olduğundan özel hayatının çoğunu sakladı. Kadın hareketini ilgilendiren hiçbir şeyle ilgilenmek istemiyordu. Çekici olması, erkeklerin ilgisini çekmesi ve eşit ücret ya da yan haklara sahip bir iş istememesi gereken kadınlara karşı o dönemdeki erkek tutumlarının çoğunu içselleştirdi.^[28]

Ancak Bishop'ın kendisini bu şekilde görmesi zorunlu değildi. 1978'de The Paris Review'a verdiği bir röportajda, kadın şiir antolojilerinden dışlanma konusundaki ısrarına rağmen kendisini hâlâ "güçlü bir feminist" olarak gördüğünü ancak yalnızca şiirlerinin kalitesine göre yargılanmak istediğini söyledi. Cinsiyeti veya cinsel yönelimi hakkında değil.^[4][29]

Her ne kadar arkadaşı Robert Lowell'in "günah çıkarma" tarzını genel olarak desteklese de, Lowell'ın eski karısı Elizabeth Hardwick'in (ki kendisi ile birlikte olan) özel mektuplarını kullanıp değiştirdiği son derece tartışmalı kitabı The Dolphin'e (1973) bu çizgiyi çizdi. Lowell'a yazdığı 21 Mart 1972 tarihli bir mektupta Bishop, kitabı yayınlamaması konusunda onu şiddetle uyarmıştı: "Kişi kendi hayatını (şiirler için) malzeme olarak kullanabilir - yine de kullanır - ama bu mektuplar - bir güveni ihlal etmiyor musunuz? EĞER size izin verilmişse - EĞER bunları değiştirmediyseniz... Ama sanatın o kadar da değeri yok."^[30]

Bishop'un 1976'da yazdığı "In the Waiting Room" (Bekleme Odasında), Birinci Dünya Savaşı sırasında Worcester, Massachusetts'te yaşayan yedi yaşındaki bir kız olarak, çeşitliliğe sahip bir toplumdaki kimlik ve bireysellik arayışını ele alıyordu.

Bishop'un ilk kez 1965'te yayınlanan "First Death in Nova Scotia" (Nova Scotia'da İlk Ölüm) şiiri, kuzeni Arthur öldüğünde ölümle ilk karşılaşmasını anlatmıştır. Bu şiirde onun bu olayla ilgili deneyimi bir çocuğun bakış açısıyla anlatılmaktadır. Şiir, çocuğun genç ve saf olmasına rağmen ölümün şiddetli etkisine dair içgüdüsel bir farkındalığa sahip olduğunu vurgulamaktadır. Bu şiirinde "Sestina" adlı şiirinde de kullandığı bir teknik olan gerçeklik ve hayal gücünü birleştirmiştir.^[31]

Bishop'un 1956'da The New Yorker'da yayınlanan şiiri "Sestina" gerçek hayattan bir deneyimi anlatmaktadır. Bishop'un şiiri, bebekken babasının ölümünden ve annesinin beş yaşındayken sinir krizi geçirmesinden sonra akrabalarının yanına yaşamaya gittikten sonraki deneyimini ve annesini bir daha göremeyeceğini bilerek yaşamasını konu almaktadır. Bishop şöyle yazıyor: "Almanak, gözyaşı dökmenin zamanı geldiğini söylüyor. / Büyükanne muhteşem sobaya şarkı söylüyor / ve çocuk^[32] bir gizemli ev çiziyor." Şiirin adı, yazıldığı üslub olan Sestina'dan gelmektedir. Sestina, 12. yüzyılda Arnaut Daniel tarafından yaratılan, her satırda kelimelerin bittiği vurgulara odaklanan, şiire biçim ve kalıp duygusu veren bir şiir üslubudur. Bishop, sestina formatındaki becerisiyle tanınmaktadır.^[33]

Daha sonraki yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Bishop, mirasının tükenmeye başladığı 1970'lerden başlayarak birkaç yıl boyunca yüksek öğrenimde ders verdi.^[34] Kısa bir süre Washington Üniversitesi'nde ders verdi, ardından Harvard Üniversitesi'nde yedi yıl öğretmenlik yaptı. Hayatının sonuna doğru birkaç yazı Maine'in North Haven adasında geçirdi. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nü bitirmeden önce New York Üniversitesi'nde ders verdi. Öğretmenliğinde yaşadıklarıyla ilgili "Yazma derslerine hiç inandığımı sanmıyorum, bu doğru, çocuklar bazen harika şeyler yazıyor, harika resimler çiziyorlar ama bence cesaretlerinin kırılması gerekiyor," demiştir.^[4]

1971'de Bishop, kendi edebiyat vasisi olan Alice Methfessel ile ilişkiye başladı.^[35] Hiçbir zaman üretken bir yazar olmayan Bishop, birçok projeye başlayacağını ve şiirlerini yarım bırakacağını belirtti. Son kitabı Coğrafya III'ü (1977) yayınladıktan iki yıl sonra^[4] Biphos, Boston'daki dairesinde beyin anevrizmasından öldü ve Hope Mezarlığı'na (Worcester, Massachusetts) gömüldü.^[36] Mezar taşına "The Bight" adlı şiirinin son iki satırı olan "Bütün düzensiz faaliyetler devam ediyor, / berbat ama neşeli" yazıldı ve 1997 yılında Elizabeth'in anısına aile anıtına eklendi.^[37]

Ölümünden sonra, Great Village, Nova Scotia'da bir sanatçı sığınağı olan Elizabeth Bishop House, onun anısına adandı. Vassar Koleji Kütüphanesi onun edebi ve kişisel makalelerini 1981'de satın aldı. Kişisel yazışmaları ve el yazmaları Amerikan araştırma kütüphanelerindeki diğer birçok edebiyat koleksiyonunda yer almaktadır.^[38]

Popüler kültürde[değiştir | kaynağı değiştir]

Aya Ulaşmak (2013), Bishop'un Brezilya'da Lota de Macedo Soares ile birlikte yaşadığı dönemdeki hayatını anlatan bir Brezilya filmidir.^[39] Filmin Portekizce adı Flores Raras'tır .

Yazar Michael Sledge, Bishop ve Soares hakkındaki The More I Owe You adlı romanı yazdı ve 2010^[40] yılında yayınladı.

Bishop'un Robert Lowell'la olan dostluğu, ilk kez 2012'de Yale Repertuar Tiyatrosu'nda sahnelenen Sarah Ruhl'un Dear Elizabeth adlı oyununa konu oldu^[41] Words in Air: The Complete Correspondence Among isimli oyun, Elizabeth Bishop ve Robert Lowell'in mektuplarından uyarlandı.^[42]

TV dizisi Breaking Bad'in "ABQ" adlı bölümünde Jane'in babası, duvarda Elizabeth Bishop'un bir fotoğrafının bulunduğu yatak odasına girer. Filmde daha önce baba, polise Jane'in annesinin kızlık soyadının Bishop olduğunu söylemişti.

Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Şiir koleksiyonları[değiştir | kaynağı değiştir]

• North & South (Houghton Mifflin, 1946)
• Poems: North & South. A Cold Spring A Cold Spring
• A Cold Spring (Houghton Mifflin, 1956)
• Questions of Travel (Farrar, Straus, and Giroux, 1965)^[2]
• Geography III (Farrar, Straus, and Giroux, 1976)
• The Complete Poems: 1927–1979 (Farrar, Straus, and Giroux, 1983)
• Alice Quinn (Farrar, Straus ve Giroux, 2006)
• Poems, Prose and Letters by Elizabeth Bishop, ed. Robert Giroux (Amerika Kütüphanesi, 2008) ISBN 9781598530179
• Poems (Farrar, Straus, and Giroux, 2011)

Diğer çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Alice Brant'ın The Diary of Helena Morley, çevirisi ve girişi Elizabeth Bishop tarafından yapılmıştır, (Farrar, Straus ve Cudahy, 1957)
• The Ballad of the Burglar of Babylon (Farrar, Straus, and Giroux, 1968)
• An Anthology of Twentieth Century Brazilian Poetry, Elizabeth Bishop ve Emanuel Brasil tarafından düzenlenmiştir, (Wesleyan University Press (1972)
• The Collected Prose (Farrar, Straus, and Giroux, 1984)
• One Art: Letters, Robert Giroux tarafından seçilmiş ve düzenlenmiştir (Farrar, Straus ve Giroux, 1994)
• Exchanging Hats: Elizabeth Bishop Paintings, William Benton'un girişiyle ve düzenlemesiyle (Farrar, Straus ve Giroux, 1996)
• Words in Air: The Complete Correspondence Between Elizabeth Bishop and Robert Lowell, ed. Thomas Travisano, Saskia Hamilton (Farrar, Straus ve Giroux, 2008)
• Elizabeth Bishop, George Monteiro Ed. (University Press of Mississippi 1996)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]