Drakunkuliyaz

Sınıflandırma	D ICD-10: B[1]; ICD-9-CM: 125.7; MeSH: D004320; DiseasesDB: 3945;
Dış kaynaklar	eMedicine: ped/616; Patient UK: Drakunkuliyaz;

Drakunkuliyaz
Drakunkuliyaz
	Bir insanın ayağından gine solucanını çıkarmak için kibrit çöpü kullanımı
Uzmanlık	Enfeksiyon hastalıkları, helminthology, Tropikal tıp

Drakunkuliyaz ya da gine solucanı hastalığı (GWD), gine solucanının yol açtığı bir enfeksiyondur.^[1] Bir kişi, gine solucanı larvalarıyla enfekte olmuş su pireleri içeren suyu içtiğinde enfekte olur.^[1] Başlangıçta hiçbir belirti görülmez.^[2] Yaklaşık bir yıl sonra, dişi solucan genellikle bacakta su toplamış bir kabarcık oluşturduğunda enfekte kişide ağrılı bir yanma gelişir.^[1] Bunun ardından, birkaç hafta içinde solucan deriden dışarı çıkar.^[3] Bu süre zarfında kişi yürümekte ve çalışmakta zorluk çekebilir.^[2] Bu hastalığın ölüme yol açması çok nadirdir.^[1]

Sebepleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Gine solucanı ile enfekte olabilen, bilinen tek canlı insandır.^[2] Bu solucan bir ila iki milimetre genişliğinde olup yetişkin bir dişi 60 ila 100 santimetre uzunluğundadır (erkek bireyler çok daha kısadır).^[1]^[2] Yumurtaları insan bedeni dışında en fazla üç hafta yaşayabilir.^[4] Bu süre dolmadan su piresi tarafından yenilmelidir.^[1] Su pirelerinin içindeki larvalar dört aya kadar hayatta kalabilir.^[4] Bu yüzden, bu hastalığın bir alanda varlığını sürdürebilmesi için insanlarda her sene tekrarlanması gerekir.^[5] Bu hastalığın teşhisi genellikle hastalığın işaretlerine ve belirtilerine dayanılarak konulabilir.^[6]

Korunma ve tedavi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu hastalıktan korunma, erken teşhisle ve ardından enfekte kişinin yarasının içme suyuna temas etmesi önlenerek mümkündür.^[1] Ayrıca, temiz suya erişimin iyileştirilmesi ve eğer temiz değilse suyun filtre edilmesi gibi önlemler alınabilir.^[1] Suyun bir bez ya da kumaştan filtre edilmesi çoğunlukla yeterlidir.^[3] Kontamine içme suyunda larvanın öldürülmesi için temefos adlı kimyasal kullanılabilir.^[1] Bu hastalığa yönelik bir ilaç ya da aşı mevcut değildir.^[1] Solucan birkaç haftanın ardından bir çubuğa dolandırılarak yavaşça çıkarılabilir.^[2] Çıkan solucanın sebep olduğu ülserler bakteri ile enfekte olabilir.^[2] Ağrı, solucan çıkarıldıktan sonra aylarca devam edebilir.^[2]

Epidemiyoloji ve tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

2013 yılında 148 hastalık vakası bildirildi.^[1] 1986’daki 3,5 milyon vakaya kıyasla oldukça düşük bir rakamdır.^[2] Bu hastalık 1980’lerde 20 ülkede görülürken bugün yalnızca 4 ülkede mevcuttur.^[1] En çok etkilenen ülke Güney Sudan’dır.^[1] Ortadan tamamen kaldırılacak muhtemelen ilk paraziter hastalık olacaktır.^[7] Gine solucanı hastalığı eski çağlardan beri bilinmektedir.^[2] Mısır’da MÖ 1550 tarihli Ebers Tıp Papirüsünde bu hastalıktan bahsedilmiştir.^[8] Drakunkuliyaz (İngilizcesi "dracunculiasis") adı Latince "küçük canavarlar hastalığı" anlamındaki kelimeden gelir.^[9] "Gine solucanı" adı ise, Avrupalıların bu hastalığı 17. Yüzyılda Batı Afrika‘nın Gine sahilinde görmelerinin ardından ortaya çıkmıştır.^[8] Gine solucanlarına benzeyen bir tür, bu hastalığın hayvanlarda görülmesine neden olur,^[10] ama bunların insanları etkilediği düşünülmemektedir.^[10] Bu hastalık ihmal edilmiş bir tropikal hastalık olarak sınıflandırılmaktadır.^[11]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m "Dracunculiasis (guinea-worm disease) Fact sheet N°359 (Revised)". World Health Organization. Mart 2014. 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2014.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Greenaway, C (17 Şubat 2004). "Dracunculiasis (guinea worm disease)". CMAJ : Canadian Medical Association journal = journal de l'Association medicale canadienne. 170 (4). ss. 495-500. PMC 332717 $2. PMID 14970098. KB1 bakım: Dikey çizgi eksik (link)
^ ^a ^b Cairncross, S; Tayeh, A; Korkor, AS (Jun 2012). "Why is dracunculiasis eradication taking so long?". Trends in parasitology. 28 (6). ss. 225-30. doi:10.1016/j.pt.2012.03.003. PMID 22520367.
^ ^a ^b Junghanss, Jeremy Farrar, Peter J. Hotez, Thomas (2013). Manson's tropical diseases (23. edition bas.). Oxford: Elsevier/Saunders. s. e62. ISBN 9780702053061. 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2015. KB1 bakım: Fazladan yazı (link)
^ "Parasites - Dracunculiasis (also known as Guinea Worm Disease) Eradication Program". CDC. 22 Kasım 2013. 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2014.
^ Cook, Gordon (2009). Manson's tropical diseases (22. ed. bas.). [Edinburgh]: Saunders. s. 1506. ISBN 9781416044703. 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2015. KB1 bakım: Fazladan yazı (link)
^ "Guinea Worm Eradication Program". The Carter Center. Carter Center. 11 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2011.
^ ^a ^b Tropical Medicine Central Resource. "Dracunculiasis". Uniformed Services University of the Health Sciences. 14 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2008.
^ Barry M (Haziran 2007). "The tail end of guinea worm — global eradication without a drug or a vaccine". N. Engl. J. Med. 356 (25). ss. 2561-4. doi:10.1056/NEJMp078089. PMID 17582064. 6 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2015.
^ ^a ^b Junghanss, Jeremy Farrar, Peter J. Hotez, Thomas (2013). Manson's tropical diseases (23. edition bas.). Oxford: Elsevier/Saunders. s. 763. ISBN 9780702053061. 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2015. KB1 bakım: Fazladan yazı (link)
^ "Neglected Tropical Diseases". cdc.gov. 6 Haziran 2011. 27 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2014.

[WHO2014-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m "Dracunculiasis (guinea-worm disease) Fact sheet N°359 (Revised)". World Health Organization. Mart 2014. 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2014.

[CMAJ2004-2] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Greenaway, C (17 Şubat 2004). "Dracunculiasis (guinea worm disease)". CMAJ : Canadian Medical Association journal = journal de l'Association medicale canadienne. 170 (4). ss. 495-500. PMC 332717 $2. PMID 14970098. KB1 bakım: Dikey çizgi eksik (link)

[Cair2012-3] Cairncross, S; Tayeh, A; Korkor, AS (Jun 2012). "Why is dracunculiasis eradication taking so long?". Trends in parasitology. 28 (6). ss. 225-30. doi:10.1016/j.pt.2012.03.003. PMID 22520367.

[Man2013-4] Junghanss, Jeremy Farrar, Peter J. Hotez, Thomas (2013). Manson's tropical diseases (23. edition bas.). Oxford: Elsevier/Saunders. s. e62. ISBN 9780702053061. 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2015. KB1 bakım: Fazladan yazı (link)

[5] "Parasites - Dracunculiasis (also known as Guinea Worm Disease) Eradication Program". CDC. 22 Kasım 2013. 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2014.

[6] Cook, Gordon (2009). Manson's tropical diseases (22. ed. bas.). [Edinburgh]: Saunders. s. 1506. ISBN 9781416044703. 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2015. KB1 bakım: Fazladan yazı (link)

[GWEP-7] "Guinea Worm Eradication Program". The Carter Center. Carter Center. 11 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2011.

[TropMed-8] Tropical Medicine Central Resource. "Dracunculiasis". Uniformed Services University of the Health Sciences. 14 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2008.

[Barry-9] Barry M (Haziran 2007). "The tail end of guinea worm — global eradication without a drug or a vaccine". N. Engl. J. Med. 356 (25). ss. 2561-4. doi:10.1056/NEJMp078089. PMID 17582064. 6 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2015.

[Jung2013-10] Junghanss, Jeremy Farrar, Peter J. Hotez, Thomas (2013). Manson's tropical diseases (23. edition bas.). Oxford: Elsevier/Saunders. s. 763. ISBN 9780702053061. 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2015. KB1 bakım: Fazladan yazı (link)

[11] "Neglected Tropical Diseases". cdc.gov. 6 Haziran 2011. 27 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Drakunkuliyaz nedir?, Drakunkuliyaz anlamı nedir?, Drakunkuliyaz ne demektir?