Bayanaul Millî Parkı

Bayanaul Millî Parkı
Kazakça: Баянауыл ұлттық паркі, Baıanaýyl ulttyq parki; Rusça: Баянаульский национальный парк
IUCN kategori II (millî park)
	Bayanaul Milli Parkı, Bulka Dağı'nın sağındaki granit peyzajı
Alan türü	Millî park
Devlet	Kazakistan
Federasyon	Pavlodar Eyaleti
Şehir	Ekibastuz
Koordinatları	50°49′0″K 75°40′0″D / 50.81667°K 75.66667°D
Kapladığı alan	68 453 ha
Kuruluş tarihi	12 Ağustos 1985

Bayanaul Millî Parkı (Kazakça: Баянауыл ұлттық паркі, Baıanaýyl ulttyq parki; Rusça: Баянаульский национальный парк), Kazakistan'ın güneydoğusundaki Pavlodar Eyaleti'nde, endüstriyel olarak gelişmiş Ekibastuz kentine 140 kilometre uzaklıkta, Orta Kazak Yaylası eteklerinde yer alan bir ulusal parktır. Kazakistan'ın korunan alanları listesinse yer almaktadır. Park 1985 yılında kurulmuştur ve Kazakistan'ın ilk milli parkıdır. Bayanaul Dağları'nda bulunan doğal flora ve faunayı korumak ve geliştirmek için kurulmuştur. Parkın toplam alanı 68.453 hektardır.

1993 yazında, Kazakistan İzci Hareketi Örgütü'nün adını efsanevi bir Kazak kahramanı olan Jasıbay'dan alan "Jasybay's Arrow" adlı ilk All-Republic Kampı (Ulusal Jamboree), Bayanaul Millî Parkı yakınlarındaki yer alan Jasıbay ulusal kampında düzenlendi.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Park Kazak Yaylaları içinde yer almaktadır. Dağlar Paleozoik Dönem sırasında şekillendi ve daha sonra, nispeten düşük eğilim yüksekliğine (deniz seviyesinden 400 ila 1027 metre kadar) neden olan uzun bir kıta yıkımı tarihinine maruz kaldı. Bayanaul'un en yüksek noktası Akbet Dağı'dır (1027 m). Efsaneye göre, dağ, sevmediği biriyle evlenmek için zorlandığı için kendisini zirveden atan bir kız olan Akbet'in onuruna adlandırılmıştır.

Parkın topraklarında nispeten büyük dört tatlı su gölü vardır - Sabyndykol, Jasıbay, Toraygir ve Byrzhankol. Bunların yanı sıra, bazıları kuru mevsimde önemli ölçüde daha sığ hale gelen birçok küçük göl bulunmaktadır.

En büyük göl Bayanaul Köyü'nün kenarında yer alan Sabyndykol'dur (Kazakh, kelimenin tam anlamıyla - "sabunlu göl"). Göl, dokunulduğunda neredeyse sabunlu suya dokunulmuş gibi hissedilmesine neden olan özel, yumuşak suyu nedeni ile bu adı almıştır. Efsaneye göre, güzel Bayan (milli parkın ve köyün adını aldığı kişi) saçlarını yıkarken sabununu bu göle düşürmüştür.

En berrak ve ikinci en büyük göl, iki dağ sırtının arasındaki vadide yer alan Jasıbay'dır. Jasıbay, temiz suyu ve plaj manzarası sayesinde turistler arasında yüzmek için gözde yerlerden birisidir. Efsaneye göre, gölün adı, kıyısında gerçekleşen savaşta işgalcilerle savaşırken öldürülen Kazak efsanevi kahramanı Jasıbay onuruna seçilmiştir.

Toraygir, üçüncü büyüklükte ve deniz seviyesinden en yüksek olan göldür. Suyu Jasıbay kadar berrak değildir ve bu nedenle yüzme için daha az popülerdir. Ancak, bu gölde, balıkların, özellikle sazan popülasyonunun yoğunluğu gölü balıkçılar için cazip bir yer yapan haline getirmektedir. Bu göl, çocukluğunu bu bölgede geçiren Kazak şair Sultanmahmut Toraygirov'un onuruna adlandırılmıştır. Toraygir Köyü'nde şaire adanmış, gölden uzak olmayan ve onuruna isimlendirilmiş bir müze de bulunmaktadır.

Byrzhankol, yaklaşık 800 metre çapındadır ve bu dört göl içinde en küçük gölüdür. Kıyısında 56 sakiniyle aynı adı taşıyan bir köy bulunmaktadır. Bu göl, balıkçılığa da uygundur, çünkü sularında farklı sazan çeşitleri yaşamaktadır. İsmini Kazakça Byr "bir", zhan "ruh" ve kol "göl"den almaktadır ve kelime çevirisiyle "Tek Ruhun Gölü" olarak adlandırılabilir.

Flora[değiştir | kaynağı değiştir]

Park alanında - orman, orman-bozkır, bozkır ve çayır olmak üzere dört çeşit bitki örtüsü bulunmaktadır.

Parkın bitki çeşitliliği, Bayanaul çamı ve kara kızılağaç da dahil olmak üzere yaklaşık 460 türden oluşmaktadır. Bayanaul çamı, öncelikle kayalarda yetişmesi ve tuhaf bir kaya ve bitki örtüsü kombinasyonu oluşturması ile karakterizedir. Parktaki bitki örtüsünün çeşitliliği, yetersiz bitki örtüsüne sahip yarı çöllü bir bozkırın ortasında yer alır. Bununla birlikte huş, çam, kızılağaç ve titrek kavak gibi ağacın yanı sıra, birçok çalılık türü, ahududu, kuşburnu, kuşüzümü ve alıç gibi ağaççık da yetişir. Çayırlık alanlarda yaban çilekleri ve ormanlarda mantarlar büyür. Parkta, relikt kara kızılağaç ve relikt kaya üzümü de dahil olmak üzere 50 civarında relikt bitki türü bulunmaktadır.

Fauna[değiştir | kaynağı değiştir]

Bayanaul Milli Parkı'nda yaklaşık 50 kuş türü ve argali, karaca, sincap ve Avrupa porsuğunun yanı sıra farklı orman hayvanı türleri de dahil 40 memeli türü bulunmaktadır. Park, koruma ihtiyacı olan nadir ve nesli tükenmekte olan ve IUCN Kırmızı Listesine dahil edilmiş bir tür olan argali popülasyonuna ev sahipliği yapmaktadır.

Parkta bulunan kuşlar arasında turnalar, kuğular, balıkçıllar ve toygiller bulunmaktadır. Yırtıcı kuşlar arasında kartallar, kerkenezler ve çaylaklar bulunur .

İklim ve ekolojik bölge[değiştir | kaynağı değiştir]

Bayanaul'un iklimi Nemli karasal iklim, sıcak yaz (Köppen iklim sınıflandırması (Dfb)) iklim özellikleri sergilemektedir. Bu iklim, büyük mevsimsel sıcaklık farkları ve ılık bir yaz ile karakterizedir (en az dört ay ortalama 10 °C (50 °F) üstünde, ancak 22 °C (72 °F) üzerinde ortalama sıcaklığa sahip ay yok).^[1]^[2] Parktaki yıllık ortalama sıcaklık 3.2 °C'dir. Ortalama Ocak sıcaklığı -13,7 °C, minimum sıcaklık -17,8 °C'dir.

Ortalama Temmuz sıcaklığı 14.6 °C, maksimum 32,6 °C'dir. Ortalama don yaşanmayan gün sayısı 140 gündür. Yıllık yağış miktarı 340 mm olmakla birlikte bazı yıllarda 190 ila 494 mm arasında değişmektedir. Bayanaul'un yıllık ortalama rüzgar hızı 2.9 m/s'dir.

Karasal iklim bölge için karakteristik olsa da, Bayanaul genellikle Pavlodar Eyaleti'nin bozkır bölgelerinde yaygın olan kuvvetli rüzgar ve toz fırtınalarını yaşamaz .

Bayanaul Kazak Bozkır ekolojik bölgesinde yer almaktadır.^[3]

Turizm[değiştir | kaynağı değiştir]

Bayanaul, Kazakistan'ın merkezindeki ve kuzeyindeki çevre şehirlerin sakinleri için bir turizm merkezidir. Parkta çok sayıda sanatoryum ve dinlenme alanı bulunmaktadır. Bununla birlikte, bu alanların çoğu sadece en ilkel altyapı ile donatılmıştır ve yaşam koşulları modern standartlara uygun değildir. Özellikle, kanalizasyon sistemi yoktur ve kır evlerinde içme suyu veya lavabo yoktur.

Bununla birlikte, tüm bunlar, yerel sakinleri ve dindar insanların kutsal olduğu düşünülen bireysel yerleri ziyaret etmek isteyen turistleri durdurmaz. Parkta yüzme, yürüyüş, kaya tırmanışı ve dağ bisikleti gibi çeşitli rekreasyon türleri mevcuttur. Parkın birçok yerinde rehberli turlar sunulmaktadır, nispeten küçük bir ücret karşılığında (2007 itibarıyla yaklaşık 500 tg), parkın ana cazibe merkezlerini görebilirsiniz - bir "kutsal mağara", bir "taş kafa", "eril haysiyet" kayası ve diğerleri. Yüzmek için en popüler yer Jasıbay gölüdür, ^{[kaynak belirtilmeli]} bunun nedeni parkın içindeki göller arasında en berrak olanı olmasıdır. En fazla sayıda eğlence aktivitesi bu gölün kıyısında faaliyet göstermektedir ve plajda katamaranların yanı sıra sıra tekneler ve motorlu tekneler kiralamak mümkündür.

Turistik faaliyetler[değiştir | kaynağı değiştir]

Bayanaul'daki turistleri özel olarak ilgilendiren, yüzyıllar boyunca rüzgar ve su erozyonu nedeniyle tuhaf şekillere giren büyük kayalar ve taşlar bulunmaktadır. Bu kayalar genellikle hayvanlara, insanlara ve dağdan inen bir kamyon gibi diğer nesnelere benzemektedirler. Bunların arasında "taş kafa" olarak bilinen heykel de bulunmaktadır. Belirli bir açıdan bakıldığında, hain bir sırıtışa sahip yaşlı bir kel kadının kafasına benzemektedir. Benzer derecede dikkat çeken bir başka oluşum, bir penis başına benzeyen "eril haysiyet" adı verilen kayadır. Diğer kaya formları arasında bir deve, bir mamut ve bir goril kafası, bir uçan daire, bir dinozor, bir güvercin, bir at başı ve diğerleri bulunur.

Kaya tırmanışçıları arasında popüler olan yerler Naizatas Dağı (Kazakçadan çevirisi, "taş mızrak"), Kalın Tepe ve parkın en yüksek noktası olan Akbet Dağı'dır. Haizatas'ın tepesinde kuru mevsimde kuruyan altı göl bulunmaktadır.

Yerel cazibe merkezlerinden bir diğeri de "kutsal mağara" dır. Yerel inanışlara göre, eğer biri mağaraya girer ve avuçlarını duvara yerleştirdikten sonra bir dilek diler ve bakışlarını çıkışa çevirmeden mağaradan çıkarsa dileği gerçekleşir. Bir başka batıl inanç daha bulunur, mağara kısır ebeveynlerin özel bir ritüel sonucunda bir çocuğa hamile kalmasına yardımcı olur. Bunun doğruluğu bulunmasa da, halka açık olduğu günlerde mağaraya turist akışı devam etmektedir. Önemli bir yükseklikte bulunur ve ulaşmak için bir kilometreden fazla bir yürüyüş gerektirir. Son yıllarda, özellikle dik olan rotanın son bölümnde ahşap bir merdiven inşa edilmiştir.

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kış görüntüsü
Baba-Yaga taşı, Bayanaul'da dikkat çekici bir site
Jasıbay Gölü Plajı
Aşk Adası (sağda) Toraygir Gölü
Toraygir Gölü
Toraygir Gölü
Karakteristik manzara
Bayanaul'un başka bir görünümü
Bayanaul manzarası
Eril Haysiyet taşı
Toraygir Gölü yakınındaki kel tepe

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "World Map of Koppen-Geiger Climate Classification Updated" (PDF) (İngilizce). Gebrüder Borntraeger 2006. 1 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Eylül 2019.
^ "Dataset - Koppen climate classifications" (İngilizce). World Bank. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2019.
^ "Map of Ecoregions 2017" (İngilizce). Resolve, using WWF data. 12 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2019.

Государственный Национальный Парк "Баян-Аул"16 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[kop-1] "World Map of Koppen-Geiger Climate Classification Updated" (PDF) (İngilizce). Gebrüder Borntraeger 2006. 1 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Eylül 2019.

[kop-data-2] "Dataset - Koppen climate classifications" (İngilizce). World Bank. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2019.

[ecomap-3] "Map of Ecoregions 2017" (İngilizce). Resolve, using WWF data. 12 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2019.

[1]

[2]

[3]

Bayanaul Millî Parkı nedir?, Bayanaul Millî Parkı anlamı nedir?, Bayanaul Millî Parkı ne demektir?